اختلاف دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان بر سر ایران

در پی افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا در هفته‌های اخیر، برخی نمایندگان کنگره، خصوصا دموکرات‌ها، دولت ترامپ را متهم کردند که به دنبال زمینه‌سازی برای جنگ با ایران است. برخی نمایندگان جمهوری خواه نیز، از عدم هماهنگی دولت و کنگره گلایه کردند. روز سه‌شنبه، مقامات عالی امنیت ملی دولت ترامپ، برای رفع نگرانی‌های نمایندگان و نیز جهت ارائه مستندات جدی بودن تهدید ایران در کنگره حاضر شدند و پشت‌در‌های بسته به نمایندگان اطلاعات سری دادند. اما پس از این جلسات توجیهی، اختلافات دموکرات‌ها و جمهوری خواهان بیشتر شد. دموکرات‌ها می‌گویند دولت ترامپ درباره تهدید‌های عادی ایران بزرگنمایی می‌کند و در مقابل، جمهوری خواهان تاکید می‌کنند که اقدامات کاخ سفید در استقرار تجهیزات نظامی در خاورمیانه برای بازداشتن ایران از آسیب زدن به منافع آمریکا است نه برای جنگ‌افروزی. مقامات آمریکایی نظیر مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، پاتریک شاناهان، سرپرست وزارت دفاع، ژنرال ژوزف دانفود، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح، در جلسات جداگانه‌ای با اعضای مجلس نمایندگان و مجلس سنا گفتگو کردند و درباره ایران توضیحاتی دادند. نکته قابل توجه، غیبت جان بولتون، مشاور امنیت ملی، است که دیدگاه‌های بسیار سختگیرانه‌ای در برابر ایران دارد. او در روز‌های اخیر متهم شده است که آمریکا را به سمت درگیری با ایران پیش می‌برد. شاناهان پس از جلسه با نمایندگان مدعی شد: «در پی استقرار دوباره تجهیزاتمان، ما حملات به نیرو‌های آمریکایی را دفع کردیم. در برهه فعلی، بزرگترین تمرکزمان این است که از سوء محاسبه ایران جلوگیری کنیم. ما نمی‌خواهیم وضعیت بدتر شود. این، بازدارندگی است نه جنگ.»

هدف اصلی دولت آمریکا در حال حاضر هم همین است. کاخ سفید مکررا اعلام می‌کند که دنبال جنگ با ایران نیست و استقرار نیرو‌ها و تجهیزات نظامی آمریکا در خاورمیانه با هدف ایجاد بازدارندگی در برابر ایران صورت گرفته است. اما، برخی دموکرات‌ها ضمن رد این ادعا، درباره احتمال جنگ‌افروزی دولت ترامپ در خلیج فارس هشدار دادند. پس از جلسات توجیهی روز سه شنبه، مواضع دموکرات‌ها و جمهوری خواهان کنگره اندکی تغییر کرد. جمهوری خواهان که قبلا از عدم گزارش‌دهی دولت ترامپ به کنگره درباره موضوع ایران گله‌مند بودند، موضع خود را تغییر دادند و ظاهرا روایت دولت ترامپ را پذیرفتند. بسیاری از آنها مدعی شدند که تهدید ایران جدی است و اقدامات آمریکا جنبه بازدارندگی دارد. علاوه بر این، پس از جلسه توجیهی، برخی از آنها، ایران را به دست داشتن در حملات اخیر به بندر فجیره و تاسیسات نفت عربستان متهم کردند. اما دموکرات‌ها، این پرسش را مطرح کردند که اقدامات چه کسی باعث تشدید تنش شد. برخی دموکرات تلویحا دولت ترامپ را مقصر شدت گرفتن تنش‌ها با ایران دانستند. در روز‌های گذشته، سیاست دولت ترامپ در مقابل ایران، با انتقادات تندی در محافل سیاسی و رسانه‌ای آمریکا مواجه شده است. بسیاری از ناظران و سیاستمداران مدعی شدند که ترامپ، برای جنگ با ایران زمینه سازی می‌کند؛ دقیقا مانند کاری که جورج بوش پسر با عراق کرد. اما در مقابل، هم ترامپ و هم مقامات دولت او، مکررا و به طور واضح گفتند که کاخ سفید دنبال درگیری با ایران نیست. هدف اصلی مقامات دولت از حضور در کنگره هم توضیح همین مسئله بود که دولت به دنبال جنگ نیست، اما اگر منافع آمریکا مورد حمله قرار گیرد، واشنگتن پاسخ خواهد داد. اما به نظر می‌رسد که حتی پس از جلسات توجیهی روز سه شنبه، دولت ترامپ نتوانسته است در کنگره علیه ایران اجماعی ایجاد کند. پس از پایان جلسات توجیهی، در حالی که جمهوری خواهان مواضع کاخ سفید را تکرار می‌کردند، دموکرات‌ها دولت آمریکا را متهم کردند که تهران را به سمت تقابل با واشنگتن سوق داده است. روبن کالگو، نماینده دموکرات، پس از شنیدن گزارش دولت ترامپ درباره تهدیدات ایران، تصریح کرد که یک سطح مشخصی از تشدید تنش از جانب دو طرف وجود دارد. افزون بر این، برخی دیگر از دموکرات‌ها اساسا سیاست ترامپ در برابر ایران را ناکارآمد دانستند. کریس مورفی، سناتور دموکرات، در همین رابطه گفت: «پس از این گزارش‌دهی برای من واضح شد که رویکرد دولت (ترامپ) در برابر ایران، کار نمی‌کند.» این سناتور بر این باور است که کارزار فشار ترامپ، ایران را از میز مذاکرات دور کرده است. او با بیان اینکه تهدیدات برای منافع آمریکا در منطقه قابل پیش‌بینی هستند، افزود: «دولت‌های متعدد، دولت‌های جمهوری خواه و دموکرات، از اتخاذ اقداماتی که دولت ترامپ اتخاذ کرده است، خودداری کرده‌اند. چون می‌دانستند که این امر به این نتیجه منجر خواهد شد که ایرانیان به دارایی‌های آمریکا در منطقه به عنوان یک هدف نگاه کنند.»

برنی سندرز، سناتور مستقل و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری که مخالف سرسخت سیاست ترامپ در برابر ایران است، گفت: «من بسیار نگران هستم که ما عامدانه یا غیرعامدانه موقعیتی ایجاد کنیم که در آن جنگ اتفاق بیفتد.»

سیاست‌ورزی در واشنگتن همواره معطوف به کشمکش‌های حزبی است. دولت ترامپ با درک این مسئله، تلاش می‌کند شکاف‌ها در واشنگتن نسبت به سیاست فشار حداکثری علیه ایران را ترمیم کند. جلسات توجیهی روز سه شنبه در همین راستا بود. اما با توجه به نزدیک شدن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و تبدیل شدن سیاست خارجی به موضوعی برای بحث‌وجدل در تبلیغات انتخاباتی، بعید است که ترامپ موفق شود اجماع کاملی علیه ایران در واشنگتن ایجاد کند. خصوصا که حتی بعد از جلسات توجیهی، که در آن اطلاعات محرمانه مورد بررسی قرار گرفته، برخی نمایندگان دموکرات در درستی سیاست ترامپ در برابر ایران تشکیک کردند.

علی روغنگران