واکنش هنرمندان به ثبت جهانی خوشنویسی اسلامی به نام ترکیه و کشورهای عربی؛

غفلت مسئولین در ثبت میراث ایرانی

/19 دیدگاه /در , , /توسط

خوشنویسی، جنبه‌هایی از سنت را در دل خود دارد و تقریبا در تمام فرهنگ‌ها به چشم می‌خورد اما در مشرق زمین و به‌ویژه در سرزمین‌های اسلامی و ایران در قله هنرهای بصری واقع است. اما خوشنویسی که هنر کهن ایرانیان و از ارکان اصلی فرهنگ ایران‌زمین است، هنوز در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت نرسیده است و همین مسئله باعث شده است کشورهای دیگری که ادعایی در زمینه خوشنویسی دارند، از این فرصت استفاده کرده و برای ثبت این هنر به نام خود اقدام کنند.

به گزارش روزنامه«صبح امروز»و به نقل از هنرآنلاین چندی پیش مسئولین ثبت آثار تاریخی و فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، از ثبت جهانی خوشنویسی ایران در سال 2022 در یونسکو خبر دادند. اما در این میان کشور ترکیه در 25 مارس 2020 (6 فروردین 1399) پرونده “خوشنویسی اسلامی” را با شماره 1684 در فهرست یونسکو برای بررسی در سال 2021 ثبت کرده است. این کشور برای ثبت خوشنویسی اسلامی در میراث ناملموس یونسکو از شعار “قرآن در مکه نازل شد، در مصر تلاوت شد و در استانبول نوشته شده است” استفاده کرده و به این ترتیب تاریخچه هنر خوشنویسی و کتابت قرآن را تحریف کرده است. همچنین در تاریخ 30 مارس 2020 (11 فروردین 1399) نیز از سوی کشورهای عربستان سعودی، الجزایر، بحرین، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، موریتانی، مراکش، عمان، فلسطین، سودان، تونس، امارات متحده عربی و یمن؛ پرونده‌ای مشترک با شماره 1718 در فهرست میراث ناملموس یونسکو با عنوان “خوشنویسی عربی، مهارت‌ها و شیوه‌ها” برای بررسی در سال 2021 ثبت شده است.

 

صندوق‌آبادی: اینکه کشور ترکیه بخواهد با شعارسازی، مدارک و مستنداتی ایجاد کند تا بتواند بخشی از گنجینه‌های فرهنگی و هنری ریشه‌دار ما را به نام خود کند قابل‌پذیرش نیست. این مانند همان کاری است که درباره مولانا انجام دادند و در طول سال‌ها کاری کردند که جهانیان مولانا را به نام رومی بشناسند

 

اگرچه ثبت در میراث ناملموس سازمان یونسکو جنبه انحصار ندارد و کشورهایی که دارای یک عنصر مشترک فرهنگی هستند، می‌توانند آن را در میراث ناملموس یونسکو به نام خود ثبت کنند، اما هم‌زمانی ارائه این دو پرونده و ثبت آنها به نام این کشورها، نشان می‌دهد که جایگاه ایران در کتابت قرآن به خط عربی که سابقه آن به قرن چهارم هجری قمری می‌رسد به حاشیه رانده خواهد شد و شاید پرونده‌ای که قرار است ایران به یونسکو ارائه دهد را فقط منوط به خوشنویسی فارسی کند.

برای بررسی این موضوع با نایب‌رئیس شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران و یکی از هنرمندان برجسته خوشنویسی گفت‌وگویی داشتیم تا نظرات آنها را در این‌باره جویا شویم.

