دغدغه‌ها برای توسعه صادرات غیرنفتی

درحالی که پیش بینی‌ها حکایت از آن دارد که صادرات غیر نفتی ایران در سال جاری از مرز 40 میلیارد دلار می‌گذرد، اما هنوز دغدغه بخش خصوصی و دولتمردان برای توسعه صادرات غیرنفتی ایران باقی است.

ایران در حالی 40 میلیارد دلار کالای غیرنفتی راهی بازارهای جهانی می‌کند که بررسی‌ها نشان می‌دهد صادرات غیر نفتی ایران هنوز با خام فروشی فاصله قابل ملاحظه ای ندارد و از این منظر برنامه ریزی برای ایجاد ارزش افزوده در این حوزه ضرورتی انکارناپذیر است.به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین،در بیست و نهمین روز از مهر ماه، بنا به سنت هر ساله مقامات اقتصادی کشور گرد هم می‌آیند و از بحران‌ها و چالش‌ها و امیدها و آرزوها می‌گویند.هر چند این سخنان در سال‌های گذشته نیز بر زبان بسیاری از دولتمردان جاری شده ،اما به نظر می‌رسد صادرات غیر نفتی ایران از زخم‌های کهنه ای رنج می‌برد که اقتصاد ایران را به خود مشغول گرده است.

نرخ ارز؛ افزایش یا کاهش

در حالی که مطالبه عمومی در ایران بر کاهش نرخ ارز استوار است و افزایش قیمت ارز پاشنه آشیلی برای دولت‌ها تلقی می‌شود، بررسی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از فعالان اقتصادی روان بودن صادرات غیر نفتی را به واقعی بودن قیمت راز مرتبط می‌دانند.

شاید این سئوال پیش آید که واقعی بودن چرا مترادف با گران تر بودن معنی می‌شود، اما نکته اینجاست که همان حساسیت عمومی پیش گفته خود مانعی بر سر راه بالا رفتن نرخ ارز متناسب با تورم عمومی در جامعه است.

وضعیت مذکور سبب شده است نرخ ارز در بسیاری از دوره‌ها از قیمت واقعی خود پایین تر باشد به این ترتیب ثبات قیمت ارز در عین رشد تورم ، ولو در محدوده تک رقمی می‌تواند زمینه را برای پایین آمدن سود ناشی از صادرات فراهم آورد.بسیاری معتقدند با نرخ واقعی ارز ، صادرات در ایران رونق خواهد گرفت و درآمدهای صادراتی غیر نفتی افزایشی قابل توجه را به خود خواهد دید.

نگاه به داخل، ارجح بر رصد بازار بین المللی

تولید در ایران با هدف پاسخگویی به نیاز داخلی در کشور پا گرفته است.این مساله ای اساسی است که باید مد نظر قرار گیرد.

تولید ایران نه صادرات محور که با هدف تامین نیاز داخلی کشور و همچنین جایگزینی واردات در ایران گسترش یافته است. کافی است روزنامه‌های دهه شصت و هفتاد را زیر و رو کنید تا دریابید چگونه راه اندازی یک کارخانه با معیاری مبتنی بر پیشگیری از خروج فلان مقدار ارز سنجیده می‌شد.

طبیعی است وقتی نگاه تولید کننده به بازارهای داخلی باشد، از رقابت در بازارهای بین المللی باز خواهد ماند و صنعتگر به سلیقه و کالای مورد نیاز در بازارهای جهانی فکر نمی کند.

تکنولوژی قدیمی؛ تولید غیر رقابتی

مولفه‌های دنیای جدید تولید کنندگان را ناگزیر از ورود به بازارهای جهانی برای تداوم حیات ساخته است. بازار داخلی تا حدی می‌تواند ماوایی برای حیات تولید کننده ایرانی تلقی شود.در این میان مشکلات موجود در صنعت ایران تولید داخلی را از رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی باز می‌دارد.

باید توجه داشت قیمت تمام شده بسیاری از کالاهای تولیدی در ایران با نمونه‌های مشابه خارجی قابل رقابت نیست و ایران هم به نیروی کار ارزان قیمت از یک سو و هم به انرژی رقابتی از سوی دیگر دسترسی دارد اما در نهایت نمی تواند قیمت تمام شده تولید را مدیریت کند.

عدم سرمایه گذاری برای به روز رسانی تکنولوژی مورد استفاده در صنایع ایرانی را شاید بتوان یکی از دلایل این مشکل دانست .

بسیاری از کارشناسان معتقدند صنعت ایران به یک بازسازی اساسی نیاز دارد چرا که حتی توانایی پاسخگویی به نیاز داخلی را در رقابت با نمونه‌های خارجی ندارد از این رو نمی توان بر صادرات ارزش افزوده محور تمرکزی داشت.

به زیرساخت‌ها بیندیشیم

نارسایی زیر ساخت‌ها در ایران مساله ای مهم و اساسی است . متاسفانه هنوز بخش مهمی ، شاید بیش از 90 درصد از حمل و نقل ایران با ناوگانی فرسوده و غیر قابل دفاع در جاده‌ها اتفاق می‌افتد . این در حالی است که شیوه‌های دیگر حمل و نقل خصوصا حمل و نقل ریلی قیمتی رقابتی تر نسبت به حمل و نقل جاده ای دارند و همین امر خود نشان می‌دهد سرمایه گذاری در این حوزه کافی نبوده است . دیگر زیر ساخت‌ها نیز این وضعیت را دارند.

حتی یکی از بزرگترین دارندگان منابع انرژی در جهان، یعنی ایران در فصل گرم سال با بحران کمبود برق برای واحدهای تولیدی و صنعتی روبروست و در فصل سرد این بحران جای خود را به بحران کمبود گاز برای صنعت و تولید ایران می‌دهد.

همین امر نشان می‌دهد صادرات ایران تا رقابتی تر شدن و سفت کردن جای پایش در بازارهای جهانی راهی طولانی را در پیش دارد. این چنین است که صادرات غیر نفتی ایران در سیطره خام فروشی و صادرات کالاهای وابسته به نفت باقی مانده و صنعت ایرانی که طی 5 دهه گذشته مهمترین مبنای سیاستگذاری و تمرکز سرمایه‌ها و … بوده ، نتوانسته سهمی از بازار صادراتی ایران را از آن خود کند.

منبع: اقتصاد آنلاین