تحمل دردِ قلب یا ابتلا به سرطان

موضوع سرطان‌زا بودن داروی «لوزارتان» که برای بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی تجویز می‌شود، در حالی در رسانه‌ها منتشر شد که بنابر اعلام برخی کارشناسان، ناخالصی موجود در این دارو به طور معمول در سبزیجات و آب تازه هم به مقدار کم وجود دارد.

چند روز قبل گزارشی مفصلی در یکی از روزنامه‌های کشور در ارتباط با سرطان‌زا بودن داروی «لوزارتان» تهیه شده با ماده مؤثره یک شرکت هندی که برای درمان بیماران قلبی-عروقی استفاده می‌شود، منتشر شد؛ گزارشی که حاکی از آلوده بودن یک گروه از داروهای مورد استفاده در بیماری‌های قلبی-عروقی به مواد سرطان‌زاست. 

*ماجرا از کجا شروع شد؟

روز چهارشنبه هفته گذشته بود که غلام‌حسین مهرعلیان سرپرست اداره کل دارو سازمان غذا و دارو از جمع آوری داروی لوزارتان خبر داد؛ وی در خصوص دلیل این موضوع اظهار داشت: گزارش‌هایی مبنی بر وجود ناخالصی NMBA در ماده موثره لوزارتان تولیدی شرکت Hetero کشور هند دریافت و به شرکت ایرانی مربوطه اعلام شد که قرص لوزارتان پتاسیم ۵۰ میلی گرمی و قرص ترکیبی لوزارتان پتاسیم و هیدروکلروتیازید ۱۲.۵، ۵۰ میلی گرم و ۱۲.۵، ۱۰۰ میلی گرم و ۲۵، ۱۰۰ میلی گرم و ۱۲۵، ۱۰۰ میلی گرم در تمام سری ساخت‌ها با این منبع جمع آوری شود.

همین خبر باعث شد تا رسانه‌ها به دنبال چرایی این موضوع بروند و سرانجام یکی از روزنامه‌های کشور در گزارشی مدعی شد با وجود آنکه اتحادیه اروپا از بهمن ماه سال گذشته، پروانه ثبت لوزارتان و والزارتان یک شرکت هندی را تا آینده‌ای نامعلوم به حالت تعلیق در‌آورد و واردات آن را به خاک اروپا ممنوع کرد، آمریکا هم این گروه داروها را از بازار جمع‌آوری کرد و حتی خود این شرکت در تمام دنیا داوطلبانه پیگیر جمع‌آوری لوزارتان ساخت خودش شد، اما در ایران، سازمان غذا و دارو و هم شرکت ایرانی (شرکت اکتوورکو) که لوزارتان این شرکت هندی را خریداری کرده بود، ساکت ماندند. 

* بدون دستور پزشک مصرف «لوزارتان» را قطع نکنید

کارشناسان مختلف معتقدند که این دارو به وسیله چند شرکت مختلف توزیع و در اختیار بیماران قرار می‌گیرد لذا بیماران نباید خودسرانه مصرف این دارو را قطع کنند.

فریدون نوحی رئیس بیمارستان قلب شهید رجایی،در این خصوص به خبرنگار سلامت فارس گفت: لوزارتان جزو داروهای شناخته شده ضد فشار خون است، این داروها از جمله داروهایی هستند که مصرف زیادی در گذشته در دنیا داشته‌اند.

نوحی گفت: بیماران برای مصرف این دارو باید با پزشک خود مشورت کرده و به صورت خودسرانه مصرف آن را قطع نکنند، به دلیل اینکه ممکن است یک سوش از مواد اولیه دارو مشکل داشته باشد.

این متخصص قلب و عروق گفت: از آنجا که مواد اولیه این دارو از چند کشور مختلف تهیه می‌شود که ممکن است فقط یک نوع آن مشکل داشته باشد، اگر از سوی سازمان جهانی بهداشت اعلام شود که همه ترکیبات لوزارتان مشکل دارد و باید ریکال شود، لازم است سازمان غذا و دارو دراین خصوص تصمیم‌گیری کند. 

