سیره امام رضا(ع) ؛ اقامه نماز در میان گفتگو

غلامرضا بنی اسدی

زندگی شان، با نماز تنظیم می شد. وقت و زمان را با نسبت به هنگام اذان می سنجیدند پدران و مادرانِ ما. محور برایشان نماز بود و دیگر، هرچه بود هم حولِ این محور تعریف می یافت.  این را هم از مکتب تربیتی ائمه داشتند. همان مکتبی که امیرالمومنین(ع) در اوج جنگ، شمشیر وامی نهد و به نماز می ایستد. سید الشهدا(ع) در کارزار عاشورا، زیر باران تیر، به اقامه نماز، همت می فرمایند و جان های تابناکی، در این واقعه، فدای نماز می شوند. این سنت را در سیره امام رضا علیه السلام، هم می خوانیم که در یک “عاشورای کلامی” با “عمران صابئی” که علم حق در کلمات عالم آل محمد(ص) به اهتزاز در آمده و سخن در آوردگاه توحید است، امام سؤال های او را با حوصله، متانت، استدلال های قطعی و روشن پاسخ داده و او را به سوی توحید متمایل کرده اند. هنگامی که بحث و مناظره به اوج خود رسید و چیزی به تحول درونی آن دانشمند زبردست صابئین نمانده بود حضرت رضا(ع) احساس کرد وقت اذان ظهر و هنگام نماز است. امام(ع) به مأمون فرمود: “الصّلاه قد حضرت؛ وقت نماز فرا رسید.” عمران صابئی که به حقایقی دست یافته و از دریای دانش سرشار امام هشتم(ع) بهره هایی برده بود با التماس گفت: «یا سیّدی! لاتقطع علیّ مسألتی فقد رقّ قلبی؛ آقای من! گفتگو و پاسخ های خویش را قطع نکن. دل من آماده پذیرش سخنان شما است. امّا حضرت رضا(ع) تحت تأثیر سخنان عاطفی و احساس برانگیز او قرار نگرفت و فرمود: نماز را می خوانیم و دوباره به گفتگو ادامه خواهیم داد. در این حال امام و همراهان به اقامه نماز مشغول شدند. حضرت بعد از اقامه نماز دوباره به گفتگو ادامه دادند. این یعنی، نماز، اصل است حتی در اوج جهاد نظامی یا روشنگری. نماز اصل است باید با این اصل، دین را تعریف و رفتار خود را تنظیم کرد. نمازی چنین است که ناهی از فحشا و منکر است و راه بر بدی ها می بندد. نماز است که چون اقامه شود، عدل و داد، قد خواهد کشید و همه چیز در جای خود قرار خواهد گرفت. نماز و هندسه اقامه آن، قالب دینی جامعه است و همان طور که در نماز، حالات با امام، همسان می شود باید احوال مردمان هم با امام همساز شود تا همه چیز در مدار خوبی قرار بگیرد. آنچه نازیبایی که در چشم می نشیند از جامعه و بزرگ هم می نشیند، نتیجه “استخفاف نماز” است. همان که انسان را از شفاعت معصومین دور می کند و قطعا جامعه را هم از شفا و سلامت دور خواهد کرد. اگر نماز را اقامه کنیم، به توسعه قسط هم خواهد انجامید. جامعه ای که به دادورزی برسد، بیداد در همه شئون آن، از میان خواهد رفت. پس برای اقامه نماز بکوشیم اگر خواهان رسیدن انسان به حق خود هستیم و پیش نیاز اقامه، قطعا اهتمام به خواندن نماز در اول وقت است. از این جا شروع باید کرد تا با اقامه، شاهد قیام استعدادها و فرصت ها برای توسعه باشیم. به فردا ها هم حواله ندهیم، از همین عید روزِ میلاد امام رضا(ع) آغاز کنیم اهتمامِ معرفتی به نماز را تا جامعه هم نفس تازه کند در فراوانی اقامه کنندگان نماز که برپا دارندگان قسط و عدل هم هستند.