گلستان سبزوار؛ روایتگر هویتی تاریخی

محله کوی گلستان با جمعیتی حدود سه هزار نفر یکی از مناطق مرکزی شهر سبزوار است که به مثابه محله ای دورافتاده، چالش ها و محرومیت هایش در هیاهوی زندگی شهری گم شده است.

کوی گلستان به مساحت هفت هکتار، محله‌ای در مرکز سبزوار و ضلع غربی خیابان اسرار جنوبی است که ساکنان آن از تبعیض در ارائه خدمات شهری، وضعیت نامناسب بهداشتی و ساختمانهای غیر استاندارد و فرسوده رنج می برند.

محله گلستان سبزوار در بافت تاریخی این شهر ویژگی های منحصر به فردی دارد و ظرفیت هایی چون رونق مشاغل سنتی سبزوار مانند خراطی، رنگرزی، چوب بری، بافندگی، ساخت ادوات کشاورزی و وسایل منزل در این منطقه فعال است که به دستان ماهر و کارآمد اهالی این محله تولید می شود و در عین حال این محله اقتصاد محور با گذشت سالیان زیاد همچنان درگیر مشکلات فراوان فرهنگی اجتماعی و بهداشتی است.

یکی از موانع سر راه بهسازی این محله قدیمی، بافت تاریخی آن است که هرگونه مداخله در آن نیاز به تدوین طرح جامع دارد با این حال در کنار هم افزایی دستگاههای اجرایی سبزوار برای کاهش مشکلات محله کوی گلستان، نقش میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و شهرداری بیشتر از همه برجسته است.

تبعیض در خدمات رسانی به مناطق شهری سبزوار برداشته شود

یکی از ساکنان محله کوی گلستان سبزوار با بیان این که این محله از قرن های گذشته اصالت و هویت خود را حفظ کرده است گفت: بر اثر تبعیض و بی عدالتی، این  محله محروم از خدمات شهری است.

علی حداد افزود: در شرایطی که چهره و سیمای شهر سبزوار در دهه های گذشته تغییرات زیادی یافته و نیز طرحهای بازآفرینی در محلات و حاشیه شهر اجرا شده است اما تاکنون این محله از عدالت در توزیع امکانات و خدمات شهری محروم مانده است که باید این تبعیض در خدمات رسانی برداشته شود.

وی ادامه داد: محله کوی گلستان مشکلات مختلفی دارد که ساختمان های ناایمن و خطرناک یکی از آن موارد است که بر اثر کوچکترین حادثه طبیعی در معرض تخریب قرار می گیرند و در این راستا مطالبه ساکنان، مرمت و بهسازی این منازل مسکونی است.

این ساکن محله کوی گلستان سبزوار گفت: در کنار ضرورت احداث یک پایگاه بهداشتی، آسفالت معابر، ایجاد فضای سبز و روشنایی معابر، یکی دیگر از مشکلات این محله تجمیع آبهای سطحی در زمان بارشهای شدید است که منجر به آبگرفتگی معابر و برخی از منازل می شود.

حداد افزود: با وجود رونق داد و ستد و این که عمده شهروندان وسایل مورد نیاز خود را از این محله خریداری می کنند اما تبعیض آزار دهنده ای بین اهالی این محله  با سایر ساکنان شهر در حوزه تحصیل و بهره مندی از فضاهای ورزشی و رفاهی وجود دارد.

راه اندازی دفاتر تسهیلگری و احیای سرای معمار زاده راه میانبُر توسعه کوی گلستان

رییس کمیسیون توسعه مناطق کم برخوردار شورای اسلامی شهر سبزوار گفت: ساکنان محله کوی گلستان با مشکلات فراوانی در حوزه های عمرانی، خدمات شهری، حقوقی، اجتماعی و بهداشتی رو به رو هستند.

حسین بروغنی افزود: ورود مستقیم به موضوع توسعه این محله نیازمند طرحی مصوب است که این امر تاکنون محقق نشده است از طرفی هرگونه تغییر در این بافت قدیمی باید از نوع مشارکتی و راهبردی باشد که منجر به ارتقای شاخص‌های زیست‌پذیری و کیفیت زندگی شهروندان شود.

وی ادامه داد: در این راستا راه‌اندازی دفاتر تسهیلگری در محله کوی گلستان با رویکرد توانمندسازی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساکنان آن و کاهش آسیب‌های اجتماعی با همکاری ستاد بازآفرینی پیگیری می شود.

رییس کمیسیون توسعه مناطق کم برخوردار شورای اسلامی شهر سبزوار گفت: یکی از شاخص های محله گلستان صنایع دستی و  مشاغل سنتی است که به مثابه یک موزه اجتماعی زنده محسوب می شود لذا با تعیین تکلیف سرای معمار زاده و مرمت این بنای تاریخی، بستر رونق این صنایع، جذب گردشگر و ایجاد تحول اقتصادی و افزایش درآمد ساکنان این محله فراهم می شود.

بهسازی برمبنای فرهنگ، قومیت و معماری

رییس پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار نیز با بیان این که محله کوی گلستان این شهر در بافت تاریخی قرار دارد گفت: تهیه طرح جامع، گام نخست برای هر اقدامی در این منطقه است که بدین منظور تفاهمنامه سه جانبه بین میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و شهرداری امضا شده است.

محسن برآبادی افزود: هزینه مورد نیاز برای تهیه طرح مطالعاتی کوی گلستان سبزوار ۳۰ میلیارد ریال است که هر یک از سه طرف باید در این باره مشارکت کنند که این همکاری بین بخشی تاکنون محقق نشده است.

وی ادامه داد: طی سالهای گذشته طرحهای بهسازی و ساماندهی محله گلستان با رویکرد تجاری و شهرسازی تهیه شده بود که با توجه به بافت تاریخی این منطقه، این طرحها مورد پذیرش میراث فرهنگی قرار نگرفت.

رییس پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار گفت: تدوین طرح بهسازی و ساماندهی کوی گلستان باید بر مبنای فرهنگ، قومیت و معماری صورت گیرد اما مرمت منازل مسکونی آن نیاز به انجام طرح مطالعاتی ندارد و در صورت درخواست ساکنان آن، مشابه بافت تاریخی سبزوار و براساس ضوابط در این محله نیز اقدامات مرتبط با بهسازی انجام می شود.

برآبادی با اشاره به ظرفیتهای محله کوی گلستان افزود: در این منطقه فرهنگ و آداب و رسوم خاصی پایدار است و نیز صنایع دستی آن همچون گذشته رونق دارد که باید با انجام اقداماتی موثر از هنرمندان این صنایع تولیدی مورد نیاز مردم حمایت شود.

شهر ۲۵۰ هزار نفری سبزوار در ۲۳۰ کیلومتری جنوب غرب مشهد قرار دارد.