پاتوق های واقعی در دنیای مجازی

در جامعه ما بازی های رایانه ای، به طور بسیار وسیع از استقبال نوجوانان و جوانان برخوردار شده و توجهات زیادی را نسبت به خود جلب کرده است. می توان گفت امروزه سرگرمی های کامپیوتری به یک بعد مهم پر کردن اوقات فراغت و تفریحات جوانان و نوجوانان وحتی قشر کم سن وسال کودکان منجر شده است. در حالیکه خشونت و هیجانات کاذب  موجود در این بازی ها تاثیرات مخرب و گاه جبران ناپذیری را برای فکر، ذهن واعصاب مخاطبان خود به دنبال دارد. تقویت پرخاشگری، تنبل شدن ذهن، انزوا طلبی، افسردگی و… تنها بخشی از آثار تخریب کننده روح و روانی است که بازی های رایانه ای برای هواداران خود پیشکش می کنند.

گیم نت ها ومراکز بازی اکنون از یکی از پر درآمدترین شغل هایی است که در جامعه به شمار می روند و از مشتریان و طرفداران بسیاری متشکل از قشر جوان ونوجوان برخوردارند. این استقبال بالا و درآمد چشمگیر حاصله از گیم سنتر ها باعث شده که تقریبا در هر کوچه و خیابان تعداد زیادی مرکز بازی و گیم نت تاسیس شود؛ و هوش، ذکاوت، اعصاب، خلاقیت وذهن جوانان این سرمایه عظیم کشور که باید در عرصه های علم وفناوری صرف شود  طی بازی های رایانه ای خرج می شوند.

بازی های رایانه ای فرزندم را از من گرفت!

یکی از شهروندانی که فرزندش بیشتر اوقات را در گیم نت سپری می کرده، در این رابطه می گوید: روزی وارد گیم نت محله مان شدم و انبوهی از ته سیگار مشاهده کردم. آنگاه متوجه شدم که گاهی افراد منحرف و بی مبالات نیز در این مکان حضور می یابند. اما متاسفانه فرزندم یکی از مشتریان پایه ثابت این گیم نت بود وتوصیه ها ونصیحت های من به او در این رابطه نتیجه بخش نبود. وی ادامه داد: چند روز قبل پسرم در گیم نت مشغول بازی بوده است که جوانی ناشناس با یک جعبه شیرینی وارد مرکزی بازی شده وبه بچه ها کیک وشیرینی تعارف می کند. فرزند من نیز از آن شیرینی ها می خورد. از همان زمان دچار بیماری روانی وفراموشی مفرط  شده به حدی که در سن پانزده سالگی آدرس خانه را گم می کند. و می شود گفت که بازی های رایانه ای وکامپیوتری فرزندم را از من گرفت.

این شهروند در ادامه با توضیح وضعیت حال فرزندش گفت: به متخصصین اعصاب و روان بسیاری برای بهبود او مراجعه کرده ایم، اما دارو یا درمان مناسبی برای بیماری فرزندم نیافته اند.  من از این تجربه دریافتم؛ مراکز بازی و گیم سنتر ها مکان های خطرناکی برای جوانان جامعه هستند که به اعصاب وروان آن ها خدشه وارد کنند. وهمچنین به تمامی والدین وخانواده هایی که جوان یا نوجوان دارند توصیه می کنم، فرزندان خویش را از این مکان ها و بازی های رایانه ای دور کرده و برای تفریحات آن ها برنامه ریزی بهتری انجام دهند.

