آیا معتمدیان می‌تواند سکان‌دار خوبی باشد؟

ریحانه موسوی/ هیات دولت در جلسه ۲۷ مهرماه، محمدصادق معتمدیان را به عنوان استاندار خراسان رضوی معرفی کرد. وی، متولد کرمانشاه و دارای مدرک کارشناسی اقتصاد و کارشناسی ارشد مدیریت از دانشگاه ارومیه است.
معتمدیان قبل از انتخاب به عنوان استاندار خراسان رضوی، استانداری خراسان جنوبی و سابقه خدمت در استان‌های آذربایجان غربی، کرمانشاه، ایلام و ستاد دستگاه‌های اجرائی در تهران را در کارنامه خود دارد.

وی در مدت ۲۲ ماه تصدی خود در استانداری خراسان جنوبی، با بررسی میدانی مشکلات، نیازها و شنیدن درخواست‌های مردمی قطار توسعه خراسان جنوبی را ریل‌گذاری کرد و با حضور مدیران ارشد نظام و مسئولین دولتی در اولین گام اعتبارات خراسان جنوبی را افزایش داد و با تقویت زیرساخت‌های خراسان جنوبی و هموار کردن بخش‌ها و طیف‌های مختلف استان و منسجم کردن آن‌ها معنای واقعی امید به زندگی را برای مردم خراسان جنوبی به ویژه روستائیان و مرزنشینان زنده و مهاجرت معکوس ایجاد کرد.
اکنون به شرح برخی از اقدامات او دراستان خراسان جنوبی اشاره کرده و سپس به نتیجه‌گیری خواهیم پرداخت.
زدودن محرومیت از چهره شهر‌های مرزی

زدودن محرومیت از چهره چهار شهرستان مرزی خراسان جنوبی با همراهی دستگاه‌های خدمت‌رسان، انقلاب مسکن با ساخت بیش از ۲۸۰۰۰ واحد مسکونی، نهضت گلخانه‌ای و گاز رسانی، توسعه راه‌های استان و اجرائی شدن آرزوی ۲۰ ساله مردم خراسان جنوبی با کسب اعتبار از صندوق توسعه ارزی کشور برای راه آهن بیرجند گوشه‌ای از اقدامات محمد صادق معتمدیان در خراسان جنوبی است که محبوبیت خاصی نزد مردم این استان پیدا کرده است.

به گزارش روزنامه «صبح‌امروز»، برنامه‌های راهبردی و عملیاتی معتمدیان در جریان پروژه‌های عمرانی، اقتصادی و رفاهی استان سبب شد خراسان جنوبی طی ۵ فصل پیاپی، رتبه اول کاهش نرخ بیکاری را از آن خود کند. حضور وی در کنار مردم، برخورد گرم و صمیمانه با اقشار مختلف، بازدیدهای مکرر از مناطق دور افتاده، سرکشی های سرزده و… از جمله صحنه‌های ماندگاری است که از معتمدیان در ذهن مردم خراسان‌ جنوبی ماندگار است.

