جهان از نگاه تازه‌واردها

همیشه مقوله کار گروهی و گردهمایی در فرهنگ ایران و ایرانی بسیار مشکل و هر شخصی که انفرادی به مقوله دوستدار هنر می‌نگرد پیشترفت زیادتری را حس می‌کند. از اینکه در این شرایط جوانانی دور هم جمع شده و با آثار عکاسی خود، نگاهشان را به جامعه و مخاطب تزریق می‌کنند جای بسی شادمانی مضاعف از این همکاری گروهی فرهنگی دارد. سی‌ودو عکاس خانم نوجوان دست در دست هم داده و از نگاه‌های اجتماعی و ژانر‌های دیگر هنر عکاسی گرد هم آمده اند و نمایشگاهی پیش روی مخاطبان و دوستداران هنر عکاسی در شهرمان برپا نموده اند. گپ و گفت‌وگوی صمیمانه ای با آن‌ها انجام دادم که بسیار لذت بخش بود.

نمایشگاه گروهی شانس بیشتر دیده شدن و به یک اندازه دیده شدن را به همه مان می‌دهد

«محبوبه درکی» هدف از نمایشگاه گروهی شان را کسب تجربه عنوان می‌کند و اعتقاد دارد نمایشگاه گروهی مزایا و معایب خودش را دارد. اما برای ما که تازه شروع کارمان هست مزایای ان بسیار زیاد است. اینکه مسلما هزینه‌ها کمتر می‌شود و همینطور به این دلیل که شاید خیلی از هنرجوها هنوز ان چنان اثر زیادی خلق نکرده اند که بتوانند نمایشگاه انفرادی برگزار کنند و هنوز اسم و رسمی‌ هم برهم نزدیم تا به تنهایی بتوانیم مخاطب گسترده ای داشته باشیم. لذا نمایشگاه گروهی شانس بیشتر دیده شدن و به یک اندازه دیده شدن را به همه‌مان می‌دهد و بطور یکسان می‌توانیم از بازخوردها و نظرات تجربه کسب کنیم. نگاه‌های هنرجوها همه بکر و تازه است و همینطور شخصی تر چون هنوز درگیر مسائل حاشیه ای عکاسی نشده ایم. ازین رو نگاه‌های متفاوتی در ژانرهای متفاوت دیده می‌شود و از انجایی که نمایشگاه ازاد برگزار شده بیشتر ژانرها در این نمایشگاه قابل مشاهده هستند مثل مستند، اجتماعی، طبیعت، معماری و مخاطب این عکس‌ها می‌توانند بیشتر اقشار جامعه باشند و البته نگاه عکاسانه و هنری به هر عکس مساله خودش را دارد. چون عکس‌ها در عین سادگی حرف‌های زیادی دارند. مخاطب عادی می‌تواند از زیبایی عکس‌ها لذت ببرد و مخاطب جستجوگر و حرفه ای خودش حظ هنری مورد نظرش را خواهد برد.

آینده خوبی در انتظار عکاسی است

«نفیسه صنعتکار» عقیده دارد باتوجه به اینکه هر روز در دنیای مدرن شاهد پیشرفت‌های گوناگون در زمینه تجهیزات عکاسی هستیم، آینده خوبی در انتظار عکاسی است. حال با اینکه در  زمان حاضر نیز عکاسان بسیاری هستند که با کمترین تجهیزات نیز آثار هنری خوبی را از خود به جا گذاشته و نقش تاثیری گذاری در جامعه خود ایفا می‌کنند. هنرعکاسی، هنری است برای انتقال مفاهیم ارزشمند و چه خوب است از این هنر به درستی استفاده کرد. «زلفا شهیدی» عکاس جوان می‌گوید: با توجه به پیشرفت‌هایی که طی چندسال اخیر صورت گرفته بازهم هنوز عکس و هنر عکاسی جایگاه اصلی خودشان را در کشور ما پیدا نکرده اند. اکثریت مردم از هنر و فرهنگ کمی دور شده اند و شناخت چندانی از آن ندارند. ولی نمی‌توان کتمان کرد که امروز افراد زیادی به آن جذب می‌شوند. به نظر من عکاسی نه تنها هنر نیست بلکه راهی برای ارتباط بین تمامی زبان‌ها و ادیان و کشورها است. زبانی که هرگز نه می‌میرد و شاید خیلی جاها چشم مردم را به حقایق باز کرده و تاریخ را عوض کرده است. «از نفیسه صنعتکار» می‌پرسم با امدن دوربین در موبایل‌ها چه رخدادی در هنر عکاسی روی داده و او می‌گوید: با افزودن دوربین به موبایل‌ها عکاسی آسان و در دسترس همگان قرار گرفته است و شاید بتوان گفت ثبت یک سوژه خوب در لحظه کار آسانی است، اما حقیقت این است که چگونه از منظر یک عکاس به وسیله دوربین یک موبایل  به اطراف و سوژه‌های خود نگاه کنیم و آن‌ها را چگونه به ثبت برسانیم. «زلفا شهیدی» می‌داند که بسیاری از لحظات برای ثبت نه تنها هنری و عکاسانه بوده اند بلکه امکان تکرار ندارند. دوربین موبایل کمک شایانی در ثبت لحظات و استفاده از فرصت‌ها بود. علاوه بر این بسیاری از اماکن نیز امکان استفاده از دوربین‌ها وجود ندارد که با وجود موبایل‌ها این مشکل برطرف شده است. با تمام این مزایا باید افزود که دوربین موبایل باعث شده حجم و تعداد عکس‌های روزمره انسان‌ها افزایش یابد در حدی که امکان بازبینی بسیاری از عکس‌ها وجود ندارد و به فراموشی  سپرده می‌شوند. ایا با موبایل نگاه عکاسی در مردم تغییر کرده است؟

افراد با دیدن عکس خوب دیدشان تغییر می‌کند

«زهرا قریب» نوجوان عکاس دیگر پاسخ مرا می‌دهد که تا حدودی تغییری کرده است تا جایی حتی امروزه کلاس و ورکشاپ‌هایی مبنی بر عکاسی با موبایل برگزار می‌شود. موبایل نسبت به دوربین گرچه کارایی کمتری دارد اما وسیله‌ای است که همیشه در دسترس مردم  قرار دارد علاقه انها به عکس یادگاری بیشتر از سایر موارد است که برای شروع خیلی خوب است. بنظر من روز به روز این هنر جای پیشرفت دارد. «زلفا شهیدی» رویکرد موبایل‌ها در دنیای عکاسی را مثبت می‌داند و اظهار می‌دارد: موبایل‌ها از این نظر باعث تغییرات شده اند که دریچه‌های زیادی را رو به انسان‌ها باز کرده اند. شبکه اجتماعی و وبسایت‌ها هر روزه تعداد بالایی از عکس را اپلود و نمایش می‌دهند. افراد به مرور با دیدن عکس خوب چه خواسته و چه ناخواسته دیدشان تغییر می‌کند و جالب است کلیپ از تکنیک‌های ساده برای عکاسی از بازدید خوبی در اینترنت برخوردار هستند.

کاسان می‌توانند دید افراد را به اطراف تغییر دهند

از جمع گروه عکاسان نوجوان می‌پرسم که رویکرد سوژه‌های اجتماعی و تاثیرشان بر جامعه را چگونه می‌بینند و هریک پاسخی در خور تامل. «زهرا قریب» می‌گوید: رفتن به سمت و سوی سوژه‌های اجتماعی هم می‌شود گفت سخت اما یکجور حیاتی است. وقتی می‌گوییم اجتماعی یعنی عکسی که از اجتماع بیرون می‌اید و سند و مدرکی است که از یک رخداد خبر می‌دهد. حتی عکس‌های یادگاری که گرفته می‌شود هم که گفتیم امروزه خیلی طرفدار دارند هم یک نوع عکس اجتماعی محسوب می‌شوند که باعث می‌شود ایندگان با رسم و رسوم، طرز پوشش، سبک زندگی و… اشنا شوند؛ چون از دل واقعیت بیرون می‌آیند و هیچ هدفی و ایده خاصی در عکس نیست و عکاس فقط واقعیت را ثبت می‌کند. این امکان را نیز می‌دهد که در اینده در اجتماع این عکس‌ها اینه ای باشند برای اگاهی یاداوری گذشته‌ها. سوژه‌های اجتماعی هر روزه در دسترس و دید عموم قرار دارند ولی آیا دیده می‌شوند؟ این سوالی است که وقتی افراد وارد نمایشگاه‌هایی با سوژه‌های احتماعی می‌شوند باید به آن پاسخ دهند. کارهای روزانه و تکرار آن‌ها سبب شده بسیاری از اتفاقات برای ما ساده دیده شده و فراموش شوند. شاید عکسی در یک نمایشگاه سبب شود دوباره دیدی تازه به اطراف خود داشته باشیم. به نظر من عکاسان می‌توانند دید افراد را به اطراف تغییر دهند و متوجهشان سازند تمامی تغییرات دوروبر خود را ساده ننگرند و در آن تفکر کنند شاید زندگی کسی به آن وابسته باشد.

آیا در مجموعه عکاسانی که همه خانم هستند دیدگاه زنانه در عکاسی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ و «زلفا شهیدی» پاسخ می‌دهد: خانم‌ها اکثرا به جزییات توجه دارند. بیشتر مراقبند درون کادر عکاسی آن‌ها چه اتفاقی قرار است بیفتد و آیا می‌تواند احساسشان رو نشان دهد. به نظر من سعی دارند علاوه بر اینکه آنچه دیده اند را به نمایش بگذارند احساس خود را با شما شریک شوند. و از مشکلات پیش روی گروهشان برایم می‌گوید: ما خانم‌هایی  بودیم که اکثرا برای اولین بار شروع به عکاسی کردیم. از این رو ما با مشکلاتی نظیر تلاش ناموفق برای گرفتن مجوز عکاسی دسته جمعی در شهر، نگرانی برای دزدیده شدن دوربین و وسایل همراهمان، نگرانی خانواده‌ها برای ساعاتی که ما برای عکاسی از خانه خارج و… دست و پنجه نرم کردیم.

سعید بابایی