امکان ثبت مشترک پروژه

علی‌اشرف صندوق‌آبادی، خوشنویس و نایب‌رئیس شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران در گفت‌وگو با هنرآنلاین با ادای احترام به همه کشورهای همسایه که در حوزه خوشنویسی فعالیت می‌کنند؛ گفت: پیش‌ از این گزینه‌های فرهنگی و هنری وجود داشته است که به صورت مشترک توسط کشورهای مختلف در میراث جهانی یونسکو ثبت ‌شده‌اند. در زمینه خوشنویسی اسلامی هم با توجه به اینکه ایران، ترکیه و کشورهای اسلامی در این زمینه فعالیت می‌کنند می‌توانند این پرونده را به‌طور مشترک ثبت کنند. اما اینکه کشور ترکیه بخواهد با شعارسازی، مدارک و مستنداتی ایجاد کند تا بتواند بخشی از گنجینه‌های فرهنگی و هنری ریشه‌دار ما را به نام خود کند قابل‌پذیرش نیست. این مانند همان کاری است که درباره مولانا انجام دادند و در طول سال‌ها کاری کردند که جهانیان مولانا را به نام رومی بشناسند.

 

صادق‌زاده: این یک رخوت تاریخی است که باعث می‌شود داشته‌های خود را نادیده بگیریم و پس ‌از آنکه دیگران آنها را از ما گرفتند قصد این را داشته باشیم که حقانیت خود را ثابت کنیم. در زمینه خوشنویسی نیز شاهد آن هستیم که مانند تعداد دیگری از آثار هنری و فرهنگی که متعلق به کشور ما هستند، غفلت مسئولین باعث شده آنها به نام کشورهای دیگری به ثبت برسند

 

صندوق‌آبادی ادامه داد: آنها می‌خواهند افتخارات ما را به نام خود ثبت کنند اما واقعیت این است که ایران خاستگاه بسیاری از خطوط بوده و حتی خطوط عربی مانند نسخ و ثلث نیز توسط یک ایرانی شکل‌گرفته‌اند. ابن‌مقله به‌عنوان اولین مبتکر خوشنویسی اسلامی شناخته می‌شود و او با بررسی و نظم بخشیدن به خطوط مختلف رایج در زمان خود، خطوط شش‌گانه را به وجود آورد. آن زمان کشورهای عربی در خطوط کوفی سابقه‌ای داشتند ولی آنچه توسط ابن‌مقله به وجود آمد تابه‌حال ماندگار شده است.

ترکیه سابقه چندانی در خط نستعلیق ندارد

او با بیان اینکه درباره خطوط تعلیق، نستعلیق و شکسته‌نستعلیق کسی نمی‌تواند در ایرانی بودن آنها شبهه ایجاد کند، افزود: ترکیه سابقه چندانی در خط نستعلیق ندارد و از زمانی که میرعماد در استانبول حضور پیدا کرد خط نستعلیق در این کشور رواج یافت. با این‌حال آنها تلاش می‌کنند این دوره ۵۰۰ ساله را به کل تاریخ خوشنویسی تعمیم دهند و آن را از آن خود کنند. اگرچه در ترکیه فعالیت‌هایی در زمینه خوشنویسی انجام می‌شود اما خاستگاه همه این خطوط از ایران است و متولیان فرهنگی مانند میراث فرهنگی، وزارت ارشاد، انجمن خوشنویسان و دفتر یونسکو در ایران باید به‌سرعت برای ثبت خوشنویسی ایرانی اقدام کنند. فعالیت‌هایی که ترکیه و کشورهای عربی برای ثبت خوشنویسی اسلامی داشتند و اقدامات قبلی کشورهای مختلف باید برای ما تجربه‌ای شود که قدر داشته‌های خود را بدانیم و آنها را به ثبت برسانیم.

باید امانت‌دار میراث گذشتگان خود باشیم

صندوق‌آبادی افزود: خوشنویسی به مفهوم عام آن می‌تواند به صورت مشترک توسط کشورهای مختلف به ثبت برسد اما می‌بینیم که کشورهای دیگر نه تنها در زمینه خطوط غیر فارسی، که حتی در خطوطی مانند نستعلیق و تعلیق و شکسته که رسماً به خط فارسی معروف هستند نیز تلاش می‌کنند تا آنها را به نام خود کنند. ما نباید از این مسئله غافل باشیم و باید امانت‌دار میراث گذشتگان خود باشیم و با برنامه‌های درازمدت ابتدا آنها را ثبت ملی و پس از آن ثبت جهانی کنیم.