سوابق درخشان و خدمات ماندگار معتمدیان در خراسان جنوبی همراه با عملیاتی بودن وی قطعاً به توسعه خراسان رضوی که دارای ظرفیت‌های عظیم و البته خاص از قبیل وجود بارگاه رضوی و پایتخت معنوی ایران، هم مرز با دو کشور افغانستان و ترکمنستان، قطب کشاورزی و یکی از قطب‌های صنعتی کشور است، کمک خواهد کرد.
سرمایه گذاری شرکت های دولتی در استان خراسان جنوبی
سرمایه گذاری، یکی از اجزای مهم اقتصاد و از ضرورت های اساسی در پیشرفت اقتصادی هر منطقه به شمار می رود. بر اساس ساختارهای تعریف شده در علم اقتصاد، این سرمایه گذاری می‌تواند توسط بخش دولتی، خصوصی و خصولتی اتفاق بیفتد که هر کدام در جایگاه خود اهمیت بسزایی دارند.
در استان‌هایی که سرمایه‌گذاران قَدَر ندارد و به جهت راه دسترسی سخت و طولانی یا نبود امکانات لازم و دور بودن از محل تأمین مواداولیه، بخش خصوصی برای حضور و فعالیت با چالش‌هایی مواجه است، در این شرایط سرمایه‌گذاری دولت، محرک مؤثری برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به شمار می‌رود و ابزار قدرتمندی نیز برای سیاست‌های رشد و ثبات اقتصادی می‌باشد، در این شرایط، دولت‌‌ها به شیوه‌های مختلف در اقتصاد دخالت می‌‌کنند.
در استان خراسان جنوبی نیز با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و شرایط جغرافیایی خاص و نبود زیرساخت‌های لازم، میل و رغبت سرمایه‌گذاران برای حضور و مشارکت چندان قابل توجه نبود به همین دلیل مهمترین مطالبه مردم در این زمینه ورود بخش دولتی به پروژه‌های اقتصادی در استان و ایجاد کارخانه‌هایی بزرگ همچون کویرتایر بوده که بتواند به اشتغال‌زایی و البته توسعه بینجامد.
این موضوع با وجود پیگیری‌های فراوان مدیران استان طی سالیان گذشته راه به جایی نبرد اما با ورود معتمدیان در آذر ماه 1397، شرایط به نفع مردم برگشت. استاندار برای پاسخ به این مطالبه به حق مردم و جستن راهکاری برای کمک به توسعه استان دست به طرحی نو زد. یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه، استفاده از ظرفیت سازمان‌های اقتصادی بزرگ دولت بود که با حضور مدیران عامل این مجموعه‌ها وارد فاز عملیاتی شد.
شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی
در همین راستا، طی آخرین سفر مدیرعامل شستا به خراسان جنوبی در تیرماه امسال، وعده سرمایه گذاری یک هزار و۸۰۰ میلیارد تومانی در استان ارائه شد. بنا به مذاکرات صورت گرفته شستا طی دو سال در زمینه استفاده از ظرفیت‌های مختلف استان، اقدامات گسترده ای انجام خواهد داد.

معتمدیان طی مدت حضورش در خراسان جنوبی به خوبی ثابت کرده بود، مرد اندیشه و عمل است، همین موضوع هم سبب شد مدیران دستگاه های اجرایی با هم افزایی و همرایی زایدالوصفی او را در اجرای برنامه هایش همراهی کنند و مهمترین نتیجه این انسجام و همبستگی، پیشرفت قابل توجه پروژه های عمرانی بود، به نحوی که هیچ مانع و گرهی سد راه کارها نمی شد و سرعت عمل در انجام کار کیفی ، اصلی ترین هدف مدیران در اجرای پروژه ها بود

افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌ها در معدن زغال‌سنگ طبس از ۵۰ میلیارد تومان به ۲۰۰ میلیارد تومان با توجه به سودآوری‌های خوبی که در این زمینه داشته، هزینه کرد ۷۰۰ میلیارد تومان برای راه اندازی خط دوم استخراج مکانیزه معدن، اجرای پروژه‌های توسعه شرکت زغال‌سنگ پروده طبس از طریق در اختیار گرفتن پهنه‌های جدید زغالی برای توسعه معدن‌کاری و اعلام آمادگی برای سرمایه‌گذاری و راه اندازی یک مجتمع پرورش دام سنگین تنها بخشی از اقدامتی است که شستا در استان عملیاتی می‌کند.
بهترین بخش ماجرا هم این است که سرمایه‌گذاری یک هزارو۸۰۰ میلیارد تومانی شستا، برای یک هزارو۵۰۰ تا یک هزار و هفتصد نفر اشتغال مستقیم به همراه دارد. از طرفی شستا، سال گذشته از طریق شرکت هلدینگ صدر تأمین به نخستین و بزرگترین معدن تمام مکانیزه زغال سنگ کشور در طبس ورود کرد و تاکنون ایجاد اشتغال پایدار برای حدود 2 هزار و 500 نفر و همچنین انجام 45 کیلومتر حفاری زیرزمینی، استخراج حدود 8 میلیون تن زغال خام و تولید حدود 4 میلیون تن کنسانتره زغال سنگ کک شو را رقم زده است.
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران
استفاده از ظرفیت سازمان‌های تابعه وزارت صنعت، معدن و تجارت با توجه به پتانسیل‌های معدنی بالقوه استان، یکی دیگر از سیاست های معتمدیان بود لذا براساس آخرین تفاهمات استاندار با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، این مجموعه در بخش زیربنایی معادن استان خراسان جنوبی ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حال اجرا و تعهد دارد.
این سازمان، علاوه بر این که امسال راه دسترسی معدن طبس را با اعتبار ۸۱ میلیارد تومان اجرایی می کند، در معدن طلای هیرد سرمایه‌گذاری کلانی خواهد داشت، ضمن این که با هزینه کرد 107 میلیارد تومان، سطح اکتشافات در پهنه‌های معدنی مستعد استان در کویر مرکزی و منطقه لوت را به منظور سرمایه‌گذاری، توسعه معدن و صنایع معدنی افزایش خواهد داد.
تأمین برق معادن شاهکوه نهبندان با ۲۷۰ میلیارد تومان اعتبار که به عنوان بزرگترین پروژه‌ زیربنایی معدنی کشور، معادن طلا و سنگ‌های تزیینی را نیز پوشش می‌دهد، اجرای طرح برق‌رسانی به معادن کوچک مقیاس استان با سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد تومانی، تأمین مالی کارخانه فولاد قاینات با تزریق ۷۲۵ میلیارد تومان اعتبار، احداث نخستین پایگاه امداد و نجات با تجهیزات بسیار خوب در طبس به دلیل وجود ذخایر معدنی بالا از جمله ۷۵ درصد زغالسنگ کشور و احداث ۲ واحد فرآوری آهک و فروسیلیس با جذب سرمایه گذار از جمله اقدامات شاخص این سازمان در خراسان جنوبی است.
در حال حاضر مطالعات اکتشافی در ۱۱ پهنه استان از اولویت های ایمیدرو می باشد و این سازمان سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران تاکنون بیش از 200 میلیارد تومان اعتبار در زمینه اکتشافات و ژئوفیزیک هوایی در استان هزینه کرده است.
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران
در حوزه وزارت صنعت، معدن و تجارت، مذاکرات استاندار با ” ایدرو ” به انعقاد تفاهم نامه ای انجامید که طی آن، این سازمان متعهد شده بالغ بر هزار میلیارد تومان در استان سرمایه گذاری کند.
در حال حاضر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سه طرح تولید استیل کورد با سرمایه گذاری ۲۶۰ میلیارد تومان و ایجاد اشتغال ۱۵۳ نفر، طرح ایجاد واحد ریسندگی جدید نساجی فردوس و طرح ایجاد واحد بافندگی نساجی فردوس با سرمایه گذاری ۳۰۰ میلیارد تومان و اشتغال ۳۴۰ نفر را در استان آغاز کرده است.
بدون تردید هر کدام از این اقدامات، علاوه بر حجم زیادی از سرمایه گذاری هایی که به همراه دارد، خواهد توانست در اشتغال‌زایی و کاهش نرخ بیکاری استان تأثیر بسزایی داشته باشد.
معتمدیان، مرد اندیشه و عمل
یکی از مهمترین ویژگی های یک مدیر، داشتن برنامه کاری و چشم انداز درست است. برنامه ای که در آن با تکیه بر واقعیت گرایی، داشته‌ها و امکانات موجود را مدنظر قرار دهد و رسیدن به ایده آل هایی درخور را هدف گذاری نماید.
این خصیصه، ویژگی های زیادی دارد که مهمترین آنها مدیریت زمان، استفاده درست و بهینه از امکانات در اختیار، انگیزه کافی برای حرکت رو به جلو، هدف دار کردن برنامه های عملیاتی، دور کردن مجموعه اجرایی از خمودگی و روزمرگی و… که در نهایت به توسعه همه جانبه می انجامد.
این مدل مدیریتی را مردم خراسان‌ جنوبی، بعد از حضور معتمدیان در این استان در آذر ماه ۱۳۹۷ به وضوح لمس کردند، استاندار هفتم که آمد، اولین گامش تهیه اسناد توسعه ای بود که برای شهرستان ها، چالش ها، مشکلات و… هر کدام جداگانه تدوین شد. سند توسعه شهرستان‌های ۱۱ گانه، سند سازگاری با کم آبی، سند محرومیت زدایی، سند آمایش سرزمینی، سند توسعه گردشگری و… که هر کدام چراغ راه مدیران و متولیان امر بود.
از مهمترین ویژگی این سندها هم مبتنی بودن آنها بر واقعیت‌ها را می‌توان نام برد، چرا که بر استفاده از ظرفیت‌های موجود تکیه دارند.
اطلاع از پتانسیل مناطق مختلف ومشکلات مردم
معتمدیان که از همان ابتدای ورود به خراسان جنوبی، برنامه‌های کاری خود را با بازدیدهای میدانی آغاز کرده بود و در این رصدهای جامع چندین هدف کلی را دنبال می کرد، داشته‌ها و پتانسیل‌های مناطق مختلف را می‌دانست، از مشکلات و مسایل مردم مطلع شد و این دو مسئله را پایه و اساس برنامه‌ریزی‌ها در اسناد قرار داد.
او و اعضای اتاق فکر همراهش که متشکل از معاونین، صاحب نظران، فرهیختگان،اساتید دانشگاه‌ها و کارشناسان بودند، در تدوین سند محرومیت زدایی استان، ۱۵ شاخص مهم را استخراج کردند و شرایط مناطق مختلف را در این زمینه ارزیابی نمودند.