در این رابطه جوانی که بیشتر ایام هفته اش را در گیم نت سپری می کند می گوید: بیشتر از سر تنهایی به گیم نت می آیم واوقات فراغتم را در آن سپری می کنم. بازی های اکشن و جنگی را بیشتر می پسندم و خود را با آن ها سرگرم می کنم. با آن که ازتاثیرات مخرب وعواقب ناخوشایند این بازی ها آگاهی دارم اما فکر میکنم نسبت به آنها اعتیاد پیدا کرده و به آسانی نمی توانم آن ها را  کنار بگذارم. وی در ادامه بیان کرد: حضور در گیم نت وسرگرم شدن به بازی های رایانه ای وقتم را مشغول کرده و مرا از امور مهم زندگی ام باز داشته است. بعلاوه این که پول وهزینه های بسیاری نیز در این راه خرج کرده ام و می دانم که راه اشتباهی است اما برای تفریح و پرکردن اوقاتم چاره دیگری نمی شناسم.

بیکاری وعدم وجود مراکز تفریحی مناسب

این جوان در ادامه افزود: من یک جوان تحصیل کرده بیکار هستم وگاهی از بیکاری سر به مراکز بازی می گذارم. از طرفی متاسفانه در شهر ما مرکز تفریحی، گردشگری مناسبی برای جوانان وجود ندارد که هر از چند گاهی برای تفریح و به آن جا برویم. چند مکان محدود و اندکی هم که موجود است اکثرا شلوغ و پر ازترافیک اند. گاها استفاده از آن ها هزینه های بسیاری را نیز در پی دارد. در اینجا شاید بتوان از مسئولین شهری هم گله کرد که برای تفریح سالم منِ جوان برنامه ریزی دقیقی نکرده اند؛ نتیجتا ما نیز سر از مرکز بازی و گیم نت در می آوریم.

مهمترین آسیب بازی های رایانه ای افسردگی ، پرخاشگری و سلب خلاقیت است

یک مشاور و روانشناس بالینی در ارتباط با بازی های رایانه ای وتاثیرات مختلف آن بر روی ذهن جوانان و کودکان گفت: مطمئنا تاثیرات بازی های بر روی ذهن جوانان و کودکان متفاوت است چرا که در دوران کودکی ساختار های مغز در حال شکل گیری است واین مدل بازی ها روی سیستم ساختاری آن ها تاثیر می گذارد. اما تاثیرات آن ها در دوره نوجوانی وجوانی بیشتر بر روی کارکرد های مغزی است. بعنوان مثال اینکه فرد در یک بازی احساس ناکامی وشکست کرده وخشمی را تجربه می کند، معمولا در دوره نوجوانی بیشتر مشاهده می شود. اما بر روی ساختار های ذهنی قشرجوان ونوجوان چون در کودکی شکل گرفته اند چندان تاثیر گذا

از طرفی در افرادی که به بازی های رایانه ای وابستگی یا اعتیاد می یابند معمولا آستانه تحمل کاهش پیدا می کند وانتظار دارد همه امور روزمره اش به همان سرعت کامپیوتری اتفاق بیافتد در حالیکه به صورت طبیعی همه ما نیاز داریم دارای آستانه تحمل بالا و صبر باشیم.

استاد یار دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه افزود: مسئله قابل تامل دیگر در بازی های رایانه ای بعد فرهنگی آنهاست. اکثر بازی هایی که در سایر کشور ها ساخته می شود نسبت به فرهنگ ما تفاوت بارزی دارد. وبه عنوان مثال در این گونه بازی ها نحوه زندگی و وسایل زندگی متفاوت است وممکن است باعث ترویج مسائلی از جمله خشونت، روابط ناصحیح ومشکلات فرهنگی قابل توجه شود وکودکان ونوجوانان ما را از فرهنگ اصیل و ارزنده خودمان دور می سازد. اما متاسفانه در کشور ما برروی  بسیاری از بازی های رایانه ای مختلفی که در اینترنت هم قابل دانلود هستند نظارت خاصی وجود ندارد.

