راند هفتم استیضاح وزیر کشور 

علی روغنگران

عملکرد ضعیت عبدالرضا رحمانی فضلی در اجرای طرح گران شدن بنزین، سرانجام باعث شد تا نمایندگان مجلس طرح استیضاح وزیر کشور را به جریان بیاندازند. در همین راستا رحمانی فضلی روز سه شنبه در کمیسیون امور داخلی مجلس حاضر شد و به سوالات نمایندگان استیضاح کننده پاسخ داد. محور‌های استیضاح وزیر کشور شامل نحوه اجرای طرح سهمیه بندی بنزین، علت عدم آمادگی شورای تامین امنیت استان، قطع اینترنت، خسارات وارده به اقتصاد کشور، نحوه برخورد با معترضین، زمان نامناسب اجرای این طرح، عدم توجیه مردم و بهره وری از نظر نخبگان است. علی مطهری نماینده تهران طراح این استیضاح است.

در جلسه روز سه شنبه، رحمانی فضلی توضیحات قانع کننده‌ای ارائه نکرده است. به گفته اصغر سلیمی سخنگوی کمیسیون امور داخلی ” وزیر کشور حول محور‌های استیضاح مطالبی را مطرح کردند. ایشان تاکید داشتند که دستگاه‌های متعددی در اجرای این طرح مسئول بوده و وزارت کشور نیز یکی از این دستگاه‌هاست. ”

او افزود: «وزیر کشور در جلسه اذعان داشتند که قرار بر قطع اینترنت به طور کلی در کشور نبوده و صرفا قرار بود در بخش‌هایی که اغتشاش رخ داده اینترنت قطع شود، اما با توجه به گسترش اغتشاشات و استفاده دشمن از فضای مجازی برای تخریب و دروغ و تلاش برای ترغیب مردم به آسیب زدن به اماکن عمومی تصمیم بر قطع سراسری اینترنت در کشور گرفته شد.»

ظاهرا به دلیل مشغله کاری وزیر کشور به سرعت جلسه را ترک می‌کند و توضیحات بیشتر به جلسه بعد موکول می‌شود. در همین رابطه علی مطهری طراح استیضاح در گفت‌وگویی از وزیر کشور انتقاد کرد که برای “دفع وقت” و به تعویق انداختن توضیحات خود به طور ناگهانی جلسه را ترک کرده است. مطهری گفت که وزیر کشور یک ساعت توضیح داد که “قانع نشدیم”. حالا قرار است فردا دوباره رحمانی فضلی به کمیسیون امور داخلی و شورا‌ها برود، اگر نمایندگان قانع شدند طرح استیضاح منتفی می‌شود، اگر قانع نشدند، طرح استیضاح به صحن علنی مجلس کشیده می‌شود. تاکنون شش بار طرح استیضاح رحمانی فضلی در مجلس دهم مطرح شده، اما هیچ یک به صحن علنی مجلس نرسیده است. وزیر کشور یکی از قوی‌ترین لابی‌ها را در مجلس دارد. اما علی مطهری می‌گوید که “این‌بار افرادی که قصد استیضاح رحمانی‌فضلی را دارند ثابت‌قدم هستند.”

براساس گزارش‌ها امضا کنندگان طرح استیضاح 34 نفر هستند که بیشتر آن‌ها از نمایندگان اصلاح طلب مجلس‌اند. نمایندگان اصولگرا به دنبال استیضاح بیژن زنگنه وزیر نفت هستند.

محمود صادقی نماینده تهران با اشاره به اینکه وزیر کشور می‌گوید بحران را “زود جمع کردیم” گفت این که “هنر نیست. فرانسه نزدیک دو سال است هر هفته شاهد اعتراض‌های جلیقه‌زرد‌ها است و کل کشته‌های آن تا‌کنون پنج نفر هستند.” او افزود: «دنیا به سمت مدیریت حرفه‌ای ناآرامی‌ها رفته است، اما رفتار ما در این اتفاقات به‌هیچ‌وجه حرفه‌ای نبود؛ هرچند ممکن است در نقاط معدودی چنین رویکردی وجود داشته باشد.»

شهاب الدین بی مقدار نماینده اصلاح طلب تبریز هم به شدت از عملکرد وزارت کشور در کنترل بحران انتقاد کرد. او گفت: «وزارت کشور خیلی کوتاهی کرده است. طبق اعلام رئیس‌جمهوری، این امر به شورای امنیت کشور واگذار شده بود که رئیس آن وزیر کشور است.»

او همچنین گفت که شنیده است در روز اجرا وزیر کشور در تهران نبوده است. به گفته نماینده تبریز “نکته دیگر اینجاست که روش جلوگیری از ناآرامی‌ها در همه دنیا مراحلی دارد. ابتدا از آب‌پاش استفاده می‌کنند، بعد اگر شرایط حاد شد، دستور تیر می‌دهند. امروز در دنیا اگر تیری هم شلیک شود، جنگی نیست. باید مشخص شود یک فرماندار به چه حقی گفته من دستور تیر دادم.”

