اقتصاد هنر، فکری برای بقا
نخستین نشست هم‌اندیشی مشارکتی «اقتصاد فرهنگ و هنر» با حضور جمعی از اساتید دانشگاهی و فرهیختگان و صاحب‌نظران این حوزه در سالن اجتماعات اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد مقدس برگزار شد.
بررسی سطوح سه‌گانه
در این مراسم محمدباقر طباطبائی دبیر کارگروه اقتصاد فرهنگی اداره ارشاد اسلامی گفت: در این نشست ایده‌ها، راهکارها و فرصت‌ها را در سه سطح دسته‌بندی کردیم که هرکدام پیش‌نیاز سطح بعدی است. در این نشست سطوح سه‌گانه مسائل و فرصت‌ها بررسی می‌شود که در سطح اول: تأمین و توسعه معیشت هنرمندان و فعالان فرهنگی، با حفظ شأن و کرامت ایشان است که از راه همان تولید اثر هنری بتوانند معیشت خودشان را تأمین بکنند. درسطح دوم: توسعه کمی و ارتقای کیفی جایگاه فرهنگ و هنر، در زندگی شهر و شهروندی و درسبد کالای آنان قرار گیرد. درسطح سوم: ایجاد و توسعه کسب و کارهای نوین دانش بنیاد، مبتنی بر فرهنگ و هنر به وجود بیاید و توسعه پیدا بکند.
طباطبائی همچنین درباره حوزه‌های سه‌گانه مسائل و فرصت‌ها گفت: در هرکدام از این حوزه‌ها کارگروه و میزگردهای تشکیل می‌شود و شرکت‌کنندگان در این مراسم در هرکدام از این سه میزگرد شرکت و تبادل نظر می‌کنند.
وی اظهار کرد: در حوزه اول، کالا و محصولات فرهنگی و هنری از تولید، توزیع و عرضه است. حوزه دوم، رویدادهای فرهنگی و هنری، از برنامه‌ریزی، تأمین تا اجرا است و در حوزه سوم، خدمات فرهنگی و هنری، توسعه، ساماندهی تا عرضه قرار دارد. در تأمین معیشت از طریق تولید کالای فرهنگی نقطه آغاز کار و توسعه خدمت‌رسانی از طریق کسب و کارهای نوین فرهنگی و هنری نقطه انتهای کار است.
آغاز یک هم‌اندیشی
طباطبائی درباره شروع و آغاز این نشست گفت: از یک هم‌اندیشی مشارکتی شروع کردیم و به‌جای صرف ارائه مقاله، ازکسانی دعوت کردیم تا بتوانند از منظر میان رشته‌ای سخنی بگویند و در یک نشست تخصصی شیوه‌ای برای تبیین مسائل و فرصت‌ها از دیدگاه دست‌اندرکاران مدیریتی موضوع را بیان کنند.
وی ادامه داد: در ابتدا به روندهای جاری یعنی تحلیل روندها برای دریافت و تعیین نخستین اقدامات مانند: فوریت، ضروریت و اهمیت مسائل می‌پردازند. او در خصوص برنامه‌ریزی در شیوه اجرایی این میزگردها گفت: کار‌گروه‌ها یا میزهای سه گانه براساس حوزه‌بندی کالا، رویدادها و خدمات است که هر میزگرد بک دبیر دارد، وظیفه و مسئولیت این دبیران تنها تصویرگر است و فقط می‌خواهد گفت‌و‌‌گوها در مسیر درست قرار بگیرد و براساس موضوعات صحبت و گفت‌وگو شود.
دبیر اتاق فکر و اقتصاد درباره اهداف این نشست، گفت: تلاش برای دریافت و ثبت مسائل عمده مرتبط با موضوع قابل تبدیل به شبکه مسائل است. همچنین تبیین فرصت‌ها در تلاش برای دریافت و ثبت فرصت‌های عمده مرتبط قابل تبدیل به رهیافت‌های نوین اقتصاد فرهنگ و در نهایت مأموریت‌پردازی که تبیین راهکارهای عمده و دسته‌بندی موضوعی قابل تبدیل به نگاشت نهادی است.
اشتغال‌زایی در هنر
محمدکاظم دبیری، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد درباره نشست هم اندیشی مشارکتی «اقتصاد فرهنگ و هنر» گفت: یکی از پایه‌های اقتصاد درون‌زا که در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قرار می‌گیرد، اقتصاد بر پایه فرهنگ و هنر است. مواردی مثل برنامه‌ریزی،تأمین و اجرای رویدادهای فرهنگی و هنری یا تولید، توزیع و عرضه کالا و محصولات فرهنگی و هنری و یا توسعه، ساماندهی و عرضه خدمات فرهنگی و هنری می‌تواند اشتغال‌زا و درآمدزا باشد و همچنین درکنار این‌ها می‌توانیم محصولات و خدمات و رویدادهای فرهنگی و هنری را صادر کنیم. مثلا اگر بازار فیلم پررونقی به خارج از ایران ارائه کنیم، می‌توانیم همراه با آن پیام‌ها و حرف‌های خودمان را منتقل کنیم.