او درباره اقدامات انجمن خوشنویسان در این زمینه گفت: انجمن خوشنویسان قدرت اجرایی ندارد، اما به عنوان یک انجمن مردم‌نهاد اقدامات مختلفی در این زمینه انجام داده است. ما حدود 4 سال پیش مکاتباتی با متولیان فرهنگی مانند وزارت ارشاد و میراث فرهنگی داشتیم تا برای ثبت خوشنویسی اقدام کنند. انجمن آمادگی هرگونه همکاری دارد و از هیچ‌گونه حمایت و کمکی برای این موضوع دریغ نمی‌کند اما متولی این جریان سازمان میراث فرهنگی است که باید بسترسازی لازم را انجام دهد.

این خوشنویس ادامه داد: از چند سال پیش به شورای فرهنگ عمومی درخواست دادیم که هفته خوشنویسی در مهرماه را وارد تقویم کنند، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. ایران با داشتن هفته خوشنویسی و برگزاری رویدادهایی در زمینه خطوط مختلف می‌تواند هنر خوشنویسی را ارج نهاده و اسناد و مدارک خوبی برای ارائه به یونسکو و ثبت این خطوط فراهم کند.

باید از این اتفاقات درس بگیریم

صندوق آبادی با اشاره به اعتراض ایران به یونسکو در زمینه ثبت خطوط اسلامی گفت: مسئولین میراث فرهنگی در این زمینه اقدام کرده‌اند و انجمن نیز پیگیر آن است که نام ایران حتماً در زمینه خطوط اسلامی ثبت شود. اگر خود ما قدر داشته‌هایمان را بدانیم و متولیان فرهنگی به این ماجرا توجه بیشتری کنند اصلاً گرفتار چنین شرایطی نمی‌شویم. همه ما باید از این اتفاقات درس بگیریم که متناسب با موقعیت و شرایط و با آینده‌نگری با میراث فرهنگی و هنری خود رفتار کنیم.

ایران در خطوط نسخ و ثلث حرف زیادی برای گفتن دارد

عین الدین صادق زاده، هنرمند خوشنویس با اشاره به سابقه دیرین خوشنویسی اسلامی در ایران گفت: در قرن ۴ هجری یک خوشنویس شیرازی به اسم ابن‌مقله با ابداع و تنظیم خطوط شش‌گانه و اصول دوازده‌گانه خوشنویسی تحول عظیمی در سیر نگارش حروف به وجود آورد که نقطه عطفی در خوشنویسی اسلامی است. این موضوع نشان می‌دهد که حتی خطوطی که توسط کشورهای عربی و ترکیه استفاده می‌شوند نیز منشأ و اصل آنها ایرانی است.

او با بیان اینکه ایرانیان در طول تاریخ در خطوط نسخ و ثلث حرف زیادی برای گفتن داشته‌اند، افزود: چنین اختلافاتی در قرن‌های گذشته نیز وجود داشت و خطوط به نام نسخ عربی یا نسخ ایرانی معرفی می‌شدند. با این‌حال به جز خط‌های تعلیق، نستعلیق و شکسته‌نستعلیق که به‌طور کامل متعلق به ایران هستند، درباره سایر خطوط نمی‌توان آنها را به کشور خاصی نسبت داد، زیرا آنها متعلق به تمدن اسلامی و همه کشورهای این حوزه تمدنی هستند.

تمدن اسلامی معطوف به چند کشور خاص نیست

صادق‌زاده ادامه داد: اسلام یک تفکر داشت که پس از ورود به کشورهای مختلف با تمدن آن‌ها آمیخته شد و از دل تمام آنها تمدن اسلامی به وجود آمد. پس از اسلام معماری، هنرهای نوشتاری، تصویری و… در هر کشور شکل خاصی پیدا کرد و بر اساس ذائقه ملی مردم آن منطقه شکل گرفت. بنابراین تمدن اسلامی معطوف به چند کشور خاص نیست و نمی‌توان داشته‌های آن را به نام کشور خاصی ثبت کرد.