اشاره این نماینده مجلس به سخنان لیلا واثقی فرماندار شهر قدس است. واثقی چندی پیش با اشاره به هجوم معترضان به ساختمان فرمانداری تاکید کرده بود که او دستور شلیک را صادر کرده است. این در حالی است که پیشتر وزیر کشور از عملکرد واثقی تقدیر کرده بود.

شهاب الدین بی مقدار مسئله بعدی را “بازداشتی‌های بی حساب و کتاب می‌داند”. به گفته او ” هنوز آمار بازداشتی‌ها را به ما اعلام نکرده‌اند و باید این آمار‌ها اعلام شود. حتی دانشجو‌ها و کسانی را که در این رابطه اطلاعیه صادر کرده‌اند، بازداشت می‌کنند. این‌ها چه معنایی دارد؟ ”

جدای از طرح استیضاح، سوال‌هایی هم از رحمانی فضلی تقدیم هیات رئیسه مجلس شده است. سوال احمد مازنی نماینده تهران این بوده که “چرا پیش‌بینی‌های اجتماعی و امنیتی لازم برای اجرای طرح افزایش قیمت بنزین صورت نگرفته بود؟”

مازنی معتقد است که وزیر کشور باید استعفا دهد. اومی‌گوید که توصیه‌اش به رحمانی فضلی این است که یک‌بار به عنوان یک مسئول سیاسی در ایران بار مسئولیت یک اتفاق را بپذیرد و با جوانمردی از وزارت کشور استعفا دهد تا وقت مردم و مجلس برای استیضاح و شنیدن پاسخ‌های ایشان گرفته نشود. به اعتقاد این نماینده مجلس آنچه مسلم است مدیریت رحمانی فضلی باعث خسارت‌هایی به کشور شده است.

اگر آنگونه که علی مطهری گفته استیضاح کنندگان وزیر کشور برخلاف گذشته این بار ثابت قدم باشند، احتمالا طرح استیضاح به صحن علنی مجلس کشیده شود. در این حال سوال مهم این است که کلیت مجلس چه نظری در این باره دارد. احتمالا اگر کار وزیر به استیضاح بکشد شاهد یک جلسه پر تنش در مجلس خواهیم بود.

رحمانی فضلی از جمله وزرای اصولگرای دولت روحانی است. او با وجود مخالفت‌های جدی اصلاح طلبان در هر دو دوره به عنوان وزیر کشور از سوی روحانی به مجلس معرفی شد و رای بالایی هم کسب کرد. بسیاری معتقدند رحمانی فضلی سهمیه علی لاریجانی از دولت روحانی است. اگر این ادعا درست باشد، استیضاح رحمانی فضلی کار بسیار دشواری خواهد بود. چرا که نبض مجلس در دستان رئیس مجلس است. مجلس دهم از سه فراکسیون اصلی تشکیل شده است. فراکسیون امید که اصلاح طلبان هستند، فراکسیون مستقلین که نزدیک به علی لاریجانی است و فراکسیون اصولگرایان که هر یک دیدگاه‌های متفاوت دارند. هر زمان بر سر یک موضوع دو فراکسیون نظر مشابهی داشتند توانسته اند حرف خود را به کرسی بنشانند.در نتیجه همیشه رای فراکسیون مستقلین از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. رایی که تحت تاثیر نظر علی لاریجانی است.

درباره استیضاح وزیر کشور به نظر می‌رسد اصولگرایان و مستقلین مخالفند. حتی نمایندگان تندرو جبهه پایداری هم از این طرح استقبال نکرده اند. محمدجواد ابطحی، نماینده اصولگرای خمینی‌شهر در این باره می‌گوید که مایل نیست طرح استیضاح رحمانی فضلی را امضا کند چرا که معتقد است نباید بار همه چیز را روی دوش وزیر انداخت و اگر بنا به استیضاح باشد باید رئیس‌جمهور استیضاح شود.

نزدیکی رحمانی فضلی به اصولگرایان باعث می‌شود که طرح استیضاح او در مجلس رای نیاورد. از طرف دیگر استیضاح وزیر کشور این سیگنال را صادر می‌کند که نظام در برخورد با ناآرامی‌ها مرتکب خطا شده است، به نظر نمی‌رسد اکثریت مجلس با این دیدگاه موافق باشند. حتی برخی نماینده‌های اصلاح طلب نیز مخالف استیضاح وزیر کشورند. جلال میرزایی، رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید، چندان با این استیضاح موافق نیست. او در این باره می‌گوید: «الان که رحمانی فضلی با این ناآرامی‌ها مسئول شورای امنیت کشور است و انتخابات را هم باید برگزار کند در موقعیتی نیست که بتوان او را استیضاح کرد.»

میرزایی می‌گوید “احتمال زیادی وجود دارد که برخی نهاد‌های بیرون از مجلس جلوی این استیضاح را بگیرند و بنابراین افرادی که به دنبال استیضاح هستند برای مدتی انرژی خودشان را بی‌فایده صرف کاری می‌کنند که به نتیجه نخواهد رسید؛ بنابراین در این شرایط به صلاح نیست کاری را آغاز کنیم که به سرانجام آن اطمینان نداریم.”