دو زبان، دو فرهنگ، یک مترجم

/460 دیدگاه /در /توسط

یکی از تقارن‌های زمانی که مصادف با انقلاب مشروطه در ایران اوج گرفته و تا کنون در کانون توجه قرار دارد نهضت و جنبش ترجمه است. اما همواره در میان هنرمندان و ادبیات نویس‌ها این بحث وجود داشته که در حوزه شعر، یک ترجمه چه مقدار از زیبایی‌ها و اجزای شعر را می‌تواند به زبان مقصد انتقال دهد. با مینا موسوی دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی به صحبت نشستیم. تاکنون  ترجمه بیش از ده کتاب کودک و مقاله را با همین سن کم‌اش در کارنامه‌اش دارد. با او که تحصیلات مرتبط با آموزش زبان هم دارد، در مورد ترجمه و امکاناتی که یک هنرمند در حوزه  ترجمه، برای انتقال منویات یک شاعر از زبان مبدا دارد، گفت‌وگویی کوتاه انجام دادیم. موسوی متولد 1366از مشهد است و تحقیقات او در این زمینه خواندنی است.

 

  • اساسا ترجمه چه مقدار از مفاهیم یک زبان را می‌تواند انتقال دهد؟

اگر ترجمه را به صورت برگردان نوشته يا گفته‌اي از يك زبان به عنوان زبان مبدأ، به زبان ديگر يا زبان مقصد تعريف كنیم، مطلوب ترين نوع اين برگردان زماني تحقق مي‌يابد كه تأثیر آن نوشته يا گفته در خواننده يا شنوندة زبان مبدأ به خواننده یا شنونده زبان مقصد نیز منتقل شود. به عبارت ساده‌تر، ترجمه عبارت است از برگردان متني از زبان مبدأ به زبان مقصد بدون كوچكترين افزايش يا كاهش در صورت  يا معني. اين تعريف اگر چه دقیق است اما عملي نیست زیرا هیچ پیامي را نمي‌توان بدون تغییر در صورت و معني از زباني به زبان ديگر منتقل كرد که اين مسئله به ساختارهاي متفاوت زبان‌ها بر مي‌گردد. پس ابتدا باید در نظر گرفت ترجمه یک اثر، از زبانی به زبان دیگر به طور مطلق انجام نمی‌گیرد. چون هر زبانی از یک نظام خاص تبعیت می‌کند. در ترجمه یک اثر ادبی، علاوه بر دانش ترجمه، انتخاب واژگان و مسائل دیگری هم اهمیت دارد.

 

  • با توجه به این شرایط ترجمه شعر سخت‌تر است؟

مي‌دانیم كه ادبیات و به ويژه شعر در هر زبان از يك نظام خاص تبعیت مي‌كند. براي نمونه شعر فارسي بر اساس وزن و قافیه و رديف استوار است و به اصطلاح يك شعر عروضي است. علاوه بر آن تشبیهات، استعارات، كنايات و ضرب المثلها و اصطلاحات در هر زبان داراي ويژگی‌هاي خاصي هستند كه ترجمه لفظ به لفظ آنها در زبان مقصد بي‌معني خواهد بود علاوه بر آن، برخي عناصر در ادبیات فارسي و به ويژه شعر فارسي موجودند كه از آنها به عنوان عناصر ترجمه ناپذير ياد مي‌كنند. بدیهی است بخشي از مفهوم ، احساس و عاطفه‌اي كه شعر به خواننده منتقل مي‌كند به هنگام ترجمه به زبان ديگر از میان مي‌رود و تنها معناي لغوي واژه‌ها و بیت‌ها به خواننده زبان مقصد منتقل مي‌شود. شايد به همین دلیل باشد كه اكثر صاحبنظران ترجمه شعر را امري بیهوده مي‌دانند.

 

  • به تازگی با ابداع نرم افزار‌های ترجمه خیلی‌ها به خود اجازه می‌دهند با کمک همین نرم افزارها کار ترجمه انجام دهد. این روند چه آسیبی را بر پیکر ترجمه متون وارد می‌کند؟

در ترجمه توسط نرم افزارهای جدید فقط كلمه در برابر كلمه و عبارت در برابر عبارت قرار مي‌گیرد اما از اين جايگزيني همیشه يك ترجمه خوب حاصل نمي‌شود زيرا يك ترجمه «به نظام هاي زبان مبدا و مقصد، هدف مترجم از ترجمه متن، مخاطب يا خواننده متن و نوع سبك و سیاق متن مورد ترجمه» بستگي دارد و يك مترجم بايد به دو زبان تسلط كامل داشته باشد، بايد محتواي متن و قصد نويسنده را بخوبي درك كند، از دانشي وسیع در زبان مبدأ و مقصد برخوردار باشد، از ترجمه لفظ به لفظ كه هم به مفهوم متن اصلي و هم به زيبايي آن لطمه وارد مي‌كند بپرهیزد، بايد شكل‌هاي گفتاري رايج و متداول در دو زبان را بشناسد و به كار گیرد و از طريق انتخاب و ترتیب مناسب كلمات، تأثیري همه جانبه و لحني مناسبِ متن اصلي به ترجمه ببخشد. بنابر این نمی‌توان انتظار داشت که یک نرم افزار ترجمه، توانایی های ذکر شده را داشته باشد.

