انتقاد؛ یا انتقام، مساله این است…!

نقدی بر نقد آقای مجیدحیدری چروده در مورد بنرهای آغاز سال تحصیلی آموزش وپرورش خراسان رضوی:

اندکی این مثنوی تاخیر شد
چون فضای جامعه دلگیر شد!
لیک اکنون، بر گرفتم خامه را
تا کنم تکلیف شرعی را ادا…

قال اللٌٰه تعالیٰ: “…واذا حکمتم بین النٌاس ان تحکموا بالعدل…”(سوره نساء،۵۸)
(…وهنگامی که بین مردم داوری می کنید،به عدل حکم برانید…).

مقدمه :

نقد در اصطلاح، بررسی نوشتار،گفتار، رفتار و … ، برای شناسایی و شناساندن زیبایی و زشتی ، بایستگی و نابایستگی، بودها و نبودها ؛ درستی و نادرستی آن ها است.ازمنظر علمی،نقد نوعی ارزشیابی است و عبارت از قضاوت آگاهانه، عالمانه، صادقانه،بیطرفانه و عادلانه در مورد یک شئ ،شخص و …، بر اساس معیارهای معین است.
بنا براین ، ۲ نوع نقد وجود دارد :

الف- نقدسازنده: انگیزه آن،شنا سا یی حق ونیل به آن است،هدف این نوع نقد، معمولا رسیدن به کمال مطلوب است و بنیان آن بر پایه علم و دانش، منطق ، اخلاق و عدالت استواراست و ناقد نیٌتش سازندگی است .
ب – نقدتخریبی: انگیزه های این نوع نقد،جوسازی،شایعه پراکنی، خودنمایی یا نمایش،سوءاستفاده و عقده های شخصی است و ناقد ، قصد سازندگی ندارد ، بلکه بر عکس از حق وحقیقت دور می شود و در نهایت،تخریب سرانجام آن است.

از این رو ، درباره نقد ، عمدتاً به مولفه های سازندگی، نیٌتِ ناقد، تخصص و دانش ، به ویژه صداقت و عدالت تکیه می شود.

با نظر به مقدمه فوق، نقدِ تصاوير آغاز سال تحصيلي ،از سوي ناقد محترم ، فاقد وجاهت است،زيرا با معيارهاي “نقدِ”علمی هماهنگي ندارد .

علاوه بر آن ، با بررسي تصاوير به طور يك” كلٌ” و ايرادات ناقد محترم ؛می توان گفت که در انديشه ، احساس و عمل ايشان، يك پارادوكس و تضاد خود نمايي مي كند، به دلايل زير:

١- هرچندنقد علمی موجب بهبود کیفیت امور می شود،چرا، به تصاویر منتشرشده از سوی شهرداری سابق که مع الاسف، عکسِ”عمر سعد”را باچهره رييس جمهور محترم “میکس” كرده بودند، اعتراض نشد!؟،حتي درفضاي مجازي!، البته، بنده به دلایل آن واقفم …!

٢- بنرهاي آغاز سال تحصيلي،”رونمايي” از نگاه مردم و آرايناب وپاكيزه آنان بود. در اين تصاوير رييس جمهور محترم و وزير ، به مخاطب يا “مردم” ، چشم دوخته اند ! كه مورد نقد شماست…!

٣- آقاي حيدري! نقد كاري تخصصي و علمي است ، نه انشاء نويسي … !! ؛ بنابراين”غلوٌ”و”تخيٌل”در آن جايي ندارد!؛ زيرا نوشته ايد:

“يه ميكس و مونتاژ… آغاز سال تحصيلي و محرٌم…؛ گوشه اي از اوضاع اسف بار آموزش و پرورش … !!

برادرم! اگر به زعم جنابعالي ، در مورد اسف باري آموزش و پرورش داوري شما درست باشد كه نيست! بايد توجه داشت كه يكي از متغيرهاي بسيار تاثيرگزار در كيفيت تعليم و تربيت؛ حقوق پايمال شده وظلم وتبعيض فاحشي است كه در شرايط يكسان ، در مورد پرداخت ها ، وضعيت معيشتي ،رفاهي و…،در مقايسه با كاركنان ساير نهاد ها ، سازمان ها و ادارات…،وجود دارد…!! ؛ باوجودی که آموزش و پرورش محور اصلي”توسعه” و فرهنگيان،به ويژه معلمان نقش”كليدي”را دراين مساله دارند و فونداسيون و زير بناي توسعه وتربیت نيروي انساني و شخصيت دانش آموزان ،توسط ابن قشر محترم ولی محروم و مظلوم پي ريزي مي شود…! ؛ پس اندکی تفکٌر…!

