تعیین تکلیف FATF در گرو رفع تحریم ها

علی روغنگران

به دنبال ادعای برخی رسانه‌های غربی در خصوص احتمال “توافق موقت” میان ایران و قدرت‌های جهانی در مذاکرات وین، روز چهارشنبه معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیات مذاکره‌کننده کشورمان در وین، این اخبار را رد کرد. عباس عراقچی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران تنها در خصوص گام نهایی جهت رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران گفتگو می‌کند و شایعاتی نظیر طرح‌های گام به گام یا توافق موقت، بی‌پایه و اساس است. مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در وین، همچنین خاطرنشان کرد که جمهوری اسلامی ایران، همانگونه که مقام معظم رهبری تاکید فرمودند، به هیچ وجه اجازه فرسایشی شدن مذاکرات را نخواهد داد و در عین حال برای رسیدن به نتیجه، شتاب و تعجیل نیز نخواهد کرد و تصریح دارد که گفتگو‌ها باید با دقت و با حفظ منافع و مواضع قطعی کشور انجام شود. عراقچی اشاره کرد که “هرگونه تصمیمی در خصوص روند و نتایج گفت‌وگوها، در تهران اتخاذ خواهد شد و تیم مذاکره‌کننده گزارش خود را از وضعیت مذاکرات به طور مستمر به مقامات عالی رتبه ارائه می‌کند.”

اگر تحریم‌ها برداشته شود ایران نمی‌تواند از مواهب چنین موضوعی استفاده کند، زیرا نقل و انتقال پولی و بانکی مهم‌ترین موضوع تحریم‌ها است که حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود، همچنان ایران نمی‌تواند به راحتی پول جابجا کند، چراکه عملا در داخل تحریم شده‌ و کاری از پیش نمی برد، بنابراین اگر تحریم‌ها برداشته شود مجمع نیز به این نتیجه خواهد رسید که fatf را تصویب کند

این در حالی است که مذاکرات کمیسیون برجام خوب و منطقی در حال پیشروی است. با توجه به اینکه دو طرف به این موضوع رسیده اند که نیاز به یک توافق مشترک وجود دارد، بر همین اساس گفتگو‌ها همچنان ادامه دارد، اما در این زمینه باید به این نکته اشاره کرد که اگر این فکر وجود دارد که آمریکا تحریم‌ها را یکجا برمی‌دارد و بعد از آن نیز ایران این موضوع را راستی‌آزمایی می‌کند و سپس به تعهدات هسته‌ای خود برگردد، در چنین فضایی این اتفاق رخ نخواهد داد. بلکه مذاکرات گام به گام و ایفای تعهدات به نظر می‌رسد مرحله به مرحله باشد، از سوی دیگر ایران علاوه بر اینکه باید نگاهش به مذاکرات معطوف باشد، در داخل نیز باید موضوع پیوستن به fatf را تعیین تکلیف کند، در حال حاضر با توجه به اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام چند سالی است این موضوع را معطل نگه داشته و به گفته اعضا این موضوع منافع ایران را تامین نمی‌کند، باید مشخص شود که آخر این داستان به کجا ختم خواهد شد. به بیان دیگر اگر تحریم‌ها برداشته شود ایران نمی‌تواند از مواهب چنین موضوعی استفاده کند، زیرا نقل و انتقال پولی و بانکی مهم‌ترین موضوع تحریم‌ها است که حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود، همچنان ایران نمی‌تواند به راحتی پول جابجا کند، چراکه عملا در داخل تحریم شده‌ و کاری از پیش نمی برد، بنابراین اگر تحریم‌ها برداشته شود مجمع نیز به این نتیجه خواهد رسید که fatf را تصویب کند. ایران احتیاج دارد به فضای بین الملل در عرصه سیاسی و اقتصادی بازگردد. آمریکا نیز نمی‌تواند تمام خواسته‌های خود را به ایران دیکته کند، زیرا که ایران طی این 4 سال به تمام تعهدات هسته‌ای خود عمل کرده و بعد از اینکه آمریکا از برجام خارج شد، ایران نیز بعد از یک سال شروع به کاهش تعهدات خود کرد، که این امر منطقی است الان نیز اروپا به دنبال این است که ایران و آمریکا هر دو به صورت همزمان به برجام برگردند، این در حالی است که ایران طی این سال‌ها به تعهدات خود پایبند بوده و بعد از آنکه مشاهده کرد طرف‌های برجامی به تعهدات خود عمل نکردند اقدامات خود را کاهش داد، بنابراین این به آن معنا است که ایران از برجام خارج نشده که حال بخواهد دوباره به آن بازگردد. در حال حاضر باید این واقعیت را پذیرفت که همه تحریم‌ها برداشته نخواهد شد. تحریم‌هایی که به اصطلاح ترامپی هستند و رئیس جمهور آمریکا بعد از خروج از برجام آن‌ها را اعمال کرد و برخی از تحریم‌هایی که از زمان اوباما باقی مانده، به نظر می‌رسد رفع خواهد شود، اما تحریم‌هایی که مربوط به حوزه خارج از برجام می‌شود و بیشتر به این مربوط می‌شود که اروپا و آمریکا با مطرح کردن اتهاماتی بی پایه و اساس ایران را به بی ثباتی در منطقه و جهان متهم می‌کنند، برداشته نخواهد شد، بنابراین این انتظار که اگر برجام اجرایی شود تمامی تحریم‌ها یک جا برداشته خواهد شد، به نظر می‌رسد عملی نیست. در شرایط فعلی ایران باید از نفوذ منطقه‌ای خود استفاده کند. با توجه به اینکه به نظر می‌رسد مذاکراتی که الان در جریان است مختص برجام است و سایر موضوعاتی که اروپایی‌ها و آمریکا می‌خواهند بر سر آن‌ها با ایران گفتگو کنند، از جمله مسائل منطقه‌ای، در قالب برجام نخواهد بود، مذاکره مستقیم ایران و عربستان با میانجیگری عراق را نیز می‌توان در این راستا بررسی کرد، بر این اساس به نظر می‌رسد مذاکرات هسته‌ای و منطقه‌ای همزمان در جریان است و در این زمینه اول برجام به امضا خواهد رسید و احیای آن اعلام می‌شود و در مرحله بعد، مذاکرات منطقه‌ای نیز به مانند گفتگو‌هایی که میان ایران و عربستان انجام شده، با جدیت بیشتری دنبال می‌شود.

در شرایطی فعلی دو راه بیشتر پیش روی ایران نیست، وقتی دو کشور در جنگ هستند یا از طریق دیپلماتیک و مذاکرات مسائل خود را حل می‌کنند یا در میدان جنگ، اکنون ایران و آمریکا نیز به نوعی در میدان جنگ هستند، از سویی از زمانی که تحریم‌های حداکثری شروع شد فشار اقتصادی و سیاسی بسیار زیادی به مردم وارد شده، اما حال فضا تغییر کرده و دوباره فرصت گفتگو مهیا شده است. گفتگویی که به نظر می رسد نتیجه بخش باشد.