وانکش‌ها به توئیت جنجال برانگیز آقای سخنگو 

علی روغنگران

توئیت سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به انتقادات رئیس جمهور نسبت به رد صلاحیت بسیاری از کاندیداهای انتخابات مجلس، باعث واکنش‌هایی از سوی نهادها، شخصیت‌های سیاسی، رسانه‌ها و فعالان رسانه‌ای شده است.

ماجرا از آنجا شروع شد که صبح چهارشنبه حسن روحانی در صحبت‌هایی از رد صلاحیت گسترده نامزد‌های انتخابات گلایه کرد و خطاب به دست اندرکاران انتخابات گفت: «همه آن‌هایی که در این انتخابات نقش دارید از شما خواهش می‌کنم، آن جایی که روشن است تا صلاحیت فردی رد شود، آن را رد کنید، اما آن جا‌هایی که نامشخص است یا احتمالات ضعیف است، مردم را ناراحت نکنید، به مردم نگوییم که در برابر یک صندلی مجلس 17 نفر، 170 و یا 1700 نفر کاندیدا هستند، ببینیم از چند جناح 1700 نفرکاندیدا هستند؟ 17 نفر از چند جناح، از یک جناح؟ اینکه انتخابات نمی‌شود. مثل اینکه در مغازه‌ای از یک جنس، 2 هزار عدد وجود داشته باشد.

لحظاتی بعد سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این اظهارات در توئیتی نوشت: «جنجال برای تایید افراد فاقد صلاحیت تازگی ندارد، اما پیشگامی رئیس جمهور در این پروژه ضدملی تاسف‌بار است. البته نمی‌دانستیم عدم تایید بستگان به معنی حذف جناح‌های دیگر است.» کنایه کدخدایی به رد صلاحیت کامبیز مهدی زاده داماد رئیس جمهور بود.

این جمله واکنش‌های زیادی به همراه داشت، از جمله محمود صادقی که در پاسخ به کدخدایی این سوال را پرسید که «آیا همه چند هزار نفری که ردصلاحیت شده‌اند، قوم و خویش روحانی بوده‌اند؟»

روزنامه جمهوری اسلامی در ستون جهت اطلاع صفحه 2 خود در این زمینه نوشت: «از عباسعلی کدخدایی نقل شده که انتقاد رئیس‌جمهور به ردصلاحیت‌های فله‌ای داوطلبان نمایندگی مجلس توسط هیات‌های نظارت شورای نگهبان را «پیشگامی در پروژه ضدملی» نامیده است. اگر او این سخن را گفته باشد، باید گفت اول باید آداب سخن گفتن درباره انتقاد را بیاموزد سپس سخنگوی شورای نگهبان شود.»

نعمت احمدی، حقوق دان در سرمقاله روزنامه آرمان ملی در این باره نوشته است: «ای‌کاش آقای کدخدایی به عنوان استاد دانشکده حقوق و حقوقدانی که از طرف رئیس قوه قضائیه به مجلس معرفی شده و سال‌هاست عضو شورای نگهبان است و آنها نیز به وی اعتماد داشتند که آقای کدخدایی را به عنوان سخنگو انتخاب کردند، از ادبیات صحیح و دقیق حقوقی استفاده می‌کرد. ادبیاتی که ایشان استفاده کرد، در حد یک حقوقدان، استاد دانشگاه، عضو حقوقدان و سخنگوی این شورا نیست. چون آنچه که رئیس‌جمهور گفته از باب نصیحه الائمه‌المسلمین به حسب اصل 8 قانون اساسی در واقع امر به معروف است. کاش پاسخ آقای کدخدایی متناسب با بیان مطلب از ناحیه رئیس‌جمهور می‌بود. آقای کدخدایی در اینجا باید از رئیس‌جمهور استمالت کند و بگوید که می‌توانستم از ادبیات بهتری استفاده کنم.»

دفتر رئیس جمهور نیز در پاسخی به شورای نگهبان، سخنان کدخدایی را نسنجیده و با ادبیاتی سخیف خواند و نوشت: «متاسفانه سخنگوی شورای نگهبان در واکنشی کاملا شتابزده و نسنجیده که حکایت از سیاست و رویکرد وی نسبت به انتخابات دارد و با شخصی کردن یک موضوع ملی، این دعوت رئیس جمهور را که زمینه سازی در راستای وحدت و انسجام ملی برای برگزاری انتخاباتی با شکوه بوده، ضد ملی خوانده و با بکار بردن ادبیات و کلماتی سخیف، نسبت به سخنان رئیس جمهور اعلام موضع کرده است.»

ساعتی بعد از صحبت‌های روحانی، کانال شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان با تیتر اتمام حجت به استقبال انتخابات مجلس یازدهم رفت. در بیانیه شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان به تاثیر رای مردم در انتخابات پرداخته شده و آمده است «برخلاف آنچه که با مغالطه به جامعه اعلام می‌شود، از مجموع بیش از 16 هزار نفر ثبت نام کننده، تاکنون تنها حدود 5000 نفر تایید صلاحیت شده‌اند.»