*چرا و چگونه داروها ریکال می‌شوند؟

در همین راستا کامران حاجی‌نبی، داروساز توضیح داد: مطابق تعریف مراجع معتبر، ریکال یک دارو، مؤثرترین راهکار موجود برای محافظت از مردم در برابر اثرات بالفعل و یا بالقوه خطرناک یک محصول محسوب می‌شود. ریکال یک اقدام داوطلبانه توسط یک شرکت برای جمع‌آوری و معدوم کردن یک دارو در هر زمانی است که نقصی در آن کشف می‌شود. بنابراین ریکال می‌تواند هم توسط شرکت تولید کننده محصول آغاز شده و هم می‌تواند بنا بر تقاضای رسمی  سازمان غذا و دارو انجام شود .

وی با بیان اینکه  نقش سازمان غذا و دارو نظارت بر استراتژی‌های ریکال دارو و کفایت عملیات ریکال و دسته بندی آن است، گفت: به‌طور کلی ریکال یک دارو بر اساس میزان تهدیدی که برای جان انسان‌ها دارد در سه سطح زیر طبقه بندی می‌شود:

سطح اول: محصول دارویی بسیار خطرناک و تهدید کننده سلامت و جان انسان‌هاست.

سطح دوم: محصولی که مشکلات جزیی و موقت در سلامتی انسان ایجاد می‌کند ولی تهدید کننده جان انسان نیست.

سطح سوم: محصولی که هیچ عوارض ناخوشایندی برای سلامتی نداشته ولی در تولید آن قوانین و دستورالعمل‌های لازم‌الاجرا (سازمان غذا و دارو) نقض شده است.

حاجی‌نبی ادامه داد: معمولا برای آرامش خیال مردم ریکال‌ها اعلان عمومی نمی‌شوند مگر آنکه دارو به صورت گسترده‌ای مورد مصرف قرار گرفته و یا مصرف آن تهدیدات بسیار جدی برای مصرف کنندگان آن داشته باشد.

وی با بیان اینکه در خیلی از موارد این شرکت‌ها هستند که خودشان به‌صورت داوطلبانه اقدام به ریکال دارو کرده و در صورت نیاز به مردم اعلام می‌کنند، گفت: سازمان غذا و دارو هم این وظیفه را برعهده دارد که ریکال دارو را بسته به سطح آن به اطلاع عموم مردم برساند.

دکترای مدیریت خدمات بهداشت و درمان تصریح کرد: مردم باید بیاموزند که منبع قابل قبول برای ریکال یک داروی مصرفی یا شرکت تولید کننده آن یا اطلاعیه رسمی سازمان غذا و دارو و یا پزشک یا داروساز مورد مشورت آنهاست. در این زمینه هیچ نهاد یا رسانه رسمی یا غیر رسمی قابل اعتنا و یا معتبر برای اعلان ریکال دارو نبوده و رسانه‌ها نیز باید کاملا نسبت به نحوه اعلان عمومی ریکال یک دارو آموزش دیده و به صورت حرفه‌ای عمل کنند، زیرا ممکن است در اثر اعلان عمومی غیر حرفه‌ای یا دامن زدن به شایعات بی اساس با ایجاد ترس و نگرانی زمینه بی‌اعتمادی مردم را نسبت به داروهای حیاتی خود فراهم آورده و در اثر فشار روانی بوجود آمده بیماران  بدون نیاز، مبادرت به قطع ناگهانی مصرف داروی خود نموده و از این طریق جان بیماران به خطر بیفتد.

حاجی‌نبی افزود: ریکال دارو یک موضوع علمی و کاملا حرفه‌ای است و نباید از آن در دعواهای صنفی یا سیاسی بهره برداری شود و مردم هم باید کاملا آگاه باشند که وجود خطراتی مانند سرطان زا بودن یک محصول دارویی با توجه به انواع آزمایش‌های متعدد فیزیکو شیمیایی به‌عمل آمده امری نادر بوده و تنها و تنها از طریق مراجع معتبری که بدان اشاره شد قابل اثبات و اعتناست.

باید توجه داشت که داروهای قلبی ـ عروقی گروه ARBs  حدود ۳۵ سال است که در دسترس بیماران بوده و در عارضه‌های پرفشارخونی و ریسک بالای حملات قلبی به کمک بیماران آمده‌اند. این داروها به خوبی شرایط بیمار را کنترل کرده و و عوارض جانبی قابل ملاحظه‌ای نیز به‌همراه ندارند. بیماران به راحتی از این داروها استفاده کرده و هم اکنون خیلی از دوستان و آشنایان ما از این داروها استفاده می‌کنند.