 

  • بسیاری از منتقدین بر این باورند که ترجمه اگر به همین منوال ادامه راه دهد باید منتظر افول آن به عنوان یک کار تخصصی باشیم. اعتقاد شما چیست؟

بله. این کار علاوه بر تسلط كافي به دو زبان مستلزم علاقه، ذوق و استعداد نیز هست و جمع شدن همه اين ويژگی‌ها در يك فرد به ندرت اتفاق مي‌افتد. آموزش ترجمه در دانشگاه‌ها نیز با مشكلات عديده‌اي روبروست. متاسفانه دانشجويان زماني دروس ترجمه را مي‌گذرانند كه در مورد خود زبان دوم (مثلا زبان انگلیسی) اطلاعات كافي ندارند و هنوز در مورد واژه‌ها و ساختارهاي ساده آن دچار مشكل هستند. از طرف ديگر، بسیاري از دانشجويان فارسي زبان كه درس اصول و ترجمه را مي‌گذرانند فكر مي‌كنند كه مشكلات فقط مربوط به زبان دوم است در حالیكه اكثر آنها با ساختار و تركیبات زبان فارسي نیز آشنايي كافي ندارند و از اصول نگارش فارسي نیز خیلي كم اطلاع دارند. همین عوامل تا حدی باعث مي‌شود که در آینده در کشورمان مترجمانی داشته باشیم که قادر به ارائه ترجمه‌های مناسب نباشند.

 

  • آیا مترجم یک هنرمند است؟

مترجم، از تجربه و شخصیت خودش، برای تفسیر معنای واقعی متون مبدا، بهره می‌گیرد. البته این کار، همیشه ساده نیست و به خلاقیت نیاز دارد. گاهی اوقات بایستی نویسنده متن اصلی را به عنوان یک شخصیت، تصور کنید و ویژگیهای شخصیتی او را در لحن و سبک ترجمه خودتان، مورد توجه قرار بدهید. البته این کار تا حدی عدم واقعیت را انتقال می‌دهد و این خطر وجود دارد که مترجم، به جای مقصود نویسنده اصلی اثر، باورها یا نگرش‌های خودش را وارد متن کند. مترجمین، هنرمند به حساب می‌آیند. چون، همیشه، مشغول کار جدیدی هستند و روی متن مبدا متفاوتی کار می‌کنند. مترجم باید برای انتقال درست لحن، مقصود و محتوای متن مبدا اصلی و نویسنده آن، ویژگی‌های مختلفی را مورد توجه قرار داده و دست به خلاقیت بزند.

 

 

گفتگویی از سعید بابایی

image_print
460 پاسخ
  29. Palm beach. Miami
    Palm beach. Miami گفته:

    When I initially commented I appear to have clicked the -Notify me when new comments are added- checkbox and now every time a comment is added I recieve four emails with the exact same comment. Perhaps there is a means you can remove me from that service? Appreciate it.

    پاسخ
  43. sex
    sex گفته:

    I blog quite often and I truly appreciate your content. This great article has really peaked my interest. I am going to book mark your website and keep checking for new details about once per week. I opted in for your RSS feed too.

    پاسخ
  51. iptv
    iptv گفته:

    Having read this I believed it was really informative. I appreciate you spending some time and energy to put this content together. I once again find myself personally spending a lot of time both reading and commenting. But so what, it was still worth it!

    پاسخ
  66. Marc Dallis
    Marc Dallis گفته:

    Oh my goodness! Amazing article dude! Thanks, However I am having problems with your RSS. I don’t know why I cannot subscribe to it. Is there anybody else getting the same RSS issues? Anybody who knows the solution can you kindly respond? Thanks.

    پاسخ
  74. klikx in England
    klikx in England گفته:

    Next time I read a blog, Hopefully it does not disappoint me just as much as this particular one. After all, Yes, it was my choice to read through, however I genuinely believed you’d have something helpful to talk about. All I hear is a bunch of complaining about something that you can fix if you weren’t too busy seeking attention.

    پاسخ
  170. Casino
    Casino گفته:

    Aw, this was a really good post. Spending some time and actual effort to create a very good article… but what can I say… I put things off a lot and never manage to get nearly anything done.