او با بیان اینکه نادیده گرفتن ایران در خوشنویسی اسلامی قطعا بی‌انصافی است، ادامه داد: این مسئله ناشی از کم‌کاری بانیان خوشنویسی مانند انجمن خوشنویسان و بیش از آن کم‌کاری سازمان‌هایی مانند میراث فرهنگی کشور است. زیرا چنین اقداماتی باید از سوی نهادهای دولتی انجام شود و آنها باید از انجمن خوشنویسان می‌خواستند که مقدمات ثبت خوشنویسی و تهیه پرونده‌های تخصصی آن را هرچه زودتر انجام دهند. انجمن خوشنویسان در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات داخلی که در آن پیش آمده بود مسائل مهمی مانند ثبت خوشنویسی را نادیده گرفت، درحالی‌که حتی با وجود چنین مسائلی باید به کارهای مهم‌تری مانند زمینه‌سازی برای ثبت جهانی خوشنویسی توجه می‌شد و این وظیفه میراث فرهنگی است که باید از انجمن می‌خواست به این مسئله ملی بپردازد.

غفلت مسئولین، عامل به ثبت رسیدن آثار به نام کشورهای دیگر

صادق‌زاده افزود: یکی از مشکلات بزرگ ما این است که معمولاً منتظر می‌نشینیم تا اتفاقی بیفتد و بعد به آن اعتراض می‌کنیم، درحالی‌که خودمان هیچ‌گاه برای حفظ داشته‌های خود تلاش نمی‌کنیم. این یک رخوت تاریخی است که باعث می‌شود داشته‌های خود را نادیده بگیریم و پس ‌از آنکه دیگران آنها را از ما گرفتند قصد این را داشته باشیم که حقانیت خود را ثابت کنیم. در زمینه خوشنویسی نیز شاهد آن هستیم که مانند تعداد دیگری از آثار هنری و فرهنگی که متعلق به کشور ما هستند، غفلت مسئولین باعث شده آنها به نام کشورهای دیگری به ثبت برسند.

او با بیان اینکه این مسائل ناشی از بی‌اعتنایی به هویت ملی است، گفت: به نظر می‌رسد مسئولین دغدغه‌ای برای این مسائل ندارند. بنابراین پس از آن‌که چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد و بخش فرهیخته جامعه به آن توجه می‌کنند، تازه مسئولین احساس می‌کنند که باید واکنشی نشان دهند. سوال این است که چرا میراث فرهنگی پیگیر این مسائل نیست و پیش از آن که چنین اتفاقاتی بیفتد اقدامی انجام نمی‌دهند؟ در این مسائل انگشت اشاره بیشتر از هنرمندان و انجمن خوشنویسان، به سمت وزارت میراث فرهنگی است.

image_print
شاید این موارد نیز مورد علاقه شما باشد
المان‌های بیکار
سفره‌های رنگی شام ایرانی یا سفره‌های خالی از نان قسطی!
صفر کله گنده خداحافظی کرد
جدی ترین گزینه میانجیگری برای احیای برجام
مواد اولیه این صنعت تامین نیست!
متفاوت‌ترین محرم دوران
خودکشی در سایه
خانه داریوش اسدزاده پلمپ شد
19 پاسخ
  1. Phone Tracker Free
    Phone Tracker Free گفته:

    Keyloggers are currently the most popular way of tracking software, they are used to get the characters entered on the keyboard. Including search terms entered in search engines, email messages sent and chat content, etc.

    پاسخ
  3. Leonarddeeta
    Leonarddeeta گفته:

    ¡Hola buscadores de emociones !
    En 100girosgratissindepositoespana.guru siempre encuentras las promociones mГЎs nuevas y fiables. Todo estГЎ diseГ±ado para que empieces sin inversiГіn. ВЎIdeal para jugadores nuevos!
    Recibe tiradas gratis sin deposito EspaГ±a al registrarte – 100 euros gratis sin deposito.
    ¡Que tengas magníficas oportunidades únicas !

