“کرونا” فرصتی برای جولان فیلم‌های توقیفی و قاچاق

یک سرمایه گذار، تهیه‌کننده یا یک نهاد فرهنگی برای ساخت یک فیلم سینمایی باید چند میلیارد تومان هزینه کند. منبع این سرمایه نیز فروش فیلم، در سینما یا شبکه نمایش خانگی است. با این وضعیت، اگر یک فیلم که بر فرض پنج میلیارد تومان هزینه ساختش شده، توقیف شود، سرمایه‌گذار امکان بازگشت سرمایه خود را پیدا نمی‌کند، اما از آن سو قاچاقچی‌ها با سرمایه و کار گروه دیگری، بدون اینکه خودشان کاری کرده باشند به سود اقتصادی می‌رسند!

قاچاق فیلم، انتشار غیرقانونی، پخش سریال‌های شبکه نمایش خانگی در اینترنت و… جرائمی هستند که دائم در فضای فرهنگی ما رخ می‌دهند. اما در این روزها انتشار نسخه قاچاق بعضی فیلم‌های مشکل‌دار این سوال را به همراه دارد که آیا در روزهای کم‌فروغ و آسیب‌دیده سینما بخاطر شیوع کرونا، نمی‌شود مُهر توقیف را از این فیلم‌ها برداشت تا در اکران پرده‌ای یا آنلاین به جذب بیشتر مخاطب کمک کنند؟

به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از ایسنا، اگرچه از ابتدای دولت یازدهم تلاش برای نمایش فیلم‌های توقیف شده در دولت قبلی مشهود بود و در این هفت سال هم مشکل برخی فیلم‌ها حل شده، اما هنوز آثاری باقی‌ مانده‌اند که گویی یا مشکل‌شان قابل حل نیست یا اراده‌ای برای پیگیری اکران آن‌ها وجود ندارد.

از توقیف تا مهر غیرقابل اصلاح

در این چند سال فیلم‌های «آشغال‌های دوست داشتنی»، «عصبانی نیستم» و «خانه پدری» شاخص‌ترین آثاری بودند که با اصلاح‌ چند سکانس به اکران رسیدند گرچه آنچه باز هم بر سر «خانه پدری» آمد و اکران محدودی که به فیلم داده شد آن را دوباره به صندوق توقیف برگرداند.

علاه براین‌ها «پریناز»، «ماهی و گربه»، «پاداش» با نام جدید «از رییس جمهور پاداش نگیرید»، «نقش نگار» و «خانه دختر» از دیگر فیلم‌هایی بودند که بالاخره در این چند سال مجوز نمایش گرفتند، اما «گزارش یک جشن»، «خیابان‌های ناآرام»، «صد سال به این سال‌ها» و «خرس» همچنان پشت سد شورای نظارت مانده‌اند و اگرچه به نظر می‌رسد وضعیتشان مثل فیلم «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» عبدالرضا کاهانی که گفته می‌شود مُهر «غیرقابل اصلاح خورده»، نیست اما تصمیم جدیدی هم برای آن‌ها گرفته نشده است.

در این روزهای کرونایی که اکران آنلاین فیلم‌ها رونق گرفت پیشنهاد برخی از این فیلم‌های توقیفی نیز مطرح شد از جمله «صد سال به این سال‌ها» سامان مقدم که در خبرها آمده بود اکران آنلاین آن در انتظار مجوز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است. البته هنوز این کار انجام نشده ولی پخش غیرقانونی فیلم «خرس» که گویا مخالفانی سرسخت برای صدور مجوز نمایش دارد و تماشای آن توسط حدود 20 هزار نفر در یوتیوب و در مدت دو روز؛ این سوال را پیش می‌آورد که آیا چاره‌ای برای رفع توقیف این فیلم‌ها نیست تا ثمره زحمت یک گروه سینمایی، قانونی به دست مخاطب برسد و در این میان سودجویی و سرقت و اتهام هم پیش نیاید؟!

عاملین ناشناس سرقت

در ماجرای پخش غیرقانونی فیلم «خرس» به کارگردانی خسرو معصومی و تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی که برای جبران همین توقیف، توسط سازمان سینمایی خریداری شده و در حال حاضر بنیاد سینمایی فاراربی مالک آن است، تهیه‌کننده مدعی است که این کار توسط دفتر پخش «شکوفا فیلم» که فیلم با همین آرم منتشر شد مقصر است و مدیر این دفتر پخش یعنی داریوش بابائیان هم مدعی است که خود تهیه‌کننده فیلم را منتشر کرده است. فارابی هم قضیه را پیگیری کرده است.

در این باره پیگیری ایسنا از یکی از مدیران سینمایی به اینجا رسید که به هر حال سرقتی اتفاق افتاده و مهم‌ترین موضوع درباره «خرس» فعلا همین است که مشخص شود توسط چه کسی این کار انجام شده است.

همچنین طرح این پرسش که آیا رفع توقیف این فیلم‌ و فیلم‌های مشابه از پخش غیرقانونی و سرقت آن‌ها جلوگیری نمی‌کند؟ با این پاسخ مواجه شد که اولا شرایط هر فیلم با فیلم دیگر متفاوت است و باید جداگانه بررسی شوند و دیگر اینکه منطقی نیست به فیلمی مجوز نمایش بدهیم بخاطر اینکه قاچاق شده است، چرا که بعضی فیلم‌ها یا اصلا امکان گرفتن مجوز را ندارند یا باید زمان بگذرد، مثل «عصر جمعه» که با گذشت زمان مانعی برای نمایش آن وجود نداشت.

پلتفرم‌ها اینترنتی و کانال‌های تلگرامی میزبان فیلم‌های توقیفی

البته خبرهایی دیگری هم ‌رسیده مبنی براینکه پیگیری‌هایی برای اکران آنلاین فیلم‌های توقیفی و در اختیار بنیاد سینمایی فارابی انجام شده، اما هنوز پاسخی گرفته نشده است.

این در حالی است که تجربه اکران بسیاری از فیلم‌های توقیفی در این چند سال نشان داده اولین و مهم‌ترین پرسشی که مخاطب بعد از تماشای این فیلم‌ها به ذهنش ‌رسیده این بوده که دلیل توقیف این فیلم‌ها چه بوده است؟! همچنین جای طرح این پرسش هم است که اگر به تدریج تمام فیلم‌های توقیفی سر از پلتفرم‌های اینترنتی یا کانال‌های تلگرامی درآورند چه اتفاقی می‌افتد؟!