هویت‌بخشی، رسالت نقاشی مدرن

سعید بابایی

آدم‌هایی هستند که دستی زبرقلم و رنگ و نگاهی جستوگرانه و با هنر سرو کار دارند، آنهایی که برایم همیشه دوست‌داشتنی هستند و جنس عشق به دنیای آن‌ها برایم جذاب می‌نمایاند. همیشه از اینکه نسل جوان‌تر از خودم را می‌بینیم که در این اوضاع و احوال گنگ و بیهودگی گام در راه اعتلای هنر مملکت خویش بر می‌دارند، شادمان و خرسند می‌شوم. سروش دستمالچيان متولد ١٣٦٦ مشهد، دارای ديپلم گرافيك، ليسانس طراحي صنعتي از دانشگاه آزاد و فوق ليسانس نقاشي از آكادمي هنرهاي زيبا بررا در شهر ميلان است. شركت و راهيابي آثار در دوسالانه‌هاي كاريكاتور تهران، شركت در نمايشگاه‌هاي گروهي و انفرادي در مشهد و شهرهاي مختلف ايتاليا، شركت دو دروه مستر كلاس سباستين كروگر در آلمان، افتخار فراگيري طراحي و نقاشي در كلاس استاد اسپهبدي درمشهد، نوشتن و تصويرسازي كتاب داستان مترسك و كلاغ به زبان انگليسي و فروش آنلاين بروي سايت آمازون از جمله فعالیت‌های او است. دستمالچیان چندی است دوباره جلای وطن کرده و در مشهد ساکن و همچنان پیگیر عشق به هنر خود و یاد دادن به نسل جوانتر از خودش است. به این بهانه به گفتگوی صمیمانه با این هنرمند جوان نشستیم

تعریف شما از نقاشی پرتره چیست؟

نقاشی تک‌چهره یا نقاشی پرتره یکی از انواع نقاشی است که هدف آن تجسم بصری موضوع است که معمولاً برای مجسم‌کردن گونه‌های بشری به کار برده می‌شود. مفهوم نگارگری صورت می‌تواند همچنین به توصیف نقاشی صورت‌های حقیقی بپردازد. صورتگر می‌تواندکار خودش را برای عامه یا اشخاص خصوصی یا الهام یافته از موضوعات انجام دهد. نگارگری معمولاً به تشریح مفاهیم مهم و ثبت خاطرات خانوادگی به منظور یادآوری می‌پردازد. از دید تاریخی، مقدار نقاشی پرتره به رسم یادآوری کردن ثروت و قدرت استفاده می‌شده‌است. هرچند این مسئله برای کلاس‌های پایین‌تر جامعه به منظور تصویرگری خانواده و هم قطارهایشان مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه، تصویرگری صورت، هنوز هم توسط دولت‌ها، مؤسسات، گروه‌ها، کانون‌های تجمعی و به صورت انفرادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاریکاتور به مخاطب خود چه پیامی را می دهد؟

کاریکاتور شاخه‌ای از هنرهای تجسمی و زیرشاخه‌ای از رشته طراحی چهره می‌باشد که از قواعد خاصی پیروی می‌کند. کاریکاتور ملزم یادگیری طراحی پایه نیز می باشد و به شاخه‌های متعددی از جمله کاریکاتور چهره، کارتون موضوعی، کمیک استریپ، کاریکاتور هجایی، کارتون مطبوعاتی و … تقسیم می‌شود. ما در این دوره‌ها به آموزش کاریکاتور چهره و معرفی مختصر شاخه‌های دیگر این هنر نیز می‌پردازیم. کاریکاتور ذهن هنرجو را به چالش میکشد. به طوری که هنرجو با فرمول اغراق‌سازی آشنا می‌شود و در این دوره‌ها هنرجو به درک بیشتری از فرم و حجم دست پیدا می‌کند. البته که جسارت و خلاقیت، نقش مهمی دراین رشته ایفا می‌کند.

هنرهای تجسمی  کنونی در ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

هنرهاي تجسمي به واسطه شبكه‌هاي اجتماعي و ديدن آثار هنرمندان ديگر جهان و ديده‌شدن آثار آن‌ها داراي تنوع و خلاقيت بيشتري شده است. تنوع این هنرها باعث شده مخاطبان عادی به مخاطبان حرفه‌ای تری تبدیل شوند و بتوانند اثر را نقدی در بضاعت خودشان انجام دهند.