    پاسخ
  5. Tylermed
    Tylermed گفته:

    ¡Hola, jugadores !
    RegГ­strate y obtГ©n tu bono para empezar a jugar sin riesgos.
    Explora los casinos que ofrecen 10 euros gratis sin depГіsito y disfruta de una experiencia de juego sin igual. Es una excelente manera de probar nuevas plataformas y juegos. RegГ­strate y comienza a ganar hoy mismo.
    Gana 10 euros por registrarte en casino online – п»їhttps://www.youtube.com/watch?v=DvFWSMyjao4

    ¡Que tengas excelentes recompensas !

    پاسخ
  6. WaynemeD
    WaynemeD گفته:

    ¡Hola cazadores de adrenalina !
    Un casino sin registro te permite mantener tu rutina intacta. Juegas cuando quieras sin necesidad de interrupciones. Perfecto para estilos de vida mГіviles.
    En estos casinos no hay lГ­mites de retiro ni bloqueo de fondos. Puedes disponer de tus ganancias cuando quieras. crypto casino no kyc
    ¡Que tengas maravillosas lanzamientos afortunados !

    پاسخ
  7. TravisDeava
    TravisDeava گفته:

    ¡Hola, conocedores del casino !
    casino fuera de espaГ±a
    Casino online fuera de espaГ±a con reglas claras y justas – п»їhttps://casinofueradeespana.xyz/
    El sitio casinofueradeespana.xyz destaca por ofrecer reseГ±as de plataformas que no estГЎn reguladas por la DGOJ. Esto permite a los usuarios elegir opciones mГЎs libres y con mejores bonos. AdemГЎs, los procesos de registro suelen ser mucho mГЎs rГЎpidos.
    ¡Que disfrutes de giros exitosos !

    پاسخ
  8. SandyAloge
    SandyAloge گفته:

    ¡Hola, jugadores !
    Casino por fuera es ideal para probar nuevas estrategias de juego sin la presiГіn del control estatal.Los lГ­mites son definidos por el usuario y no por un regulador central.La sensaciГіn de libertad es evidente.
    ВїCansado de enviar documentos para cada transacciГіn? En los casinos online fuera de espaГ±a eso no es necesario.
    Casino por fuera con juegos de mesa y slots top – https://casinoporfuera.xyz/#
    ¡Que disfrutes de partidas inolvidables

    پاسخ
  9. Geraldgaurb
    Geraldgaurb گفته:

    ¡Saludos, participantes del desafío !
    En los mejores casinos online extranjeros puedes obtener recompensas semanales por tu actividad sin necesidad de apostar grandes cantidades.
    Casino online extranjero confiable y verificado – п»їhttps://casinos-extranjeros.es/
    Los casinos online extranjeros a veces permiten configurar el diseГ±o visual del lobby a tu gusto. Desde temas oscuros hasta fondos animados. Personaliza tu entorno.
    ¡Que disfrutes de increíbles victorias épicas !

    پاسخ
  11. GeorgeFliet
    GeorgeFliet گفته:

    ¡Saludos, aventureros del azar !
    El casino sin licencia permite registrarte sin necesidad de enviar documentos ni validar identidad. Esto reduce el tiempo de espera y mejora la experiencia del usuario. AdemГЎs, puedes empezar a jugar al instante.
    casinos-sinlicenciaenespana.es
    Casinos sin licencia espaГ±ola: descubre sus mejores juegos y bonos – п»їcasinos-sinlicenciaenespana.es
    ¡Que disfrutes de oportunidades irrepetibles !

    پاسخ
  14. RaymondFow
    RaymondFow گفته:

    ¡Hola, estrategas del azar !
    Casino sin licencia en EspaГ±ola sin lГ­mites de ganancia – п»їhttps://casinosinlicenciaespana.xyz/ casinos sin licencia espaГ±ola
    ¡Que vivas increíbles jugadas brillantes !

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *