انفجاره‌ها در فرودگاه کابل معادلات آمریکا و افغانستان را تغییر داد؛

خون‌بازی بایدن در افغانستان

شهریور 6, 1400/189 دیدگاه /در اصلی, سیاست /توسط صبح امروز

سرویس سیاسی

سه انفجار قوی در کابل اوضاع را در افغانستان بهم ریخته و آمار جان باختگان لحظه به لحظه بیشتر می‌شود. مردم این روزها در افغانستان نگران‌تر از گذشته هستند. ترس از آینده نامعلوم و یادآوری تجربه تلخ حکمرانی طالبان در گذشته یک‌طرف، رخداد‌های ناگوار هر روزه طرف دیگر. هنوز دنیا تصاویر پرت شدن آن دو افغانستانی از هواپیما را هضم نکرده، انفجارها یکی پساز دیگری و شنیدن نام داعش همه چیز را دهشتناک‌تر می‌کند. و اما این‌ها درست پس از تصمیم ناگهانی بایدن برای ترک افغانستان آن‌هم پس از بیست سال حضور گسترده درافغانستان بود. اتفاقی که حالا انگشت اتهام رابه سمت بایدن نشانه برده‌است. تصاویر را که مرور می‌کنیم کم شباهت به باتلاق ویتنام برای آمریکا نیست، بازهم در آسیا بیشترین هزینه را غیرنظامی‌های بیگناه پرداخت می‌کنند.

با تمام این اوصاف بایدن می گوید در تصمیمش در مورد خروج از افغانستان تغییری نخواهد داد. دیروز کابل یکی از سخت ترین روزهایش را گذراند. سه بمب با هدف تخریب میدان هوایی فرودگاه منفجر شدند و بیش از صد نفر را به کام مرگ کشاندند و جوی خون در کابل به راه افتاد. از میان کشته شدگان سیزده نفر سربازان امریکایی بوده اند که مرگ آنها رسانه ها و سیاستمداران امریکایی را علیه بایدن شورانده است.

در فرودگاه کابل چه خبر است؟

خبرآنلاین نوشت: تا پیش از انفجارهای اخیر در کابل، فرودگاه این کشور شاهد حضور هزاران افغان بود که برای انتقال به دیگر کشورها آماده می شدند. بخشی از آنها افرادی بودند که با کمک کشورهای دیگر به دلیل شرایط کاری و استثنایی خود سوار هواپیماها می شدند و افغانستان را ترک می کردند و بخشی دیگر افراد عادی بودند که به امید زندگی بهتر قصد ترک این کشور را داشتند. تعدادی از آنها به وسیله هواپیماهای امریکایی و اروپایی موفق به خروج شدند و بسیاری دیگر در فرودگاه منتظر معجزه بودند.

از ضرب الاجلی که طالبان برای امریکایی ها تعیین کرده، زمان زیادی باقی نمانده است و این دو هفته باقی مانده تا خروج کامل آنها تنها زمانی است که افغان ها امید دارند که بتوانند از دست طالبان فرار کرده و به کشور دیگری برسند.

اما معادلات با انفجارهای پنجشنبه عصر بهم ریخت. درحالی که هنوز تعداد بسیاری در فرودگاه جمع بودند، یک انفجار در داخل و دو انفجار دیگر در اطراف آن اوضاع را بهم ریخت. رسانه ها به تعداد کشته شدگان امریکایی پرداختند اما حالا مشخص شده که نود نفر از کسانی که در کابل جانشان را از دست داده بودند، شهروندان افغانستان بوده اند. فرمانده سنتکام گفته که دو بمبگذار انتحاری “که براساس ارزیابی ما جنگجوی داعش بودند” فرودگاه و یک هتل در آن اطراف را هدف گرفتند. او همچنین توضیح داد که “حمله به ابی گیت در پی آن بود که شماری از مردان مسلح به روی غیرنظامیان و نیروهای نظامی آتش گشودند. در این مقطع می دانیم که 12 نظامی آمریکایی در این حمله کشته شده اند.”

