«اختلاف درون خانه» و «خشونت علیه دختران» دو دلیل عمده برای فرار دختران از خانه

سال ۱۳۸۷ بود که دفتر امور آسیب‌دیدگان بهزیستی به‌منظور حمایت از دختران نیازمند حمایت‌های اجتماعی تا زمان استقلال و خودکفایی فرد یا بازگشت او به خانواده، خانه‌های سلامت را راه‌اندازی کرد. خانه‌های سلامت به مراکزی اطلاق می‌شوند که دختران در معرض آسیب اجتماعی و فاقد حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی را تحت پوشش قرار می‌دهند، این خانه‌ها مختص به دختران در معرض آسیب اجتماعی هستند که بالای ۱۸ سال هستند؛ دخترانی که به دلایل مختلف مانند نداشتن سرپرست مؤثر، بی‌خانمانی، دارابودن سرپرست‌های زندانی و یا زندگی در محله‌های پرآسیب، نیازمند حمایت‌‌های اجتماعی هستند.

بررسی‌های ما نشان می‌دهد دختران به دو دلیل عمده از خانه فرار می‌کنند؛ یکی ناسازگاری و اختلاف درون خانه است و دیگری خشونت علیه دختران که باعث می‌شود دختری تصمیم بگیرد از خانه خود فرار کند

برنا نوشت: سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به تعداد خانه‌های سلامت موجود در کشور توضیح داد: حدود 31 خانه سلامت در سراسر کشور وجود دارد و دختران در معرض آسیبی که از طریق مداخله در درمان، اورژانس اجتماعی و نیروی انتظامی و با رأی دادگاه به بهزیستی معرفی می‌شوند، راهی این خانه‌ها می‌شوند و فعالیت‌های مددکاری برای بازگرداندن این دختران به خانواده‌هایشان آغاز می‌شود.

به گفته وی، تلاش‌هایی در خانه‌های سلامت برای بازگرداندن دختران فراری به خانواده انجام می‌شود و کارشناسان سعی می‌کنند با اقدامات مددکاری و روانشناختی دختر فراری را به خانواده برگردانند و مشکلاتی که دختر با پدر، مادر و سایر اقوام خود داشته، برطرف‌ کنند به نحوی که شرایط بازگشت او به خانه فراهم شود. در بسیاری از موارد خانواده‌ها با انجام مشاوره‌ و مددکاری پس از جلسات فراوان و آماده‌سازی روحی و فکری، حاضر به پذیرش دختر می‌شوند، ولی در مواقعی که خانواده از پذیرفتن فرد امتناع کند، این دختران در خانه‌های سلامت می‌مانند و پس از چند سال به مراکز شبه‌خانواده فرستاده می‌شوند.

علی گو با اشاره به خدماتی که به این دختران ارائه می‌شود، بیان کرد: خدمات مددکاری و روانشناسی، نگهداری، حقوقی، روان‌پزشکی، آموزشی، مهارت‌های فنی‌وحرفه‌ای و آماده‌سازی شغلی و توانمندسازی از جمله خدماتی است که به این دختران یعنی دخترانی که در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند به صورت شبانه روزی در خانه‌های سلامت ارائه می‌شود.

• خانم‌های خشونت‌دیده بدون هیچ هزینه‌ای پذیرش می‌شوند

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درباره نحوه شناسایی این دختران گفت: یکی از راه‌های شناسایی دختران فراری گشت اورژانس اجتماعی در محله‌های پرخطر است. همچنین پلیس و کلانتری هم در این زمینه به ما کمک می‌کند ضمن اینکه گاهی مردم نیز به ما گزارش می‌دهند و از این طریق دختران فراری را شناسایی و راهی خانه‌های سلامت می‌کنیم. ظرفیت خانه‌های سلامت ۱۰ نفر است و براساس مقررات آیین‌نامه‌ای و دستورالعمل سازمان بهزیستی دختران می‌توانند تا ۶ ماه در این خانه‌ها اقامت کنند. سازمان تا زمانی که از امنیت خانوادگی و اجتماعی دختر مطمئن نشود، از رها کردن و بازگرداندن او به خانواده جلوگیری می‌کند البته این مدت ۶ ماه دیگر نیز قابل تمدید است و تا زمانی که اطمینان حاصل نشده که این دختران توانمند و خودکفا شده‌اند، از آن‌ها در خانه‌های سلامت نگهداری می‌شود.

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که برنامه سازمان بهزیستی برای توسعه خانه‌های سلامت چیست؟ تشریح کرد: حتما در حوزه آسیب‌های اجتماعی توسعه مراکز کمک کننده است، اما درحال حاضر توسعه رصدهای اجتماعی به ما کمک کرده تا به صورت منطقه‌ای جامعه هدف خود ساماندهی کنیم و فقط مواردی که حاد است و فرد نیاز به خدمات و مراقبت بیشتر دارد را به خانه‌های سلامت ارجاع دهیم.

علی گو در پاسخ به این سوال که چقدر از این دختران مورد تعرض جنسی قرار می‌گیرند؟ بیان کرد: اگر دفعه اول باشد که دختر از خانه فرار می‌کند و هیچ نوع ارتباط جنسی نیز نداشته‌ باشد به خانه‌های سلامت فرستاده می‌شود، اما دخترانی که ارتباطات جنسی داشته‌اند به مراکز بازپروری و مراکز مربوط به زنان آسیب‌دیده ارجاع داده می‌شوند.

او در پاسخ به این سوال که عمده دلایل فرار دختران از خانه چیست؟ تصریح کرد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد دختران به دو دلیل عمده از خانه فرار می‌کنند؛ یکی ناسازگاری و اختلاف درون خانه است و دیگری خشونت علیه دختران که باعث می‌شود دختری تصمیم بگیرد از خانه خود فرار کند.

علی گو با اشاره به میانگین سن دختران فراری بیان کرد: اینکه سن دختران فراری قبلا چقدر بوده و الان به چه عددی رسیده بستگی به وضعیت اجتماعی جامعه دارد، اما به طورکلی جامعه هدف ما دختران فراری بالای 18 سال است که با شرایطی که عنوان کردم به خانه‌ها سلامت یا مراکز بازپروری ارجاع داده می‌شوند. ما در جامعه پسرهای فراری هم داریم، اما نمی‌توان گفت تعداد آن‌ها بیشتر از دختران فراری ا‌ست. ضمن اینکه میزان شناسایی این پسرها کمتر است و درصورت شناسایی به مراکز آسیب‌های اجتماعی ارجاع داده می‌شوند و اگر سن آن‌ها کمتر از 18 سال باشد به مراکز شبه خانواده سازمان بهزیستی می‌روند.