بررسی وضعیت بازار بورس در دولت سیزدهم:
ایران به بازار بین‌المللی برمی‌گردد؟
مریم اصغری
در روزهای ابتدایی تابستان و با به روی کار آمدن دولت رییسی، بازار بورس پس از مدت‌ها نوسان و ضرر، بازار سرمایه بالاخره روی خوش به سهامداران نشان داد.
حدود دو هفته است که ترمز صعود بازار سرمایه کشیده شده است؛ به طوری که شاخص کل بورس که از مرز یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد نیز گذر کرده بود روز گذشته به یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحد رسید. اتفاقی که یک تحلیلگر بازار سرمایه دلیل آن وجود چند ابهام برای این بازار می‌داند و بر این باور است که هرچند قیمت ها در بازار ارزنده است اما احتمالا این روند تا اواسط مهرماه ادامه خواهد داشت.
شریعتی، کارشناس بازار بورس در ایسنا گفته است: دلیل صعود شاخص کل بورس تا محدوده یک و ۵۰۰ هزار واحد، عقب گرد از نگرش قبلی بود، چراکه بازار در بهار سال جاری بر این باور بود که در تیرماه قطعا توافق سیاسی صورت می‌گیرد، چند ده میلیارد دلار پول به کشور برمی‌گردد و قیمت دلار به کمتر از ۲۰ هزار تومان می‌رسد و اما زمانی که وارد تیرماه شدیم، بازار متوجه شد نه تنها اتفاقات مذکور رخ نمی‌دهد، بلکه گزارش های پولی بانک مرکزی منتشر شد که نشان می‌داد وضعیت نقدینگی وخیم است. بنابراین بازار خود را با دلار ۲۵ هزار تومانی وفق داد و شاخص کل از یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد افزایش یافت.
در آستانه آخرین هفته شهریور ماه بورس در وضعیتی قرار گرفته که در روندهای درونی بازار نیروی صعودی دیده نمی‌شود. بنابراین سهامداران در انتظار یک اتفاق یا عامل بیرونی هستند.
بیدگلی: به عنوان یک پژوهشگر اقتصادی که رصد کننده بازار بورس و ارز، متاسفانه چشم انداز روشنی به این حوزه نداشته و با توجه به کسری بودجه فعلا سال‌های تورمی را پیش رو داریم و توان کنترل ارز دولت بسیار بسیار محدود است و امید است که در این مدت دست به سیاست‌هایی نزند که منجر به خروج ارز از کشور شود
در ادامه برای بررسی چشم‌انداز بورس در دولت سیزدهم و همچنین تحلیل نوسانات بازار بورس به سراغ دو کارشناس سرمایه و بورس رفته و با ان‌ها در این خصوص به گفت‌وگو نشسته که به آن می‌پردازیم:
شوک به بازار سرمایه
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران می‌گوید: در طی سال‌های گذشته، بازار سرمایه به طور مرتب در معرض ریسک‌هایی قرار گرفته که از دنیای سیاست و اقتصاد کلان به این بازار تحمیل شده است.
سعید اسلامی بیدگلی در مصاحبه با خبرنگار صبح امروز می‌افزاید: با بررسی نوسانات پر دامنه سال‌های ۹۸، ۹۹، ۱۴۰۰ متوجه این امر شده که بخش بزرگی از این نوسانات از سوی اقتصاد کلان و یا سیاست‌های ناگهانی دولت به بازار سرمایه وارد شده است.
تورم غیر قابل مهار/ افزایش نرخ بالای نقدینگی
وی ابراز می‌کند: طبیعی است که به اقتصاد کشوری که سه شوک بزرگ ارزی وارد شده، تورم همچنان غیر قابل مهار و کنترل باشد و نیز نرخ رشد نقدینگی نسبت به استانداردهای جهانی بسیار بالا است، که این عوامل سبب تلاطمات شدید ارزی می‌شود.
