موج‌سواری نظام مهندسی روی پیک کرونا

دکتر مهدی عرب‌صادق

آزمون ورود به حرفه مهندسان در هفت رشته عمران، معماری، تاسیسات برقی، تاسیسات مکانیکی، نقشه‌برداری، شهرسازی و ترافیک برگزار می‌شود. صلاحیت‌های ذکر شده نیز برای آزمون در رشته‌های مختلف شامل رشته‌های معماری(نظارت- طراحی- اجرا)، عمران(نظارت- محاسبات- اجرا – طرح و اجرای گود، پی و سازه نگهبان- ارزیابی، طرح و اجرای بهسازی)، تأسیسات‌مکانیکی (طراحی- نظارت- اجرا)، تأسیسات‌برقی (طراحی- نظارت- اجرا)، شهرسازی، نقشه‌برداری و ترافیک است.

داوطلبان آزمون نظام مهندسی خواستار تعویق و تعلیق آن به پس از پیک پنجم کرونا و در شرایط بهتری از نظر آب و هوا و همچنین با فاصله از کنکور کارشناسی ارشد شده‌اند. اما اصرار بی دلیل و شاید با دلیل خاص وزارت راه و شهر سازی و دفتر مقررات ملی ساختمان به برگزاری آزمون مانع اجابت بحق خواسته های داوطلبان این آزمون شده است و متأسفانه آزمون نظام مهندسی 1400 قرار است طی سه روز در نیمه مردادماه برگزار شود که دقیقا یک هفته پس از آزمون کارشناسی ارشد خواهد بود. این آزمون بر خلاف سایر آزمون‌ها کتاب باز است و داوطلبان باید بیش از ۲۰ کتاب همراه خود داشته باشد و کتاب‌های خود را بر روی یک سطح پهن کرده و با زمان بندی سه ساعته و در دو روز این آزمون را به پایان‌خواهند رساند. این آزمون در مراکز استانی‌ با حضور فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی و همچنین افرادی که در دستگاه‌های اجرایی مشغول به کار‌ هستند، برگزار می‌شود.

ظاهرا بیش و پیش از اینکه این آزمون که بنای اصلاح فرآیندهای ساخت و ساز و نظارت صحیح را دنبال کند در پی فروش مهر به تعداد محدودی از مهندسین از راه آزمون غیر متعارف است. سال هاست که مباحث مقررات ملی ساختمان تغییر می کند، ویرایش می شود اما سازمان نظام مهندسی و دفتر مقررات ملی ساختمان به جای توجه به بروز کردن دانش و تجربیات مهندسین باشد در پی جذب مهندسین پایه 3 جدید است بدون آنکه برنامه روشنی برای پرکردن ظرفیت و کارتابل مهندسین داشته باشد و در این وانفسای نارضایتی مهندسین دارای پروانه اشتغال از از سازمان های نظام مهندسی  و وضعیت ارجاع کار، بیکاری و  نرخ های توهین آمیز نظارت و طراحی ساختمان در پروژه ها و از سویی عدم برقراری آموزش های واقعی و متناسب برای مهندسین، اولویت وزارت راه و شهر سازی درآمد زایی از راه فروش مهر است.

و خجالت آور است که امروز حتی در این شرایط نابسامان کرونا حاضر به تعویق آزمون علی رغم خواسته کثیری از داوطلبان و متولیان این آزمون نمی باشد که واقعا جای بسی تأسف است. سال هاست متخصصان و صاحب نظرانی به این فرآیند نقد داشته اند به این رویه فروش حق امضا معترض بوده اند، اما گوش کسی بدهکار نیست.

به لحاظ کارشناسی  می بایست آزمون با بازه های زمانی طولانی تر برگزار می شد و برای استان های ظرفیت جذب مشخص می کردند و البته هر استان با شاخص و نمره معینی ظرفیت متوازنی دریافت می نمود و مهمتر اینکه بپذیرند بهرحال فرآیند نظارت مهندسی جنبه عملی و در مرور زمان دارد و نمی توان از ارزیابی از طریق مصاحبه غفلت نمود ولی سیاسی کاری و نگاه کاسبانه در این مسیر عمر، انرژی و آینده شغلی فعالین در بخش مهندسی را دچار خدشه نموده است.

