چرا حمایت دولت در بخش مسکن ضروری است؟
نیاز حیاتی و بار سنگین بر دوش خانوارها
امیر قدرتی | روزنامه نگار
مسکن، به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای بشر، نقش حیاتی در زندگی فردی و اجتماعی افراد ایفا می‌کند. داشتن یک سرپناه امن و مناسب، نه تنها به تامین آسایش و آرامش روانی کمک می‌کند، بلکه بستری برای رشد و شکوفایی استعدادها، بهبود وضعیت بهداشتی و ارتقای سطح زندگی فراهم می‌آورد. با این حال، در بسیاری از کشورها و به ویژه در ایران، مسکن به کالایی لوکس تبدیل شده و دسترسی به آن برای بخش بزرگی از جامعه به رویایی دست‌نیافتنی بدل شده است.
در شرایط کنونی اقتصاد ایران، مسکن به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقلام سبد هزینه خانوار، فشار مضاعفی را بر دوش خانواده‌ها وارد می‌کند. افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن، اجاره‌بها و هزینه‌های جانبی آن، بسیاری از افراد را از خرید یا حتی اجاره یک واحد مسکونی مناسب محروم کرده است. این وضعیت، به ویژه برای خانوارهای کم‌درآمد، جوانان و زوج‌های تازه ازدواج کرده، بحرانی جدی به شمار می‌رود.
بخش عمده‌ای از سبد هزینه خانوارها در ایران به مسکن اختصاص می‌یابد. این موضوع، به معنای کاهش بودجه برای سایر نیازهای ضروری مانند غذا، پوشاک، بهداشت، آموزش و تفریح است. در نتیجه، کیفیت زندگی بسیاری از خانواده‌ها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن، جامعه را تهدید می‌کند.
در این شرایط بحرانی، نقش دولت به عنوان متولی اصلی تامین رفاه و آسایش جامعه، بیش از پیش اهمیت می‌یابد. دولت باید با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و برنامه‌های کارآمد، زمینه دسترسی آسان‌تر و عادلانه‌تر مردم به مسکن را فراهم آورد. این حمایت‌ها می‌تواند در قالب‌های مختلفی ارائه شود که عبارتند از:
تسهیلات و وام‌های کم‌بهره: دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات و وام‌های کم‌بهره برای خرید یا ساخت مسکن، بار مالی سنگین را از دوش خانواده‌ها بردارد. این تسهیلات باید به گونه‌ای طراحی شوند که اقشار کم‌درآمد و متوسط جامعه بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
تولید مسکن ارزان‌قیمت: دولت می‌تواند با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تولید مسکن ارزان‌قیمت، عرضه مسکن را افزایش داده و قیمت‌ها را کنترل کند. این پروژه‌ها باید با استفاده از فناوری‌های نوین و مصالح باکیفیت و کم‌هزینه اجرا شوند.
حمایت از اجاره‌نشین‌ها: دولت می‌تواند با ارائه کمک‌هزینه‌های اجاره مسکن به خانوارهای کم‌درآمد، بخشی از فشار اقتصادی ناشی از اجاره‌بها را جبران کند. همچنین، وضع قوانین و مقرراتی برای کنترل اجاره‌بها و حمایت از حقوق مستاجران، ضروری است.
بهبود شرایط بافت‌های فرسوده: دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات و مشوق‌ها، مالکان بافت‌های فرسوده را به نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی خود ترغیب کند. این اقدام، علاوه بر بهبود کیفیت زندگی ساکنان این مناطق، به افزایش ایمنی و استحکام ساختمان‌ها نیز کمک می‌کند.
برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای: دولت باید با برنامه‌ریزی صحیح و اصولی، از گسترش بی‌رویه شهرها و افزایش قیمت زمین جلوگیری کند. ایجاد شهرهای جدید و توسعه زیرساخت‌های لازم در مناطق کم‌برخوردار، می‌تواند به توزیع عادلانه‌تر مسکن و کاهش تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ کمک کند.
حمایت دولت از بخش مسکن، تنها یک اقدام اقتصادی نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری اجتماعی است. با تامین مسکن مناسب برای همه افراد جامعه، می‌توان به بهبود شاخص‌های بهداشتی، ارتقای سطح آموزش، کاهش جرم و جنایت و افزایش مشارکت اجتماعی دست یافت. در واقع، مسکن مناسب، بستری برای توسعه پایدار و متوازن جامعه فراهم می‌آورد.