کمک به بازگشت شرکت‌های ایرانی به بازارهای بین‌المللی می‌تواند منجر به بهبود وضعیت بازار بورس در ایران شده که این بهبود وابسته به سیاست امور خارجه ایران و ثبات در اقتصاد کلان است
این دکتری مدیریت مالی توضیح می‌دهد: حرکت دریافت سرمایه از بازاری به بازار دیگر در اقتصاد ایران به شدت زیاد است؛ بنابراین اگر دولتی بتواند ثبات را به اقتصاد کلان بازگرداند، تاثیرات این ثبات در تمام بازارهای مالی به ویژه بازار سرمایه قابل مشاهده بوده و به طور حتم و یقین سیاست گذاری‌های سطح کلان دولت بر بازار سرمایه تاثیر بگذارد.
باز ماندن برخی از صنایع ایران از رشد جهانی
بیدگلی ادامه می‌دهد: سیاست‌های دولت از یک زاویه دیگر بر بازار سرمایه نیز تاثیر گذار بوده و آن این است که متاسفانه در سال‌های گذشته به دلیل اتفاقات بین‌الملل برای کشور ایران به وجود آمده، برخی از صنایع ما از رشد بازمانده و بازگشت ایران به بازارهای بین‌المللی می‌تواند در برخی از صنایع مانند پتروشیمی و بانک‌های ما، تاثیرگذار بوده و در بخش‌هایی از بازار رونقی ایجاد کرده که این رونق دیگر وابسته به تورم نبوده و ناشی از رشد است.
وی تبیین می‌کند:کمک به بازگشت شرکت‌های ایرانی به بازارهای بین‌المللی می‌تواند منجر به بهبود وضعیت بازار بورس در ایران شده که این بهبود وابسته به سیاست امور خارجه ایران و ثبات در اقتصاد کلان است.
دولت رییسی در دام قیمت‌گذاری‌ها باقی بماند!
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران اظهار می‌کند: نگرانی بزرگی که فعالان سرمایه در خصوص برنامه‌های دولت در سیاست‌های نرخ‌گذاری‌ها، مالیات در راهِ توسعه بازار سرمایه دارند این است که دولت آقای رییسی در دام قیمت‌گذاری‌ها باقی بماند؛ چرا که متاسفانه طی سال‌های گذشته دولت و بازار سرمایه در این دام بوده و به منافع مالی شرکت‌های حاضر و فعال در بازار سرمایه که بزرگترین شرکت‌های اقتصادی کشور هستند دست‌اندازی کند؛ بدین معنا که به سمت قیمت گذاری کالاها و خدماتی که این شرکت‌ها ارایه می‌کنند یا در کالاها و خدمات انرژی که به این شرکت‌ها ارائه خدمت می‌دهند حرکت کند.
وی اذعان می‌کند: امید است که دولت جدید، شرایط رقابت در این بازارها را از طریق تسهیل در فرایندهای کسب و کاری در بازارای مالی به ویژه بازار سرمایه فراهم کند.
طبیعی است که به اقتصاد کشوری که سه شوک بزرگ ارزی وارد شده، تورم همچنان غیر قابل مهار و کنترل باشد و نیز نرخ رشد نقدینگی نسبت به استانداردهای جهانی بسیار بالا است، که این عوامل سبب تلاطمات شدید ارزی می‌شود
لزوم بهبود کسب و کار و صنایع
بیدگلی اضافه می‌کند: خوشبختانه رویکرد وزیر اقتصاد دولت جدید در خصوص مورد آخر، رویکرد مناسبی بوده و به نظر می‌رسد حداقل از نظر برنامه و فکری تمایلی به بهبود شرایط کسب و کار در صنایع مختلف دارند؛ اما از این نکته نباید غافل شد که بازار سرمایه پیچیدگی‌های خود را دارد.
وی وضعیت نوسانات بازار سرمایه در شرایط کنونی را این گونه شرح می‌دهد: بازار سرمایه از نوسانات سال‌های پر تلاطم ۹۸، ۹۹ فاصله گرفته و در یک شرایط نوسانی تقریبا عادی به سر می‌برد و طبیعتا بازار سرمایه با چشم‌اندازها و انتظارات سرو کار دارد و البته هنوز قیمت ارز و چشم‌اندازهای ارزی می‌تواند تاثیر بسزایی در بازار سرمایه بگذارد، بنابراین با روشن شدن چشم انداز دولت جدید میتوان در خصوص بازار سرمایه نظر داد.