با همه اینها وضعیت در فرودگاه هر چند دردناک است، اما خروج نیروهای خارجی ادامه دارد و هواپیماها کماکان مسافران خود را از این کشور خارج می کنند و این روند متوقف نشده است. حتی خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام امنیتی غربی در فرودگاه کابل گزارش داده است که روند خارج کردن غیرنظامیان بعد از حملات روز پنجشنبه شتاب گرفته و پروازها به طور منظم فرودگاه را ترک می کنند.

هر چند نیروهای امریکایی و طالبان می گویند که کار، کار داعش بوده است و خود این گروه هم مسوولیتش را بر عهده گرفته اما ژنرال مکنزی در پاسخ به این سوال که بمبگذاران چطور به نیروهای آمریکایی رسیدند گفت که “آشکارا قصوری” از سوی نیروهای طالبان هنگام بازرسی مردم در بیرون فرودگاه صورت گرفته است.

امریکاییها خشمگینند

این تنها کشته شدن سربازان امریکایی در افغانستان نیست که باعث خشم مردم این کشور نسبت به بایدن شده است. نظرسنجی های هفته گذشته می گوید عجله او برای خروج نیروها از افغانستان باعث کم شدن میزان محبوبیت رییس جمهور امریکا شده است. بایدن نه تنها یک تنه با افکار عمومی که او را مقصر روی کار آمدن طالبان می داند در جنگ است، که باید جواب اروپایی های ناراضی را هم پس بدهد. با این حال او سفت و سخت بر روی تصمیماتش ایستاده است. کشورهای اروپایی مدام رییس جمهور امریکا را به خاطر اینکه با عجله و بدون اینکه تدبیری برای حضور طالبان بی اندیشد افغانستان را ترک کرده، سرزنش می کنند. حتی متحدانی مانند بریتانیا هم نتوانسته اند این خطا را ببخشند. المانی ها نگرانند و میگویند برخلاف امریکایی ها که قصد دارند کمک های مالی خود را به کابل افزایش دهند، این کار را قطع خواهند کرد.

اما کشته شدن سربازان امریکایی در انفجار کابل خشم عمومی را بیشتر کرده است. هم بایدن و هم ژنرال مکنزی می گویند که تلافی خواهند کرد. اما در افغانستان نمی مانند. سناتورهای جمهوری خواه پیشنهاد داده اند که به دلیل کشته شدن سربازان، بایدن برکنار شود. ایده ای که مورد قبول قرار نگرفته است.

اما جنجال بعدی بر سر پاسخ دادن بایدن به سوالات است. او که سعی می کرد تاثر خود را از واقعه کابل نشان دهد، حرف های معناداری نزد و مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت. بسیاری از امریکایی ها از رفتار او عصبانی هستند و معتقدند او برای به کشتن دادن سیزده سرباز کشورش جوابی نمی دهد.

از جو بایدن سوال شد آیا تایید می کند آمریکا فهرستی از اسامی کسانی که باید از افغانستان خارج شوند را به طالبان داده است تا امکان خروج آنها فراهم شود.

او در پاسخ گفت که آمریکا در مورد مسائل امنیتی با طالبان هماهنگی هایی دارد و افزود: “بله، ممکن است مواردی مثل این بوده باشد.”

او اضافه کرد “من نمی توانم با قطعیت بگویم که فهرستی از نام ها” تحویل داده شده.

نشریه پولیتیکو گزارش داده دولت آمریکا برای تسریع روند خروج آمریکایی‌ها و شهروندان افغان که می خواهند از افغانستان خارج شوند، اسامی آنها را در اختیار طالبان قرار داده است تا به آنها اجازه حرکت به سوی فرودگاه کابل را بدهد.

پولیتیکو می گوید که برخی اعضای کنگره و مقامات نظامی آمریکایی به شدت از این اقدام دولت جو بایدن نگران و ناراضی هستند.