٤- برادر بزرگوار! به قول نظامي گنجه اي: آيينه چون نقش تو بنمود راست،
خودشكن، آيينه شكستن خطاست!

برادرم! شما كه با ذره بين قوي نگاهتان ، دو نقطه علامت نقل و قول (:) را به آن كوچكي کشف و غلط بودن آن را متذكر شديد (رييس جمهور محترم: … )؛ كه كاملا درست است ! و تنها مورد ايراد صحيح شماست! و يا ايرادات عجيب وتخیٌلیِ ديگر ! ؛ مانند: هيچكدام از٢ نفر، به دانش آموزان نگاه نمي كنند !! و يا هيچكدام گل را نمي گيرند !! ويا رييس جمهور دستش را مشت كرده و وزير هم دست هايش پايين است…!!؛ یاللعجب!
مگر نگفتید: یه میکس ومونتاژ!؟؛
حال،انتظارید مثل عکس ابراز همدلی معجزه هزاره سوم ومادر مرحوم
چاوِز !، واقعی باشد …!؟
این ایراد های ناموجه ، ضرب المثل معروف عربي:
“هذه مايضحك به الثٌكلي”؛ (مادر بچه مرده هم به آن مي خندد…!)، را درذهن تداعی می کند وبس…!!

۵_ نوشته اید: درهردوعبارت تصاویر، اطاعت وتقدیر موج میزند،درتصویر چپی…باامیدبه فرداکه باتدبیر رییس جمهور… روانه مدرسه می شود ودر تصویر راستی،ازهمت وزیرتشکر می شود.
برادرعزیز!
اولاً جمله ای که دربنر وزیر آمده،معنای اطاعت وتقدیرندارد،زیرا ” بی دغدغه” بودن،برای رفتن به مدرسه معنای آرامش روانی،آزادی وآزادگی،معنای برداشتن محرومیت های غیر عقلانی ومعنای دور شدن ازریا وریاکاری دارد…!
ثالثاً بانظر به پیام آغاز سال تحصیلی رییس جمهور محترم، آمده است: “دانش آموزان ما با امید به فردایی که ترسیم شده است، روانه مدرسه می شوند.”؛ بنابراین ،عبارت نوشته شده روی تصویر آقای دکتر روحانی، تلفیقی است ازپیام ایشان و دانش آموز که هم پیام وهم آهنگ ،باهم شده اند وجالب …!
پس لطفاً اندکی #تعمٌق وتفکر،نه #تخیٌل و…!
به فرمایش امام علی(ع):
“النٌاسٌ اعداءُ ما جَهِلُوا…” ،(حکمت، ۱۷۲)
(مردم،دشمنان چیزی هستند که نمیدانند.) جهل وتعصب زیبایی هارا درنگاهمان، زشت و زشتی هارا،زیبا می کند…!
۶ _ آقای حیدری! چرا كار خلاقانه و ابتكاري اين ميكس ومونتاژ را، كه ٣ مناسبت مهم وارزشمندِ آموزشی، فرهنگي و جهادي شامل :
نمادهای بهاردانايي وآغاز سال تحصیلی محرٌم، ماه پيروزي خون بر شمشير و گرامي داشت هفته دفاع مقدس را نديديد؟! يا نخواستيد ببينيد… ؟!
الف- عنوان مهر حسيني، عنواني جذٌاب ، شور انگيز و انرژي بخش ؛
ب- چفيه ؛ نماد فرهنگي دفاع مقدس؛
پ- كتيبه؛نماد فرهنگي محرٌم وعاشورا؛
ت- قلم، سبزه و رويش، نماد فرهنگي مدرسه ، در كنار هم داراي پيام هاي طولي و ارزشمندند؛ لذابنده به جاي شما به بانيان و خالقان اين تصاوير دست مريزاد و تبریک مي گويم …!
” اَجرُهُم عِندَ اللٌٰه.”
در خاتمه ،چه زیبا گفت مولانا :
عشق را بی معرفت معنا مکن!
زر نداری مشت خود را وامکن!
گر نداری دانش ترکیب رنگ ،
بین گلها زشت و یا زیبا مکن!
خوب دیدن،شرط انسان بودن است،
عیب را در این و آن ، پیدا مکن… !

و من اللٌٰهِ التٌوفیقِ ان شاءاللٌٰه ،
یاعلی مدد!

احمدرضا مسعودی‌فر، پژوهشگر مسایل اجتماعی وفرهنگی
مشهد ۱۷ مهر ۹۶