آرمان در خصوص وعده‌های رییس جمهور مبنی بر کاهش شدید ارز تا پایان شهریور اظهار می‌کند: جاری کردن چنین سخنانی از سوی رییس جمهور کشور یک امر طبیعی بوده و بیشتر مصرف داخلی دارد؛ اما نرخ و قیمت گذاری ارز ارتباط چندانی با گفته‌های مقام‌های اجرایی نداشته چرا که شدیدا متاثر از واقعیت‌های اقتصادی ایران است
دولت توان کنترل دراز مدت ارز را ندارد
این دکتری مدیریت مالی بیان می‌کند: تغییر چندانی در چشم انداز ارز ایجاد نشد و علی‌رغم تمام تلاش‌های دولت و اتفاقات بین‌المللی این کاهش ارزی کوتاه مدت بود و به نظر می‌رسد که بیشتر از همه سرمایه گذاران منتظر این هستند که ایران چگونه به بازار بین‌المللی بر می‌گردد.
وی خاطر نشان می‌کند: به عنوان یک پژوهشگر اقتصادی که رصد کننده بازار بورس و ارز، متاسفانه چشم انداز روشنی به این حوزه نداشته و با توجه به کسری بودجه فعلا سال‌های تورمی را پیش رو داریم و توان کنترل ارز دولت بسیار محدود است و امید است که در این مدت دست به سیاست‌هایی نزند که منجر به خروج ارز از کشور شود.
نوسانات مثبت بازار در ابتدای دولت سیزدهم
در ادامه با معاون پیشین بازار بورس تهران، بهمن آرمان به گفت وگو نشسته که در ادامه آن را شرح می‌دهیم:
معاون پیشین بازار بورس می‌گوید: پس از بر سرکار آمدن دولت سیزدهم، همان طور مورد انتظار بازار بود، شاهد نوسانات مثبتی بوده و شاخص بورس پس از مدت‌ها مجددا توانست از واحد یک میلیون و ۹۰۰ واحد بگذرد.
بهمن آرمان ابراز می‌کند: واقعیت این است که دولت وارد یک سیاست‌هایی شد که تا حدود زیادی سبب واکنش نهادهای ذیربط شده، به طور مثال سخنان نیکزاد، نایب رییس مجلس شورای اسلامی صحبت از قیمت گذاری‌های دستوری در خصوص سیمان و فولاد داشته که طبیعتا این سخنان بر بازار تاثیرگذار است.
اقدامات نابخردانه دولت دوازدهم سبب افزایش قیمت صنایع شد
وی تبیین می‌کند: متاسفانه در دولت دوازدهم وزارت نیرو اقدام‌های نابخردانه‌ای انجام داده و قیمت انرژی برق را برای واحدهای صنعتی و عمده مصرف کننده برق مانند کارخانجات فولاد و سیمان و کاشی را تا ۷ برابر افزایش داد که این تغییرات بر قیمت تمام شده این صنایع تاثیر منفی دارد.
رییسی یکی از وعده‌هایی که در کمپین انتخاباتی خود تحت عنوان کاهش مالیات بخش تولید و افزایش مالیات بخش سوداگران را بیان کرد را به دست فراموشی سپرد و در حال حاضر این شرکت‌ها حدود ۲۲.۵ درصد مالیات پرداخته که این در صورتی است که میانگین مالیات بر شرکت‌ها در اتحادیه اروپا حدود ۱۵ درصد است
آرمان ادامه می‌دهد: از طرفی به علت تحریم‌ها، شرکت‌های بزرگ صادرکننده به منابع ارزی ناشی از صادرات خودشان دسترسی نداشته، به طوری که شاهد آن بودیم که مدیر عامل صنعت فولاد مبارکه به عنوان بزرگترین شرکت بورسی اعلام کرد که ۱۹۶ میلیون یورو مطالبات ناشی از صادرات داریم که به آن دسترسی نداریم.