آن چه حاصل شد، این واقعیت تلخ بود که برخی مناطق استان، در بعضی از شاخص‌های توسعه از میانگین کشوری و حتی استانی عقب‌ترند و چهار شهرستان مرزی نهبندان، سربیشه، درمیان و زیرکوه به نسبت دیگر مناطق شرایط نامطلوبی دارند.
نتیجه این که برای برون رفت از این معضل، تفاهم نامه‌هایی با چهار دستگاه حاکمیتی منعقد گشت تا در بازه زمانی سه ساله، شاخص های توسعه را در این شهرستان‌های مرزی جابه جا کنند، ماحصل این اقدام، بعد از گذشت یک سال، بسیار قابل تأمل بود، نهادهای معین در کنار دولت به رفع مشکلات همت گمارده بودند و توانستند طی چند ماه، ضریب نفوذ دیجیتال را از پایین‌ترین حد در جدول رده بندی استان‌ها به میانگین کشوری برسانند، سهم مردم مظلوم این مناطق را از آب شرب بهداشتی افزایش دهند، اشتغالزایی خوبی ایجاد کنند، کشاورزی را رونق ببخشند، دامداری و دامپروری را اقتصادی‌تر کنند، کیفیت راه‌های مواصلاتی را ارتقاء بدهند و… .
سند سازگاری با کم آبی
یکی از مهمترین چالش‌های این استان کویری، کمبود ذخایر آبی ناشی از دو دهه خشکسالی بود، با پیگیری‌های شخص معتمدیان، خراسان جنوبی، عنوان اولین استانی را بر خود گرفت که سند سازگاری با کم آبی را تدوین نمود.
در این سند به وضعیت موجود منابع آبی اشاره شده و با تکیه بر این اصل که مدیریت داشته‌های موجود، بهتر و کم هزینه‌تر از این است که آب را از جای دیگر تأمین کنند، ضمن این که راهکارهایی برای انتقال آب از دیگر سرچشمه ها به این خطه شرقی ارائه کرده، برنامه هایی در راستای استفاده درست و بهینه از ذخایر موجود طرح نموده است.
کاهش برداشت از ذخایر، کاشت گونه‌های باغی و زراعی کم آب بر، پرورش دام‌های پربازده، ذخیره‌سازی روان‌آب‌ها و مهار سیلاب‌های مخرب، مرمت واحیای قنوات، ترغیب کشاورزان به فاصله گرفتن از کشاورزی سنتی، توسعه گلخانه‌ها و… همه و همه از جمله برنامه‌هایی است که در سند سازگاری با کم آبی دیده شده و طی یک سال گذشته به منصه ظهور رسیده است. در دیگر اسناد هم این برنامه‌ریزی درست و دقیق شکل گرفت و نتایج خوبی هم به همراه داشت.
از انسجام مدیران تا رضایت عامه مردم
معتمدیان طی مدت حضورش در خراسان جنوبی به خوبی ثابت کرده بود، مرد اندیشه و عمل است، همین موضوع هم سبب شد مدیران دستگاه‌های اجرایی با هم‌افزایی و همرایی زایدالوصفی او را در اجرای برنامه‌هایش همراهی کنند و مهمترین نتیجه این انسجام و همبستگی، پیشرفت قابل توجه پروژه‌های عمرانی بود، به نحوی که هیچ مانع و گرهی سد راه کارها نمی شد و سرعت عمل در انجام کار کیفی، اصلی‌ترین هدف مدیران در اجرای پروژه‌ها بود.
آن چه بیش از عملیاتی بودن مدیران در این زمان جلب توجه کرد، سلامت اخلاقی و رفتاری آنها در جایگاه مدیریتی بود، موضوع بسیار مهمی که آیت الله رئیسی، رئيس قوه قضائیه نیز در سفر به خراسان جنوبی به آن تأکید داشتند و صد البته کسب رتبه برتر مدیران استان در بحث تکریم ارباب رجوع در سطح کشور، گواه دیگری بر این ادعاست.
فراتر از دستگاه‌ها که شاید بتوان گفت چون مأمورند و معذور، اطاعت امر می‌کنند مردم استان حتی در دورافتاده ترین نقاط، چون زحمات و تلاش‌ها را به چشم می دیدند، نشستن‌های استاندار را بر روی زمین خاکی و در کنار خود حس کرده بودند، به معتمدیان باور داشتند و از لبیک به خواسته‌هایش دریغ نورزیدند.