اوضاع در افغانستان به کدام سمت می رود؟

در افغانستان اوضاع حتی تا پیش از حمله به فرودگاه هم خوب نبود. تعداد زیادی از افغان ها به ویژه آنها که مشاغل دولتی داشتند یا با خارجی ها همکاری می کرده اند در فرودگاه منتظر راهی برای خروج بودند. این در حالی بود که برخی از کشورهای اروپایی هواپیماهایشان را خالی و بدون مسافر خارج می کردند. در داخل شهرها خبرها از خشونت فزاینده طالبان افزایش می یافت و زنان از کار کردن، حداقل تا اطلاع ثانوی منع شده اند .

ایالات متحده خود را مسئول هیچ یک از وقایع افغانستان نمی داند و با این که گفته می شود عبدالله عبدالله و حکمتیار در حال گفتگو با این گروهند اما آنها کار را تمام شده می دانند و ایده ای برای مشارکت دیگر گروه ها در قدرت ندارند.

اما حملات روز پنجشنبه نشان داد که طالبان که تا پیش از این امنیت را دستاورد خود برای افغانستان می دانست، نتواند ادعای خود را تکرار کند. این یکی از خونبارترین عملیات ها در پایتخت این کشور است که هم افغان ها و هم نیروهای خارجی در آن کشته شده اند. از سوی دیگر اعلام حضور رسمی داعش و اعلام جنگ این گروه علیه طالبان است. کاری که می تواند اوضاع را در افغانستان از این هم بدتر کند و ناامنی گسترده ای را در این کشور حاکم کند. برخی امیدوار بودند که اتفاقات اخیر بتواند امریکا را به افغانستان برگرداند. اما بایدن اب پاکی را روی دست همه ریخته و می گوید از تصمیمش پشیمان نیست.

به نظر می آید که افغانستان وارد مرحله تازه ای از بی نظمی و جنگ های پراکنده و ناامنی شود. طالبان هر چند سلاح های امریکایی را در دست دارد اما بعید است که بتواند با کانون های مختلف حمله، مبارزه کند. در چنین شرایطی جان غیر نظامیان بیش از همه درخطر می افتد.

واکنش ها و موضع گیری ها نسبت به فاجعه فرودگاه کابل

در اولین واکنش ها و به گزارش وال استریت ژورنال جو بایدن ساعاتی پس از وقوع دو انفجار انتحاری در اطراف فرودگاه کابل در کنفرانس خبری با حضور خبرنگاران تأکید کرد که واشنگتن از عاملان حمله به نیروهای آمریکا در افغانستان انتقام خواهد گرفت.وی گفت: ما نخواهیم بخشید، فراموش نخواهیم کرد. مجبورتان می‌کنیم بهایش را بپردازید. ایدن ضمن اعلام اینکه از ارتش آمریکا خواسته است تا هر آنچه در توان دارند، برای گرفتن انتقام از مهاجمان داعش به کار گیرند، گفت: «من از فرماندهان ارتش خواسته‌ام به پایگاه‌های داعش و منابعشان حمله کنند. چیزی که باید بدانید این است که داعشی ها برنده نخواهند بود.

به گزارش یاهو نیوز دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا که در روزهای اخیر سیاست های دولت بایدن را مورد حمله قرار داده و مدعی است که اگر او بود این اتفاقات رخ نمی داد در بیانیه‌ای اظهار تاسف کرد و گفت: «این فاجعه هرگز نباید رخ می‌داد که همین موضوع غم ما را عمیق‌تر می‌کند.»

به گزارش بیزینس اینسایدر، این در حالی است که جان بولتون مشاور امنیت ملی دولت ترامپ پمپئو را بابت مذاکراتش با طالبان به شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت: او نمی‌تواند تاریخ را درباره نقش دولت ترامپ در خروج از افغانستان عوض کند. وی گفت: از نظر من، تلاش برای بی اعتنایی به این خروج و خود را مقصر جلوه ندادن اگر نگوییم غیرممکن است، دشوار است و تاریخ را نمی‌توان عوض کرد.

در همین حال رایان کروکر، سفیر سابق آمریکا در افغانستان نیز گفت، پس از حملات صورت گرفته اخیر در کابل با کشته شدن ۱۳ نیروی نظامی آمریکایی، خشونت‌های بیشتری در راه است.

