مسکو هم قابل اعتماد نیست

جامعه ایرانی در طول 200 سال اخیر خاطرات چندان خوبی از روس ها نداشته است. آن ها به بدعهدی در میان ایرانیان مشهور هستند و علی رغم اینکه وابستگان به روس در ایران به مانند وابستگان به غرب(روسوفیل ها و انگلوفیل ها) همواره سعی در تطهیر چهره آن ها داشته اند، اما به نظر می رسد نمی توان بدبینی ایرانیان به آن ها را از بین برد.

بی گمان خروج آمریکا از برجام، پیامدهای بسیاری در سطوح منطقه ای و بین المللی به همراه خواهد داشت. یکی از نتایج خروج آمریکا از برجام، اثرات احتمالی آن بر بحران سوریه خواهد بود.

این اثرگذاری بیش از هر چیز به رویکرد روسیه در قبال بحران سوریه و مشخصا نقش ایران در این کشور مربوط می شود.

در دیدار پوتین و اسد چه گذشت ؟

در همین راستا، روز پنجشنبه، کرملین  اعلام کرد، بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در سوچی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه دیدار کرده است؛ دیداری که گویا تحولات مهمی به همراه خواهد داشت.

رئیس جمهوری سوریه در این دیدار به پوتین گفته است که این آمادگی را دارد که فرآیند راه حل سیاسی در سوریه آغاز شود.

بر اساس بیانیه‌ای که کرملین در این ارتباط منتشر کرده، دو طرف در مورد حل مسالمت آمیز بحران سوریه تأکید کرده‌اند.

رئیس جمهوری سوریه تصمیم گرفته است،  نمایندگان خود را به منظور تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی سوریه براساس نتایج مذاکرات ژنو اعزام کند.

از سوی دیگر، ولادیمیر پوتین، موفقیت ارتش سوریه در مبارزه با گروه های تروریستی را به وی تبریک گفت و هر دو طرف بر ضرورت فراهم کردن شرایط لازم برای پیشبرد روند سیاسی در سوریه تأکید کردند.

بر پایه اخبار منتشر شده از این دیدار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز در این دیدار گفته است که در رابطه با موفقیت های ارتش سوریه در مبارزه با تروریسم و آغاز فرایند سیاسی، نیروهای مسلح خارجی باید کشور سوریه را ترک کنند.

پوتین در این جلسه گفته است: «با توجه به موفقیت های چشمگیر ارتش سوریه در مبارزه با تروریسم، با آغاز مرحله فعال تر و آغاز فرایند سیاسی و فاز فعال تر آن، دولت های خارجی باید نیروهای خود را از کشور سوریه خارج سازند».

آنچه نباید از دید ایران پنهان بماند

هنوز جزئیات بیشتری از این دیدار منتشر نشده، ولی چند نکته مهم که می تواند برای ایران هشدارآمیز باشد، قابل ذکر است:

نخست: در این دیدار، بشار اسد آمادگی خود برای حل و فصل بحران سوریه و تدوین قانون اساسی جدید این کشور براساس مذاکرات و نقشه راه ژنو را ـ که یک سازوکار غربی ـ عربی است و روس ها نیز در آن نقش فعالی داشته اند ـ اعلام کرده؛ نقشه راهی که ایران نقش چندانی در آن نداشته است.

دوم: پذیرش سازوکار ژنو به معنای نزدیک شدن دیدگاه روسیه به دیدگاه غرب و مصالحه و توافق های اولیه بر سر سوریه است.

سوم و مهم تر از همه، پوتین از بشار اسد خواسته است که همزمان با آغاز فرایند سیاسی، نیروهای خارجی خاک سوریه را ترک کنند. اینکه مقصود پوتین از نیروهای خارجی چه نیروهایی است، مشخص نیست و اینکه این درخواست پوتین مشمول نیروهای روسیه نیز می شود، چندان مشخص نیست؛ اما شاید اشاره پوتین به نیروهای خارجی، شامل نیروهای مورد حمایت ایران در سوریه نیز بوده است.

مسکو به دنبال گرفتن امتیاز از تهران

آنچه قابل پیش بینی است این که پس از خروج آمریکا از برجام و نیاز ایران به حمایت های روسیه از ایران، ممکن است مسکو به دنبال گرفتن امتیازاتی از ایران در سوریه باشد؛ امتیازاتی که می تواند موضع روسیه در بحران سوریه را به غرب نزدیک تر کند، چون یکی از پیش شرط های غربی ها در مذاکره با روسیه بر سر بحران سوریه، عقب راندن نیروهای ایران از سوریه بوده است.

در نهایت اینکه، به نظر می رسد روسیه عزم خود برای حل و فصل بحران سوریه با مشارکت طرفین غربی را جزم کرده است؛ عزمی که می تواند منجر به نادیده گرفتن منافع ایران در بحران سوریه شود.

آنچه قابل پیش بینی است، این که ماجرای سوریه برنده ای قطعی نخواهد داشت؛نه ایران می تواند به صد درصد اهدافی که تحت حفظ حاکمیت ملی سوریه داشت برسد، نه بشار اسد آن رئیس جمهور قبل از آغاز درگیری ها خواهد بود و نه روسیه بدون تشریک مساعی با آمریکا و اروپا می تواند به موفقیتی چشمگیر در سوریه برسد؛نبرد سوریه قطعا پیروز مطلقی نخواهد داشت!اگر بازیگران دخیل در سوریه به همین کامیابی های نسبی رضایت ندهند،ممکن است خیلی زود مسیر به سمت ناکامی برای آنان طراحی شود.