دوچندان شدن مشکلات

دکتر سید محسن اصغری نکاح در رابطه با گیم نت های موجود در سطح شهر ابراز کرد:روزی بنده وارد یک گیم نت شدم ومشاهده کردم که مسول گیم نت به برخی مشتریان خود سیگار تعارف می کند که البته به او تذکر دادم اما به نظر من قطعا برخی گیم نت ها باعث دوچندان شدن آسیب های مختلف به کودکان ونوجوانان می شوند واگر خانواده ها فضای گیم نت ها را مشاهده کنند، متوجه همه معضلات ومشکلات احتمالی آن خواهند شد. البته ما بایستی سرگرمی های سالم را برای کودکان ونوجوانان جایگزین کرده و برروی آن سرمایه گذاری کنیم.

کار مسئولین شهری

وی ادامه داد: به نظر من مسئولین شهری، شورای شهر، فرهنگسرا ها و… باید فضاهای جذاب وبرنامه های مختلف سرگرمی را جایگزین کنند تا نوجوانان وفرزندان ما در کنار درس وتحصیل فرصت مناسبی برای تفریح داشته باشند. البته بنده شاهد بودم که در این زمینه فعالیت هایی نیز صورت گرفته است که باید از آن ها استفاده و آن ها را ترویج کنیم. متاسفانه فضای گیم نت ها فضاهای مناسبی نیستند وبنده تعجب می کنم که با وجود این همه آسیب چگونه وزارت ارشاد و اماکن برای آنان مجوز صادر می کند؟ وچرا یک نظارت کامل بر روی آن ها نمی شود. من مطمئنم اگر والدین یا مسئولین به صورت نامحسوس در فضای گیم نت حضور یابند هیچ گاه اجازه رشد وپیشرفت به آن نخواهند داد. ولی به هرحال باید جایگزین های سالمی برای تفریح نوجوان ها وجوانان مان در سطح مشهد فراهم کنیم و متاسفانه این خلأیست  ناشی از این که ما در این زمینه کم کار کرده ایم و باید بیشتر کار کنیم.

دکتر حمید نجات در ادامه گفت: بازی های رایانه ای حتی در زمان کم هم می تواند شامل آثار منفی وآسیب گذار باشد. افراد وقتی در فضای رقابتی با رقیب فرض شده در بازی قرار می گیرند ، معمولا دچار شکست وناکامی می شوند که پیامد ناکامی، پرخاشگری است. واگر این پرخاشگری ابراز نشود در بیشتر موارد منجر به افسردگی می گردد. لذا من از مهمترین آسیب های این گونه بازی ها را افسردگی و پرخاشگری می دانم. وهمچنین این بازی ها در درازمدت، خلاقیت افراد را نیز سلب می کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی توصیه کرد: بطور کلی استفاده از بازی های رایانه ای را نامناسب می دانم اما اگر افراد بخواهند آن را داشته باشند بهتر است از بازی هایی که سبک ملایم تری نسبت به بقیه داشته و یا از موضوعات مسابقه ای خارج باشند، استفاده کنند. چرا که معمولا بازی هایی که در آن درگیری های فیزیکی تعریف شده، آسیب رسان ترین بازی ها هستند.

خودمان انتخاب می کنیم

وی در رابطه با گیم نت ها ومرکز بازی های سطح شهر افزود: افراد به انتخاب خود در چنین مکان هایی حضور می یابند. ومعمولا پدر مادر ها می دانند که فرزندانشان به آنجا می روند. اگر والدین احساس می کنند که حضور در چنین مکان هایی برای فرزندانشان خطرناک و آسیب گذار است؛ مانع آن ها شوند وگرنه گیم نت ها به گونه ای محل کسب وکار برای صاحبان شان هستند که ممکن است در بسیاری از دنیا چنین مکان هایی باشد. این ما هستیم که انتخاب می کنیم به آنجا برویم یانه. و به نظر من نباید بگوییم که چنین مکان هایی جمع شود، چون بالاخره محلی برای درآمد وکسب وکار است که عده ای در آن شاغل هستند. واگر احساس می کنیم به ما آسیب می زند، خودمان انتخاب کنیم و به آن جا نرویم ویا کودکان وجوانان مان را از حضور در آن جا منع کنیم. ومن معتقدم نباید با گیم نت ها و مراکز بازی مبارزه کنیم.

