شاید فقط یک بیانیه غیرالزام‌آور

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در آستانه نشست شورای حکام آژانس در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «با جوزف بورل در مورد مذاکره برای لغو تحریم‌ها و چگونگی ادامه آن رایزنی کردیم اگر بانیان قطعنامه ضد ایرانی در IAEA روش تهدید را دنبال کنند، مسئول همه عواقب آن هستند. ما از توافق خوب، قوی و پایدار استقبال می‌کنیم. توافق در دسترس است اگر آمریکا و سه کشور اروپایی واقع‌بین باشند.»

رویترز نیز روز چهارشنبه گذشته گزارش داد، آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان [تروئیکای اروپا]پیش‌نویس یک قطعنامه برای ارائه به نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تهیه کرده‌اند که از ایران می‌خواهد به سوالات باقی‌مانده آژانس درباره ذرات اورانیوم پیدا شده در سه محل توضیح دهد.
این درحالی است که میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش در پیامی توییتری نوشت: «در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که از روز دوشنبه آغاز خواهد شد. انتظار می‌رود این نشست با تنش همراه باشد. علاوه بر تعدادی از جنبه‌های عمومی کار آژانس، شورای حکام موضوعات مربوط به ایران، اوکراین و AUKUS (توافق زیر دریایی هسته‌ای سه جانبه استرالیا، انگلیس و آمریکا) را مورد بحث قرار خواهد داد».

قهرمان‌پور: به اعتقاد بنده، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این دور قطعنامه الزام آور علیه پرونده هسته‌ای ایران تصویب نخواهند کرد، بلکه با صدور یک بیانیه غیر الزام‌آور علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، باعث تشدید شدن فضا خواهند شد، از سویی با توجه به برگزار شدن نشست بعدی شورای حکام در ماه سپتامبر، ممکن است در این نشست اتفاقات دیگری رخ دهد

قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نخواهد شد
رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه فضاسازی‌هایی علیه ایران در آستانه برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران شکل گرفت، اظهار داشت: اسراییل با حمایت ضمنی آمریکا شروع به اعمال فشار بر آژانس و اعضای شورای حکام کردند، در این زمینه سفر رافائل گروسی به سرزمین‌های اشغالی و دیدار با نفتالی بنت نخست وزیر این رژیم بسیار ابهام‌زا بود.
وی افزود: با توجه به اینکه اسراییل عضو ان‌پی‌پی نیست و خود یکی از اشاعه‌دهندگان سلاح‌های اتمی است، دیدار گروسی و بنت از لحاظ قانونی و حقوقی دارای ابهام و به نوعی محل بحث بود، این دیدار برای اعمال هرچه بیشتر فشار بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای موضع‌گیری علیه پرونده هسته‌ای ایران انجام شده است.
قهرمان‌پور اضافه کرد: اما به اعتقاد بنده، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این دور قطعنامه الزام آور علیه پرونده هسته‌ای ایران تصویب نخواهند کرد، بلکه با صدور یک بیانیه غیر الزام‌آور علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، باعث تشدید شدن فضا خواهند شد، از سویی با توجه به برگزار شدن نشست بعدی شورای حکام در ماه سپتامبر، ممکن است در این نشست اتفاقات دیگری رخ دهد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: همیشه در آستانه برگزاری نشست‌های فصلی شورای حکام این اخبار رسانه‌ای پیرامون صدور قطعنامه بر علیه ایران وجود داشته، اما به اعتقاد بنده با توجه به مجموعه شرایطی که وجود دارد، این بار نیز آمریکا و اروپا بر علیه ایران قطعنامه‌ای الزام آور صادر نخواهند کرد، اما از طریق بیانیه پایانی نشست شورای حکام درصدد برخواهند آمد تا با فشار بر ایران، کشورمان را به سمت همکاری با بازرسان آژانس سوق دهند.
قهرمان‌پور ادامه داد: با توجه به فضای بین‌الملل و بخصوص جنگ اوکراین که کماکان ادامه دارد و از سوی دیگر اظهارات مقامات غربی مبنی بر اینکه می‌خواهند همچنان مسیر دیپلماسی را ادامه دهند، فاصله زمانی تا نشست بعدی شورای حکام در ماه سپتامبر از اهمیت بسزایی برخوردار است و باید دید که فضا به چه شکلی پیش خواهد رفت، از سوی دیگر با توجه به صحبت‌های اخیر وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر اینکه کماکان امکان توافق وجود دارد، این موضوع می‌تواند فضای مذاکرات را مثبت کند، اما گزارشی پایانی شورای حکام نیز در این باره بسیار با اهمیت است.
نشست بعدی شورای حکام بسیار تعیین کننده است
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل نیز با اشاره به اینکه شورای حکام می‌تواند دو قطعنامه صادر کند، اظهار داشت: در وهله اول شورای حکام اگر یک قطعنامه الزام آور را تصویب کند، آن زمان باید اکثریت ۳۵ عضو شورای حکام به این قطعنامه رای بدهند، که در مرحله بعد پرونده‌ای که علیه آن قطعنامه صادر شده است به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد، که این موضوع تبعات بسیار جبران ناپذیری را به دنبال خواهد شد.
وی افزود: با توجه به چنین روندی به اعتقاد بنده در نشست پیش‌رو، قطعنامه الزام‌آوری علیه ایران صادر نخواهند شد و به یک قطعنامه یا بیانیه غیر الزام آور اکتفا خواهد شد تا در نشست بعدی شورای حکام که در ماه سپتامبر برگزار می‌شود، دوباره در این مورد تصمیم‌گیری شود، از سویی اگر روند فعلی همینطور ادامه پیدا کند و تغییری در این وضعیت ایجاد نشود، احتمال صدور قطعنامه علیه ایران در نشست بعدی وجود دارد.
بیگدلی بیان داشت: در این باره اگر ایران اجازه بازرسی از سایت‌های پارچین، آباده شیراز و یک سایت دیگر که نام آن اعلام نشده را بدهد تا آن‌ها با نصب دوربین و مقایسه تصاویر گذشته با حال، اقدامات خود را انجام دهند، به طور قطع دیگر خطر صدور قطعنامه وجود ندارد، همچنین تا زمانیکه چیزی علیه ایران انجام نشود، کشورمان اقدام متقابلی انجام نخواهد داد، بنابراین باید منتظر همکاری‌های ایران و آژانس باشیم، در غیر این صورت، با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران، تحریم‌های سازمان ملل باز خواهد گشت که این موضوع فشار‌های اقتصادی بر مردم را افزایش خواهش داد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: البته باید به این نکته اشاره کرد که مشکل ایران با غرب تنها موضوع هسته‌ای و برجام نیست، بلکه این توافق‌نامه‌ای دریچه‌ای بود برای گفتگو بر سر سایر مسائل، بنابراین اگر برجام نیز دوباره احیا شود، مشکلات ریشه‌ای بین دو طرف همچنان وجود خواهد داشت.
……………………………………