اصرار وزارت راه و شهر سازی بر عدم تعویق این آزمون حکایت تلخی دارد که بر همه جامعه و خانواده ها ریسک تحمیل می کند تا حق امضای بیشتری بفروشد و اگر محدودیتی هم داشته باشد آزمون را پیچیده طراحی می کند تا در این آزمون نا مرتبط و نا متوازن افراد کمتری به مرحله پروانه برسند و فروش از این جهت  می گویم که کسی بعد از صدور پروانه و ارجاع اولین پروژه سراغ مهندس نمی رود و نحوه نظارت اورا پایش نمی کند، کسی دغدغه معیشت او را ندارد و کسی یا تشکلی از او حمایت صنفی نمی کند.

بنده بعنوان مهندس ناظر یا بعنوان مدرس و حتی از جایگاه مولف کتب مرتبط نظام مهندسی که با هزاران داوطلب در ارتباط آموزشی بوده ام به قطعیت رسیده ام که آزمون متناسب با نیاز های نظارت در حوزه ساختمان نیست و بیشتر رویکرد کاسبی برای وزارت راه و شهرسازی دارد و آموزش های پس از اخذ پروانه وجود ندارد و رها نمی شود.

خروجی این نحوه پذیرش پرشتاب و پرهیجان این شده است که در بسیاری از موارد ساختمان‌هایی تولید می‌شوند که در روند تولید آنها بدیهی‌ترین و ابتدایی‌ترین اصول اولیه ساخت وساز رعایت نمی‌شود و بدین‌ترتیب ما متاسفانه با یکسری ساختمان‌های گران، بی‌کیفیت و بی‌هویت در شهر ها مواجه هستیم و حلقه‌های قدرت و ثروت به این راحتی نمی‌گذارند که ساخت و ساز ما سامان بگیرد و صاحب ساختمان‌های استاندارد شویم .این حلقه‌ها در شهرداری، نظام مهندسی، انجمن‌های کارفرمایی و علمی و اصناف مرتبط، نهاد‌های قانون‌گذاری و مجری قانون ریشه دارند و تاوان آن را مردم و همین مهندسین می‌دهند.

در این سیر وزارت راه و شهرسازی باید پاسخگو باشد که چه حقی دارند با دغدغه معیشت مهندسان بازی کنند و از این دغدغه استفاده ابزاری کنند؟ از آنها بپرسیم چه حقی دارید آزمون های خیلی سخت بی محتوی و پرشتاب پشت سرهم برگزار کنید و قبولی را به این شکل محدود کنید؟ آیا می دانید کسانی که برای جبران معیشت می آیند و شما بخاطر هزینه آزمون و بی برنامه بودن، در این آزمون خیلی سخت بی محتوی و بی کیفیت آنها را رد می کنید، بیش از چند ماه  وقتشان را گرفته اید و چند ده برابر این هزینه آزمون از و فرصت و معاش خانواده شان زده اند؟ آیا می دانید خیلی از این مهندسین که اتفاقا مستعد هم هستند راننده اسنپ هستند که آزمون دلالی مهر و امضای شما 6 ماه وقت  آنها را تباه کرده و امروز در این وضعیت همه گیری کرونا سلامت خود و خانواده و جامعه را بخاطر این فرآیند نا میمون قربانی می کنید؟

حتی اگر قبول هم بشوند در این فرآیند بی کیفیت ارزیابی ناشی از رفتار کاسب مأبانه، غالبا در نظارت ضعف دارند و هیچ ساز و کاری تعربف نشده که او آموزش واقعی ببیند و این ضعف  تجربی و علمی را دستمایه دلالان بساز و بفروش قرار می دهید که به شخصیت جامعه مهندسی اهانت می کنند و سازمان های نظام مهندسی هم کوچکترین حمایتی از او ندارند.

این هزینه تراشی به چه قیمتی ؟ و این است که رییس شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی می گوید ۶۰ درصد شکایت از مهندسان ناظر به دلیل رشوه گیری است. کارشناسان علت این رشوه گیری ها را وابستگی های مالی بین ناظر و کارفرما می دانند که این امر نیز ناشی از دریافت حقوق و دستمزد ناچیز مهندسان ناظر از سوی سازمان نظام مهندسی است.

حال که برای این کاسبی کم هزینه از جامعه علمی و حیثیت حرفه ای ننموده اید خوب است کمی حیا پیشه کنید و سلامت جامعه و مردم را در این اوضاع نابسامان همه گیری کرونا فدای سیاست های کاملا غلط کاسب مأبانه خود نکنید شاید روزی بیدار شوید.