    پاسخ
  213. 카지노톡
    카지노톡 گفته:

    An outstanding share! I’ve just forwarded this onto a coworker who had been doing a little research on this. And he in fact bought me lunch because I found it for him… lol. So let me reword this…. Thanks for the meal!! But yeah, thanx for spending the time to talk about this issue here on your website.

    پاسخ
  218. Whitescreen54
    Whitescreen54 گفته:

    A fascinating discussion is worth comment. I believe that you ought to write more about this topic, it may not be a taboo subject but typically people don’t discuss such topics. To the next! Cheers!

    پاسخ
  231. sex
    sex گفته:

    Hi, I do think this is an excellent web site. I stumbledupon it 😉 I’m going to return yet again since i have book-marked it. Money and freedom is the greatest way to change, may you be rich and continue to help other people.

    پاسخ
  248. jeans suppliers
    jeans suppliers گفته:

    An intriguing discussion is definitely worth comment. I believe that you ought to write more about this subject matter, it may not be a taboo matter but typically people do not discuss these topics. To the next! All the best.

    پاسخ
  276. Post Personal Ads
    Post Personal Ads گفته:

    Hi, I do think this is a great site. I stumbledupon it 😉 I am going to come back yet again since i have saved as a favorite it. Money and freedom is the best way to change, may you be rich and continue to guide others.

    پاسخ
  279. betvisa
    betvisa گفته:

    An impressive share! I’ve just forwarded this onto a coworker who had been doing a little homework on this. And he in fact ordered me dinner simply because I discovered it for him… lol. So let me reword this…. Thanks for the meal!! But yeah, thanx for spending time to discuss this subject here on your web site.

    پاسخ
  295. 비아그라판매사이트
    비아그라판매사이트 گفته:

    Right here is the right website for anybody who really wants to find out about this topic. You realize a whole lot its almost tough to argue with you (not that I really would want to…HaHa). You definitely put a brand new spin on a subject which has been discussed for decades. Wonderful stuff, just wonderful.

    پاسخ
  296. 카지노사이트
    카지노사이트 گفته:

    Howdy! This article couldn’t be written much better! Looking at this post reminds me of my previous roommate! He constantly kept talking about this. I am going to send this post to him. Pretty sure he’ll have a good read. Thanks for sharing!

    پاسخ
  301. اختبار لهجات
    اختبار لهجات گفته:

    I’m amazed, I have to admit. Rarely do I encounter a blog that’s both equally educative and amusing, and let me tell you, you have hit the nail on the head. The problem is something not enough men and women are speaking intelligently about. Now i’m very happy that I stumbled across this during my search for something concerning this.

    پاسخ
  302. luxury credit cards
    luxury credit cards گفته:

    This is the perfect site for everyone who would like to find out about this topic. You know so much its almost hard to argue with you (not that I really would want to…HaHa). You certainly put a new spin on a topic which has been discussed for years. Wonderful stuff, just wonderful.

    پاسخ
  324. ounce of weed
    ounce of weed گفته:

    Can I simply just say what a comfort to uncover an individual who really understands what they’re discussing on the internet. You actually know how to bring a problem to light and make it important. More and more people should look at this and understand this side of the story. I was surprised you are not more popular given that you definitely have the gift.

    پاسخ
  363. link bokep
    link bokep گفته:

    A fascinating discussion is worth comment. There’s no doubt that that you should publish more about this topic, it may not be a taboo subject but usually people do not talk about these issues. To the next! Cheers.

    پاسخ
  365. ngentot pepek
    ngentot pepek گفته:

    I’m amazed, I have to admit. Seldom do I encounter a blog that’s both equally educative and entertaining, and let me tell you, you have hit the nail on the head. The issue is something too few folks are speaking intelligently about. I am very happy I came across this during my hunt for something regarding this.

    پاسخ
  366. bokep smp
    bokep smp گفته:

    You’re so interesting! I don’t believe I’ve truly read through something like this before. So great to find another person with unique thoughts on this subject. Really.. many thanks for starting this up. This site is one thing that is required on the web, someone with some originality.

    پاسخ
  369. sky88
    sky88 گفته:

    An outstanding share! I have just forwarded this onto a coworker who has been doing a little homework on this. And he in fact ordered me lunch because I found it for him… lol. So let me reword this…. Thank YOU for the meal!! But yeah, thanks for spending time to talk about this issue here on your internet site.

    پاسخ
  371. 에볼루션 사이트
    에볼루션 사이트 گفته:

    Hello there, There’s no doubt that your web site may be having web browser compatibility problems. When I look at your website in Safari, it looks fine however, if opening in I.E., it has some overlapping issues. I merely wanted to provide you with a quick heads up! Apart from that, excellent site!

    پاسخ
  396. Online Casino
    Online Casino گفته:

    I truly love your website.. Great colors & theme. Did you build this site yourself? Please reply back as I’m hoping to create my own website and would like to find out where you got this from or just what the theme is named. Cheers.

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *