این بار خانه خانمنش گرفتار رای دیوان شد

روز گذشته خبری را خبرگزاری ایسنا منتشر کرد که خانه ای تاریخی در مشهد دچار آتش سوزی شده است اما آن طور که میراث فرهنگی در واکنش اعلام کرده است، این خانه هم مانند برخی دیگر از خانه های تاریخی مشهد با رای دیوان عدالت اداری از فهرست آثار ملی خارج شده است .

به گزارش ایسنا، برای خانه «خان‌منش» در نبش کوچه امام خمینی (ره) هفتم در مشهد با تاریخی که پشت آن دکتر معاضد و معماری ویژه‌ی خانه بودن به حدی که آن را جزو یکی از سه بنای زیبای مشهد معرفی کرده‌اند. حتی آن را ۱۲ تیر ۱۳۸۴ با شماره ۱۲۰۷۲ در فهرست آثار ملی ثبت می‌کنند و آن طور که میراث فرهنگی به دوستداران میراثی اعلام کرده، بعد از چند سال یعنی در سال‌های پایانی دهه ۸۰ خانه را از فهرست آثار ملی خارج می‌کنند، آن‌هم بدون هیچ حرف و نقل و اعتراضی!

رضا سلیمان نوری، رئیس هیأت مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان، به ایسنا با بیان که در چند روز گذشته خانه «خان‌منش» آتش گرفت و بخش‌هایی از آن آسیب دید، می‌گوید: این در حالی است که مدیران میراث‌فرهنگی مشهد در مواجهه با آتش سوزی ظاهراً عمدی این بنا مدعی خروج آن از فهرست آثار ملی در سال‌های پایانی دهه ۸۰ هستند.

وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که تا امروز هیچ خبری مبنی بر خروج از ثبت این خانه از فهرست آثار ملی منتشر نشده بود و هیچکدام از مقامات رسمی نیز در این زمینه اعلام موضع نکرده بودند.

او در ادامه به برخی نقل‌قول‌ها درباره‌ی مالک خانه و اموال وی می‌پردازد؛ «غلامعلی تاجیان یکی از مردم قدیمی خیابان امام خمینی (ره) سال ۱۳۹۵ درباره‌ی مالک این خانه گفته بود؛ “مطب دکتر تاج‌الدینی سمت دیگر همین خیابان، اول خیابان امام خمینی روبروی کوچه افشارها بود. خانه و مطب دکتر معاضد هم که پزشک چشم بود اول کوچه سجادی قرار داشت که الان نمایشگاه سفال است.”

حتی حسین خانپور چایخانه دار هم که ابتدای کوچه امام خمینی (ره) سوم مغازه‌دار است درباره‌ی سرنوشت مطب دکتر معاضد گفته است؛ “دکتر معاضد یک ماشین آمریکایی داشت. خانه او هنوز همان سبک قدیمی هست و یادم هست تاکسی تلفنی خان‌منش مدت‌ها آنجا بود. خان‌منش ابتدا راننده دکتر معاضد بود و برای همین هم تا وقتی زنده بود، باغ و خانه در اختیارش بود.”

او دلیل اینکه آتش‌سوزی را عمدی می‌دانند، سوختن فقط سقف و بخشی از نمای ساختمان بدون رسیدن خسارتی به نمایشگاه سفال مستقر در حیاط بنا می‌داند و می‌گوید: حتی در سال گذشته این دومین خانه ثبت ملی مشهد است که خبر خروج از ثبت ملی آن اعلام می‌شود. پیش از این و در تابستان هم تنها چند روز پس از ریزش مشکوک خانه تاریخی آل سیدان اعلام شد که این خانه از ثبت ملی خارج شده است، تخریبی که هنوز به صورت رسمی دلایل اصلی آن اعلام نشده است.

این پژوهشگر تاریخ، خانه‌ خان‌منش را متعلق به دوره‌ی پهلوی اول می‌داند و می‌گوید: داشتن پلان باز و نورگیرهای نامنظم اما قابل توجه، در کنار وجود ستون‌های زیبا در ضلع غربی بنا و قرار گرفتن در حاشیه محور تاریخی ارگ، از مهم‌ترین ویژگی‌های این بنا برای ثبت در فهرست آثار ملی بوده است.

وی حتی به این نکته اشاره می‌کند که این خانه‌ تاریخی، به روایتی نخستین درمانگاه خصوصی مشهد بوده چون مرحوم دکتر معاضد چند تخت در آن تعبیه کرده بود تا بیمارایی که از شهرستان به مشهد می‌روند، در ان‌جا بستری شوند.

این خانه که امروز در خیابان امام خمینی (ره) میدان شهدا روبه‌روی اداره آموزش و پرورش نبش کوچه سجادی قرار دارد، به عنوان کارگاه و بازارچه سفال استفاده می‌شود با این وجود با تخریب‌هایی نیز مواجهه است.

واکنش معاون میراث فرهنگی خراسان رضوی به خبر مربوط به خانه معروف به خانه تاریخی خان منش

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به انتشار خبری در خبرگزاری ایسنا  در گفت و گو با صبح امروز اظها کرد: میراث فرهنگی استان در مرجع قانونی ( دیوان عدالت اداری ) دفاعیات خود را برای جلوگیری خروج از ثبت این اثر تاریخی انجام داده است اما دیوان عدالت اداری به عنوان بالاترین مرجع ، در سال ۱۳۸۸ رای بر خروج این اثر از فهرست اثار ملی را داده است.

مرجان اکبری ادامه داد: نظر به اتفاق ناخوشایند اخیر واقعه آتش سوزی در خانه قدیمی موسوم به “خانه خان منش” در خیابان امام خمینی شهر مشهد ، نبش کوچه سجادیه و روبروی ساختمان اداره کل آموزش و پرورش استان که به لحاظ معماری مربوط به دوره پهلوی اول است و قبلا به شماره ۱۲۰۷۲ در تاریخ ۱۳۸۴/۴/۱۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و بنا به رای قطعی ابطال ثبت اثر در مورخ ۱۳۸۸/۶/۲۱ از سوی رئیس محترم شعبه سوم دیوان عدالت اداری ، تغییر فعالیت داده است.

وی تصریح کرد: این بنای تاریخی به انبار و مکان فروش همه گونه اجناس پلاستیکی، دکوری ،سفالینه، تزئینی و از این قبیل  بدون هر گونه هماهنگی و کسب مجوزی از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی تبدیل شده و صرفا با کسب مجوز و نظارت شهرداری محترم بهره برداری می شده است.

وی گفت: توضیحات بیشتر درخصوص حادثه مذکور، گزارش آتش نشانی ملاک اظهار نظر و بررسی های تخصصی خواهد بود.