شاعری که دیده نشد!

غلامرضا شکوهی از بزرگترین شاعران خراسانی روزگار ما بود. شعرش هیچگاه چنان که سزاوار او بود تریبون نیافت و عرضه نشد و ناشران توانا و نام‌داری به انتشار آن همت نگماشتند. فضای شعری مشهد هم چندان به شهرت یافتن او کمک نمی‌کرد. شاید جز در دهه هفتاد و آغاز دهه هشتاد زمینه چندانی برای ارتباط نسل‌های جوان‌تر با شعر او وجود نداشت.

جلسه‌های شعری پرطرفدار و پاتوغ‌های ریشه‌دار مشهد رفته رفته دگرگون می‌‌شد و رنگ می‌باخت و از بین می‌رفت. عرضه‌گاه شعر او کجا می‌توانست باشد جز چند محفل خانگی با دوستان قدیمی و پیرمردان اهل ادب؟ نشریه بااعتبار و خواننده‌دار و شناخته‌شده‌ای هم نبود که به طور مداوم فعالیت هنری شاعران خراسان را در خود بازتاب دهد. در چنین بساطی که در واقع بساطی نیست و در چنین فضایی که حرکت‌های هنری جدی و ارزشمند کمتر حمایت می­شد شعر غلامرضا شکوهی نیز جایگاه درخور خود را نمی‌یافت و نیافت. البته خود او نیز شاید در این گمنامی یا کمنامی بی‌تقصیر نبود.

ندیدیم که جدیتی در عرضه و انتشار سروده‌های خود داشته باشد. به هر روی او رفت و ما مانده‌ایم با یاد او و یادکرد غزلهای نغزش که کمتر پیش می‌آمد که بیت یا بیت‌هایی دل‌نشین و توجه‌برانگیز و به یادماندنی را در بر نداشته باشد. غزل‌هایی که اگرچه انسجام و تناسب‌مندی غزلهای عماد و قهرمان را نداشت اما در عوض پُر بود از حال و هواها و فضاسازی‌ها و وضعیت‌های تازه.

او به جای شمع و گل و پروانه و گل و بلبل و سنبل چیزهای دیگر جهان را در شعر خود بازتاب می‌داد. و این خواه‌ناخواه باعث می‌شد که شکل­ها و رنگها و در نتیجه واژه‌های متنوع‌تری به شعر او راه بیابند. نوگرایی او منحصر به تصویرسازی نبود. ساختن ترکیب­های تازه را نیز باید نمود دیگری از سلیقه نوپسند او به شمار آورد. به طور کلی می‌کوشید تا بیش و کم زبان غزل را از آن حالت گل و بلبل تقلید از سبک عراقی بیرون بیاورد و از گفتمان نخ‌نمای هزاران بار تکرارشده آن فاصله بگیرد و به قلمروهای نغزتری گام بگذارد.

گرچه در این نوجویی گاه جانب تناسب و انسجام را نگه نمی‌داشت و دچار تزاحم تصویر می‌شد و به تعبیرهای انتزاعی و اضافه‌های استعاری و تشبیهی نزدیک به مقوله شعر جدولی روی می‌آورد. با همه این‌ها شعرهای خوب یا دست کم بیت‌های خوب در میان سروده‌هایش کم نبود و در مجموع می‌توان گفت که آنچه از قلم او تراویده‌است خواندنی است و به یاد سپردنی.

درج در کانال تلگرامی «کتابخانه قطب علمی»

یادداشتی از وحید عیدگاه طرقبه­‌ای