انسجام و وحدت مثال زدنی مردم، آرامش حاکم بر استان، کسب رتبه دوم در بحث مشارکت در انتخابات و… نیز از نتایج این همدلی و همراهی است.
معتمدیان، اگر چه غیر بومی بود اما در بین مردم خراسان‌ جنوبی، جایگاهی ویژه یافت و بدون تردید لبخند مرزنشینان، رضایت خاطر روستائیان و امید زنده شده شهرنشینان همه به واسطه خدمات ارزنده ای است که این ابرمرد در استان انجام داده است.
اهمیت سرمایه‌گذاری در خراسان رضوی
با توجه به مطالبی که در گزارش ارائه شد آقای معتمدیان سبقه بسیار خوبی در استان خراسان جنوبی داشته است و از محبوبیت و مقبولیت بالایی نزد مردم این استان برخودار می‌باشد، اما چندین محور در استان خراسان رضوی باید توسط وی مورد توجه قرار گیرد؛ اول‌صنایع معدنی، استاندار جدید باید جدی‌تر به این امر ورود کند ضمن اینکه در حال حاضر نیز تقاضاهایی برای این بخش وجود دارد. محور دوم مسکن است که می‌تواند واحدها را فعال و اشتغال را ایجاد کند و بخشی از بیکاری را جبران نماید. موضوع دیگر کاهش واردات است، که باید بر روی کالاهایی که قبلاً وارد می‌شده تمرکز صورت بگیرد تا در داخل تولید اتفاق بیفتد.
مسئله بعد قطعه‌سازی خودرو است که البته به سیاست‌های ملی نیز نیاز دارد که هنوز در این حوزه ضعف وجود دارد. در حوزه کشاورزی، روستاها، خود‌اشتغالی و بخش‌هایی که نیاز ضروری مردم برای جایگزینی است باید تلاش بیشتری صورت بگیرد تا از طریق نهادهای اقتصاد مقاومتی و معین‌ها، تولید گوشت و فرآوری برخی میوه‌ها انجام و حتی صادر شود.
به طور کلی باید تولید کالاهایی که امکان صادرات داشته و هنوز تقاضا برای آن وجود دارد افزایش یابد همچنین با توجه به اینکه واحدهای زیادی به دلیل شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا آسیب دیده‌اند و مشخص نیست که این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت رسیدگی ویژه به مشکلات این گروه نیز انجام پذیرد.