اوراق مشارکت؛ صعود یا سقوط مالی شهرداری مشهد؟

مرتضی شهابی

کارشناس اقتصاد و سرمایه گذاری در حوزه شهری

به تازگی خبر کسب مجوز  انتشار اوراق مشارکت توسط شهرداری مشهد برای پروژه های قطار شهری، توسعه و تکمیل سامانه حمل و نقل درون شهری و نیز بازسازی و نوسازی بافت فرسوده اطراف حرم مطهر به مبلغ 1230 میلیارد تومان در صدر اخبار شهر مشهد قرار گرفت. که در این گزارش به آن می پردازیم.

تعریفی کوتاه از اوراق مشارکت

ابتدا اوراق مشارکت را تعریف می کنیم تا با با این نوع آوراق بیشتر آشنا شویم: اوراقی هستند که توسط نهادهای دولتی و یا شبه دولتی‌ها (شهرداری‌ها) برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ عمرانی در کشور عرضه می‌شوند. سازمان‌ها و ارگان های متقاضی انتشار اوراق مشارکت بایستی صدور و انتشار این اوراق را در فرآیند های قانونی زیر نظر بانک مرکزی به انجام رسانند.

وجود منابع محدود اوراق مشارکت در کشور و حجم بالای متقاضیان ( روند پیچیده و طولانی در فرآیند دریافت مجوز و انتشار اوراق مشارکت ) از شاخصه‌های اصلی انتشار اوراق مشارکت در کشور است  که همین امر نیز به عنوان یکی از دلایل موجه بودن انتشار اوراق مشارکت شهرداری مشهد مورد توجه خاص قرار گرفته است.

و اما اوراق مشارکت شهرداری مشهد ، ۴ ساله و موعدهای پرداخت سود آن هر سه ماه یکبار است، عاملیت و ضمانت انتشار اوراق مرتبط با پروژه خط ۳ قطار شهری و طرح توسعه و تکمیل سامانه حمل و نقل درون شهری با بانک صادرات و ضمانت بانک شهر  است.

همچنین بازسازی و نوسازی بافت فرسوده اطراف حرم مطهر نیز با عاملیت و ضمانت بانک ملی به انجام می رسد. اوراق مذکور با اخذ مجوز بانک مرکزی و تعهد پرداخت ۵۰ درصد از اصل و سود توسط دولت در شعب بانک های صادرات و ملی برای فروش عرضه مشی شود.

یک روش قابل قوبل برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی

انتشار اوراق مشارکت به عنوان یکی از روش های مقبول برای تامین منابع مالی پروژه های عمرانی مطرح است اما بنا بر تجربیات اینجانب به عنوان فرد دخیل در امکان‌سنجی دریافت اوراق مشارکت برای خطوط قطار شهری اصفهان، تبریز و … ضمن تشکر از زحمات همه خدمت‌گزاران این حوزه، توجه کردن به نکات زیر دارای اهمیت است :

ضرورت اطلاع رسانی از کارنامه انتشار اوراق مشارکت شهرداری مشهد

الف  : شهرداری مشهد به عنوان یکی از سازمان هایی که همواره متقاضی انتشار اوراق مشارکت بوده و همیشه نیز توانسته به عنوان یکی از منتشر کنندگان اوراق مطرح و موفق باشد، بایستی برآیند مالی و اقتصادی همه دفعات انتشار اوراق را در قالب « کارنامه انتشار اوراق مشارکت شهرداری مشهد » منتشر و در معرض رای کارشناسان این حوزه قرار دهد.

ب : از دیدگاه ملی ، انتشار اوراق مشارکت حق و نیاز همه شهرهای کشور است به شرطی سایر شهرداری ها و ارگان ها در تعریف پروژه های هدف و جلب و جذب منابع در مقابل حریف قدری چون شهرداری مشهد ، حرفی برای گفتن داشته باشند.

بند فوق را با توجه به وجود منابع محدود اوراق مشارکت در کشور و حجم بالای متقاضیان و بالطبع روند سخت فرآیند دریافت مجوز و انتشار اوراق مشارکت و ناکامی سایر متقاضیان اضافه نمودم،

مناسب تر آن است که شهرداری مشهد با رویکرد ملی، انتشار اوراق مشارکت را به حریفان ضعیف تر واگذار کرده و خود بدنبال روش های خلاقانه تری در تامین منابع مالی باشد.

ج : همچنین بازسازی و نوسازی بافت فرسوده اطراف حرم مطهر پس از گذر خوان ها و دهه های متوالی در اجرا مگر نباید تاکنون مدل مالی بهینه ای برای تامین منابع اجرایی می داشت؟

دقیقا چه گذشته بر طرح موصوف به طرح اطراف حرم مطهر و جذب سرمایه گذار ها و … که همچنان نیازمند انتشار اوراق مشارکت باشد؟

و آخر کلام اینکه بهتر بود سیاستگذاری های در این مقیاس در دوران گذار مدیریتی شهرداری صورت نمی گرفت.