مهارت آموزی و جایگزین مناسب

دکتر حمید نجات در پایان خطاب به والدین فرزندن گفت: بهتر است یه فرزندان مان مهارت یاد بدهیم. چرا که به هرحال بازی های رایانه ای دارای هیجان هایی است و اگر بشود این هیجانات را در مهارت ها ویا بازی های کوچه وخیابانی گنجاند، مطمئنا خیلی بهتر است. توصیه دیگر من این است که والدین همیشه جایگزین داشته یاشند. واگر قرار است بازی های رایانه ای را از فرزندان مان سلب کنیم آیا جایگزینی مناسب برای آن مثل فضاهای تفریحی ورزشی داریم؟ اگر نداریم پس ما محکوم به آن هستیم که فرزندمان این راه را ادامه دهد. بنابراین مهارت آموزی به فرزندان و یافتن جایگزین مناسب برای تخلیه هیجانی وتخلیه انرژی می تواند برای جلوگیری از بازی های رایانه ای موثر باشد.

بازی های رایانه ای و مجازی فرصت تعاملات و رفتارهای طبیعی را از افراد می گیرند

استادیار دانشگاه فردوسی مشهد در رابطه با اهمیت بازی درسنین کودکی ونوجوانی معتقد است: مسلما بازی، تفریح و سرگرمی یکی از موارد ضروری برای زندگی همه ما، مخصوصا کودکان و نوجوانان است. بازی ها  وسرگرمی ها اگر سالم وچند بعدی باشند می توانند بعنوان یک عامل رشد دهنده عمل کنند. اما اگر اینگونه نباشد بالعکس باعث رفتار های نامناسب وآسیب های روانشناختی، هیجانی، اجتماعی وتحصیلی در کودکان ونوجوانان می شود.

دکتر سید محسن اصغری نکاح در ادامه در رابطه با بازی های رایانه ای بیان کرد: شواهد بسیار زیادی در پژوهش ها و همچنین تجارب بالینی فراوان روانشناسان ومشاوران در کلینیک های مشاوره بیان می کند کودکان ونوجوانانی که زودهنگام،  بیش از اندازه و بصورت نامناسب درگیر بازی های رایانه ای ومجازی می شوند، دچار مشکلات هیجانی، انگیزشی، رفتاری وتحصیلی شده اند. ما هر قدر از فعالیت های طبیعی مثل بازی ها وسرگرمی های خانوادگی،محلی یا مدرسه ای فاصله پیدا می کنیم؛ در اصل از برخی جنبه های تفریحی سالم محروم می شویم. بازی های رایانه ای و مجازی فرصت تعاملات و رفتارهای طبیعی را از افراد می گیرند.

وی در ادامه گفت: بازی های رایانه ای خیلی مستعد اعتیاد هستند و افراد خیلی زود به بازی های رایانه ای معتاد می شوند. بازی های رایانه ای به گونه بسیار حرفه ای طراحی شده اند که دارای سطوح مختلف بوده وافراد را به پرداختن به بازی ترغیب می کنند.در بازی های رایانه ای زمان حقیقی از بین می رود وفرد ساعت ها به بازی می پردازد اما متوجه گذر زمان طولانی نمی شود. از طرفی هرچه بیشتر بازی می کند بیشتر بدان اعتیاد یافته وبه ادامه بازی ترغیب می شود. افراد معتاد به بازی های رایانه در نبود آن ها احساس خلأ می کنند.

وابستگی واعتیاد از کودکی

این مشاور و روانشناس رشد اظهار کرد: متاسفانه امروزه خانواده ها از سنین پایین در اختیار فرزندشان موبایل قرار می دهند  که بعنوان مثال با آن به موسیقی گوش کنند وهمین شروع وابستگی کودکان است. منزوی شدن ودر نتیجه آن افسردگی و اضطراب از جمله پیامد های وابستگی به بازی های رایانه ای در سنین نوجوانی است.

گزارشی از حسین شجاع