به گزارش یاهو نیوز، ژنرال اچ.آر مک‌مستر، مشاور امنیت ملی دولت دونالد ترامپ، از جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا خواست تا همه توافق‌ها با طالبان را لغو کرده و یک جنگ جدید علیه ترویسم و شبکه‌های شبه‌نظامی در سراسر آسیای میانه به راه بیندازد. وی با اشاره به نسل کشی ۱۹۹۴ روآندا گفت: ‌آنچه امروز می‌بینیم، تازه اول کار است. ما شاهد تصاویری وحشتناک از پی هم هستیم. ما شاهد رویارویی با وحشت و ترسی هستیم که مردم افغانستان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. باید با این وضعیت چه کنیم؟ این وضعیت به چه جایی می‌رسد؟ قرار است شبیه به روآندا شود؟

چاک شومر، رهبر اکثریت دموکرات سنای آمریکا نیز گفت: من این اقدام تروریستی را به شدت محکوم می‌کنم و باید برای جهان روشن باشد که تروریست‌هایی که مرتکب این جنایت شده‌اند تحت تعقیب و محاکمه قرار خواهند گرفت.

به گزارش بی بی سی، دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس هم اظهار کرد: حمله امروز به خوبی یادآوری کرد که وضعیت خطرناکی است که در آن نیروهای نظامی و غیرنظامی بریتانیایی برای خروج افراد بسیار تلاش کرده‌اند و ما باید به شجاعت آن‌ها و دستاوردهای آن‌ها افتخار کنیم.

به گزارش گاردین بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس هم اعلام کرد که عملیات این کشور برای تخلیه نیروها از افغانستان با وجود حمله «وحشیانه» تروریست‌ها ادامه خواهد یافت.

به گزارش یورونیوز، کاخ الیزه فرانسه هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که فرانسه علیرغم حملات مرگبار در فرودگاه کابل به ماموریت خود برای خروج مردم از افغانستان تا انتها عمل خواهد کرد.امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه حملات را به شدت محکوم کرد و گفت به «قهرمانانی که برای انجام عملیات خروج در صحنه حضور دارند درود می‌فرستد.»وی افزود که فرانسه به تلاش‌های بشردوستانه و حفاظتی خود برای افغان‌های تحت تهدید ادامه می‌دهد. وی روز گذشته نیز اظهار داشت که اوضاع در افغانستان از کنترل خارج شده است.

آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل روز پنجشنبه وقوع انفجارهای تروریستی در مقابل فرودگاه کابل را محکوم کرده و با خانواده‌های قربانیان ابراز همدردی نمود.

در همین راستا وزارت خارجه قطر و امارات انفجارهای کابل، پایتخت افغانستان را که باعث کشته و زخمی شدن ده‌ها تن شد، محکوم کردند.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن انفجارهای روز گذشته در فرودگاه بین‌المللی حامد کرزای کابل، این اقدامات را جنایتکارانه خواند.

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، امرالله صالح که با رفتن اشرف غنی خود را رئیس جمهوری مشروع افغانستان می‌داند، در توئیتی نوشت: همه شواهد نشان می‌دهد که گروه داعش خراسان ریشه‌هایی در طالبان و شبکه حقانی دارد که در کابل فعالیت می‌کنند.

پنتاگون نیز طی بیانیه ای اعلام کرد: این تلفات نتیجه اجرای یک «حمله پیچیده» است که باعث مرگ شماری از شهروندان افغانستان نیز شده است.

در همین حال «ذبیح الله مجاهد»، سخنگوی طالبان نیز با تروریستی خواندن این انفجار گفت: این گروه درباره حملات احتمالی تروریست‌های داعش به فرودگاه کابل اطلاعاتی در اختیار آمریکایی‌ها قرار داده است.

همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز با محکوم کردن هدف قرار دادن مردم بی‌دفاع افغانستان و هر نوع عملیات تروریستی که در آن زنان و مردان و جوانان و خردسالان مورد حمله قرار می گیرند، اظهار امیدوار کرد با تشکیل هرچه سریعتر دولتی فراگیر در کابل، ارگانها و نهادهای مسئول وظایف خود را در صیانت از جان و مال مردم عهده دار شوند.