هنرمندان آن سوی آب‌ها را چگونه می‌بینید؟

هنرمندان موفق هر كشور در بستر فرهنگي خود به دنبال شخصي‌سازي كارهاي خود هستند. به دنبال اینکه به یک تکنیک و نگاه شخصی دست پیدا کرده تا مخاطب بتواند او را در منظر نقد قرار داده و شخصیت هنری او را پیدا کرده و به جامعه بشناسانند تا بدین وسیله نگاه فرهنگی را به جامعه تزریق کنند و این والایی هنر آن جامعه را نشان می دهد.

این روزها هنر نقاشی  به چه سمتی در حرکت است؟

هنر نقاشي مانند ديگر هنرهاي تجسمي، نسبت به زمان و موقعيت اجتماعي و فرهنگي خود، گاه با نقش روايتي و گاه نقش دكوراتيو خود را دارد و ادامه مي‌دهد. هنر در این دوران از نگاه بوم گونه خارج و وارد دنیای زیبایی شناسی محیط مردم گشته است. حالا مخاطب با فلسفه روانشناسی رنگ آشنا است و به هر طرحی نگاهی نو می‌اندازد.

برخورد جامعه بیرون از مرزهای ایران با هنرمندانشان چگونه است؟

نكته قابل توجه آنان شناخت از تاريخ هنر و دانستن بيوگرافي هنرمندان پيشين و معاصر است. هنرمندان خارج از این مرز به دنبال خودشناسی فرهنگی و هویت بخشی هنری به کشور خود هستند و از این راه جای پای فرهنگ خود را در فرهنگ جهانی محکم و استوار می‌سازند.

اقتصاد هنر را چگونه ارزیابی می کنید؟

اقتصاد در هنر براي هر هنرمندي به منزله فروش آثار هنري است و دراین تعریف معنا پيدا مي‌كند كه با در معرض ديد قرار دادن كارها در نمايشگاه‌ها و فروشگاه‌هاي آثار هنري و كار با مديران هنري فروش، اين امر را مي‌توان براي هنرمندان آسان كرد. با در نظر گرفتن مسله اقتصاد در هنر و نگاه معیشتی خانواده‌ها، این امر در همه فرهنگ‌ها و کشورها یکی است و فقط به جهت نگاه بالندگی در هنر و شناخت عمیق‌تر آثار با قیمت‌هایی بهتر به جامعه شناسانده می‌شوند.

شما ادامه دهنده چه ژانری از هنر نقاشی می‌باشید؟

من در سبك اكسپرسيون در نقاشي و طراحي كار مي‌كنم و همچنين كاريكاتور را در كنار آن ادامه مي‌دهم. نقاشی اکسپرسیونیسم، سبکی هنری است که در آن هنرمند به جای پرداختن به واقعیت عینی، به عواطف ذهنی و اتفاقات درونی خود توجه کرده و آن را بازنمایی می‌کند. وی این هدف را با تغییر شکل دادن، اغراق کردن، بدوی‌سازی ، پویا نمایی و خشونت‌گرایی در تصاویرش اجرا می‌نماید.

مستر کلاس‌ها چه نقشی در کیفیت نگاه هنرمند دارند؟

چون افرادي علاقمند به يك تكنيك و يك سبك هنري ولي با تنوع فرهنگي و كيفيت كارهاي متفاوت وارد این کلاس‌ها مي‌شوند، باعث شناخت بيشتر و درك از جايگاه هنري برای اعضا می‌شود..

خصوصیت هنر مدرن از نگاه شما چیست؟

اولین خصیصه شگفت‌انگیز در بررسی نقاشی مدرن، سرعت تحول و تعدد جریانات آن است. از زمانی که نقاشی، به سبک امپرسیون، شکلی نامتعارف از “تصویر قابل دیدن” را ارائه کرد، تا ظهور نقاشی انتزاع‌گرا (آّبستره) کمتر از چهل سال فاصله است.

تعریف شما از هنر مدرن چیست؟

به طور کلی نقاشی مدرن، هنری چالش برانگیز است و از ابتدای خلق آن، برخی آن را به کل رد کردند، بعضی موافق سرسخت آن بودند و بسیاری نیز در قبول یا رد آن دچار تزلزل گشتند. امروزه نیز هرچند از تب و تاب این بحث‌ها کاسته شده، اما هنوز “معمای مدرن” چون سوالی لاینحل باقی مانده است.

اما دلیلی این بغرنجی هنر مدرن چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، تحقیق و تعمق در علل پیدایش نقاشی مدرن و تفاوت‌های رویکردی آن در مقایسه با هنر ادوار گذشته، اولین و شاید پایه‌ترین قدم به سوی یافتن پاسخ است که خصوصیات هنر مدرن را در پی دارد.