وی افزود: این کارها به غیر از فعالیت‌های پژوهشی و دانشگاهی، نیازمند تشکیل مجموعه‌ای از فرصت‌هاست. بنابراین ما باید بتوانیم یافته‌های پژوهشی که در سطح کلان موضوعاتی را مطرح می‌کنند به زمینه‌های کاربردی نزدیک کنیم و باید بدانیم که پژوهش‌ها و تحقیق‌ها کجا به کار ما می‌آیند. بنابراین ما در سه سطح دنبال این موضوع می‌گردیم تا مقصودمان از کارآمدی اقتصاد فرهنگی را بیان کنیم. اولین سطح تأمین و توسعه معیشت هنرمندان و فعالان فرهنگی است. دومین سطح توسعه کمی و ارتقای کیفی جایگاه فرهنگ و هنر است یعنی مردم برای محصولات فرهنگی هزینه کنند ، وقت بگذارند و این محصولات برای آنها ارزش داشته باشد و سومین سطح نیز ایجاد توسعه کسب وکارهای نوین دانش بنیان مبتنی بر فرهنگ و هنر است.
دبیری در مورد کارگروه‌های تشکیل شده در این نشست افزود : ما سه کارگروه تشکیل دادیم و درمورد اینکه چطور می‌توان از طریق سه حوزه کالاها و محصولات فرهنگی و هنری، رویدادهای فرهنگی و هنری و خدمات فرهنگی به سه سطحی که گفته شد دست پیدا کنیم، تبادل نظر کردیم. در واقع ما به دنبال پاسخ برای این سوال که «چگونه از تولید کالاهای فرهنگی و هنری برای کسب روزی،به سطح توسعه خدمات پشتیبان کسب و کارهای نوین مبتنی بر فرهنگ و هنر رویم؟» بودیم.
معاون مدیرکل و رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد در مورد نتایج این کارگروه ها عنوان کرد: قطعا با یک جلسه نمی‌توان نتیجه قطعی گرفت. ما در سه اتاق جداگانه و سه میز جداگانه بحث‌هایی را مطرح کردیم اما یافته‌های دقیقی پیدا نکردیم. در واقع می‌توان گفت سرنخ‌هایی پیدا کردیم که در جلسات آینده حتما به ما در رسیدن به اهداف‌مان کمک خواهند کرد تا اقتصاد فرهنگ و هنر بتواند رونقی به اقتصاد شهری بدهد.
ذائقه‌ها مهم‌اند!
فرید جواهرزاده به‌عنوان دبیررویدادهای فرهنگی این نشست گزارش خود را در چند مورد بیان کرد: مشهد قابلیت برگزاری رویدادهای کنش‌گرانه جهانی یا منطقه‌ای را دارد و همچنین نیاز به تقویم‌های قمری و شمسی با رویکرد گردشگری داریم. رویدادهای فرهنگی باید جدید، مردمی، مناسبتی و منفعتی باشد. شهر مشهد رویکرد محور است و گاهی این رویکردها قابل توسعه است و تنوع ذائقه‌ها و رسمیت شناسی آنها باید بررسی شود.
جواهرزاده درباره مدیریت این رویدادها گفت: از ابتدا در برگزاری و برنامه‌ریزی رویداد باید به فکر یک متقاضی و امکان واگذاری آن باشد، مدیریت دولتی و شهری باید سراغ رویکردهای دیگر هم برود و لااقل در سال به سه رویداد جدید توجه شود. فضای شهری برای برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری به‌عنوان زیرساخت مورد بررسی و توجه قرار گیرد و در نهایت سند چشم‌انداز 10 ساله توسعه شهری مشهد از نظر فرهنگ فرصتی مناسب برای انجام راهکاره‌های فوق تلقی می‌شود.
واگذاری امور به بخش خصوصی
حامد فرهام به عنوان آخرین دبیر این نشست درباره خدمات فرهنگی و هنری و هدف این میزگرد گفت: سرمایه‌گذار بخش خصوصی دغدغه و مشکل امنیت سرمایه را دارد و این انتظار را دارد که برای او بازاریابی و بازارسازی صورت بگیرد تا در بخش فرهنگی سرمایه‌گذاری بکند. از طرفی بخش دولتی عقیده دارد به علت کمبود در بخش فرهنگی و هنری نمی‌تواند سرمایه‌گذاری کند و کارهای فرهنگی و هنری باید به بخش خصوصی واگذار شود و دولت در این زمینه دخالتی انجام ندهد.
او اظهارکرد: تعدادی از شرکت‌کنندگان از نبود قانون کپی‌رایت گله‌مند بودند که ممکن است طرح‌هایی که ارائه می‌کنند قبل از عملی شدن مورد سوء استفاده دیگران قرار گیرد.
فرهام در رابطه با عرضه محصول و فرهنگ‌سازی گفت: باید مکانی مناسب برای عرضه محصول در نظر گرفت و همچنین قبل از معرفی یک محصول فرهنگ‌سازی مناسبی صورت گیرد. باید مکان یا ارگانی داشته باشیم که محتوای بانک اطلاعاتی صحیحی را در آن جمع‌آوری کنیم.
***
لازم به ذکر است در این نشست بعد از سخنرانی نهایی محمدباقر طباطبائی سه دبیر جلسه که به‌ترتیب محسن اکبرزاده دبیر میزگرد کالا و محصولات فرهنگی، فرید جواهرزاده دبیر میزگرد رویدادهای فرهنگی، حامد فرهام دبیر میزگرد خدمات فرهنگی و هنری را معرفی کرد و آنها با معرفی خود و اهدافشان در یک پروسه زمانی سه ساعت در این میزگردها با صاحبان اندیشه تبادل نظر کردند و پس از پایان زمان مقرر دوباره در نشستی دیگر به جمع‌بندی و گزارش از جلسات خودشان ادامه دادند. همچنین نتایج و عملکرد کلی این برنامه در نشست‌های بعدی ادامه خواهد داشت.
گزارشی از مرجان فرهمند
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.