وی توضیح می‌دهد: همچنین تحریم‌ها و روند قیمت‌ها پس از ریزش پاندمی کرونا، موجب افزایش شدید قیمت مواد اولیه صنعت فولاد شده که در قیمت تمام شده و کاهش حاشیه سود آن تاثیر دارد.
عدم ابلاغ مصوبه سران سه قوه در خصوص بهبود بورس
این کارشناس بورس بیان می‌کند: دولت سیزدهم هنوز مصوبه سران سه قوه در خصوص بهبود شرایط بورس را ابلاغ نکرده و نیز رییسی به یکی از وعده‌هایی که در کمپین انتخاباتی خود تحت عنوان کاهش مالیات بخش تولید و افزایش مالیات بخش سوداگران را بیان کرد را به دست فراموشی سپرد و در حال حاضر این شرکت‌ها حدود ۲۲.۵ درصد مالیات پرداخته که این در صورتی است که میانگین مالیات بر شرکت‌ها در اتحادیه اروپا حدود ۱۵ درصد است.
وی ادامه می‌دهد: در کمپین‌های انتخاباتی ریاست جمهوری، رییسی قدمی فراتر از اتحادیه‌های اروپا برداشته و اعلام کرد که در صورت لزوم این مالیات را به کانال ۱۰ درصد می‌رساند و اگر این امر اتفاق بیفتد ثبات نسبی به بازار ایران برمی‌گردد؛ اما تنش‌های سیاسی از قبیل برداشتن تحریم‌ها و بازگشت ایران به برجام بر بی ثباتی بازار تاثیر منفی می‌گذارند.
ضرورت تاسیس شرکت‌های سهامی عام فروش محور در بورس
آرمان اذعان می‌کند: در شرایط کنونی، تنها راه جلوگیری از خروج پول‌های داغ از بورس به سمت فعالیت‌های سوداگرانه که موجب افزایش قیمت ارز و طلا و سکه در بازار شده بایستی روش کم ریسک‌تری که همانا تاسیس شرکت‌های سهامی عام فروش محور توسط بورس عملیاتی کند که البته تاکنون در این امر موفق نبوده است.
وی شرح می‌دهد: متاسفانه بورس نیز از یک ضعف بزرگ مدیریتی در رنج بوده و مدیر فعلی این سازمان علاوه بر ضعیف بودن، خود را موقتی دانسته و بر این باور است که توسط وزیر اقتصاد تغییر کرده و مجموعه این عوامل سبب شده تا شاهد ریزش‌های سنگینی در بورس باشیم.
سخن بسیار و عمل اندک
آرمان در خصوص وعده‌های رییس جمهور مبنی بر کاهش شدید ارز تا پایان شهریور اظهار می‌کند: جاری کردن چنین سخنانی از سوی رییس جمهور کشور یک امر طبیعی بوده و بیشتر مصرف داخلی دارد؛ اما نرخ و قیمت گذاری ارز ارتباط چندانی با گفته‌های مقام‌های اجرایی نداشته چرا که شدیدا متاثر از واقعیت‌های اقتصادی ایران است.
وی اضافه می‌کند: در حال حاضر اقتصاد ایران در یک حالت رکودِ تورمی شدیدی بوده و اقتصاد کشور بسیار کوچک شده و قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا کرده و به علت عدم سرمایه گذاری‌های کافی در گذشته، همه درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت خام و سایر درآمدهای ارزی کشور صرف واردات کالاهای اساسی شده که این امر نیز اثر چندانی بر بهبود شرایط ندارد و این امر نباید فراموش شود که از سال‌های پایانی دوران خاتمی تا کنون تولید ناخالص داخلی رشد چشمگیری نداشته و همه این عوامل دست به دست هم داده و این امور نمی‌تواند نوید بخش بهبود شرایط ارزی و افزایش قدرت پول ملی باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.