در قسمت اول این بیانیه تاکید شد که هر جا پیروزی به دست آمده متکی به حضور مردم بوده و هر جا ناکامی حاصل شده، در غیبت مردم و بی توجهی به خواست و مطالبات آن‌ها بوده است. شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان با انتقاد از بی توجهی به جایگاه مجلس، نوشته: امروز به تیغ استصواب، ملت از داشتن نمایندگانی که شجاعت پیگیری مطالبات و حقوقشان را داشته باشند، محروم شده و در شرایطی که طبق قانون اساسی، مجلس تنها نهاد قانونگذاری در کشور است، انواع و اقسام شورا‌های موازی شکل گرفته‌اند، به گونه‌ای که حتی در موضوعی، چون تغییر نرخ بنزین، در مرجعی غیر از مجلس، اتخاذ تصمیم شده که نتیجه آن خسارت‌های هنگفتی است که به جامعه ایران در آبان 98 تحمیل شد.

در این بیانیه همچنین به روند ثبت نام نامزدها در انتخابات پرداخته و خبر داده است که در نهایت تنها حدود 30 درصد داوطلبان احراز صلاحیت شده اند و البته تقریبا اکثریت قریب به اتفاق اصلاح طلبان یا رد صلاحیت شده‌اند یا احراز صلاحیت نشده‌اند.

با این حال مهمترین فصل بیانیه فصل نهایی آن است. جایی که با یادآوری این موضوع که بیش از 90 درصد کاندیدا‌های شناخته شده احزاب اصلاح طلب رد صلاحیت شده‌اند، با شورای نگهبان اتمام حجت کرده است که «شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح طلبان در صورت نبودن کاندیدا‌های شاخص اصلاح طلب در حوزه‌های انتخابیه، لیستی به مردم معرفی نخواهد کرد.

اصلاح طلبان رویه شورای نگهبان را پس از تهدید‌های خارجی، بزرگترین تهدید علیه منافع ملی کشور خوانده‌اند و خواسته‌اند که در رد صلاحیت‌ها بازبینی شود. در حال حاضر چندین دیدگاه در میان اصلاح طلبان وجود دارد. بخشی از آنها معتقدند در هر شرایطی باید در انتخابات شرکت کرد زیرا عدم شرکت در انتخابات به معنای تحریم نظام است و آنها چنین قصدی ندارند، ضمن اینکه این گروه معتقدند تنها راه تغییر، صندوق‌های رای هستند. چهره های تاثیرگذار این جریان موسوی لاری و محمدرضا عارف هستند. موسوی لاری می‌گوید: «اصلاح‌طلبان باید در انتخابات شرکت کنند، زیرا هر نوع تغییری میسر نمی‌شود مگر از صندوق‌های رای. ندادن لیست اصلا به معنای تحریم انتخابات نیست و پیش‌فرض اصلاح‌طلبان حضور در انتخابات است. ما به قطعیت می‌گوییم که هنوز تنها روزنه اصلاح‌طلبان شرکت در انتخابات است، ولو در مناطقی لیستی نداشته باشند.»

در مقابل بخشی دیگر اعتقاد دارند حضور اصلاح طلبان باید مشروط باشد و در صورت رد صلاحیت‌های گسترده، لزومی به حضور اصلاح طلبان نیست. این بخش از اصلاح طلبان می‌گویند تحریم انتخابات به معنای تحریم نظام نیست و به عنوان یک تاکتیک سیاسی است. البته گروه سومی هم وجود دارد که معتقد است می‌توان راهکار میانه‌ای در پیش گرفت و به جای دادن لیست، اصلاح طلبان را آزاد گذاشت تا شخصا در انتخابات شرکت کنند؛ مشابه مجلس هفتم که پس از رد صلاحیت‌های گسترده، افراد شخصا در انتخابات شرکت کردند و چهره‌هایی همچون محمدرضا تابش، سهیلا جلودارزاده، ولی الله شجاع پوریان و داریوش قنبری به مجلس راه یافتند. فعلا عدم ارائه لیست، راهکاری است که بیشترین طرفدار را دارد. با توجه به واکنش شورای نگهبان در برابر سخنان روحانی، بعید به نظر می‌رسد تغییری در شرایط ایجاد شود. علی صوفی گفته جهانگیری در حال رایزنی با شورای نگهبان است. اما پاسخ شورای نگهبان به معاون رئیس جمهور، احتمالا دوستانه‌تر از پاسخ به خود رئیس جمهور نخواهد بود. در این شرایط احتمالا به جز چند نفر معدود که ارتباطات سیاسی بهتری با مقامات دارند، چهره جدیدی تایید نخواهد شد و اصلاح طلبان با همین شرایط در انتخابات شرکت خواهند کرد.