ساماندهی کشف رود با ۳۰ چالش ، نیازمند ۱۱۰ پروژه است
هنگامه طاهری: پیش‌نویس سند ساماندهی رودخانه کشف رود روز گذشته با حضور نمایندگان ادارات کل ذیربط ، کارشناسان، اساتید دانشگاه و فعالان زیست محیطی خراسان رضوی و به همت خانه هم افزایی آب و انرژی برگزار شد .
اگر چه خانه هم افزایی آب و انرژی یک سازمان مردم نهاد است اما پس از سالها ترک فعل و قصور ادارات مربوطه در حل معضل کشف رود ، توانسته به همت محققان و روابط بین بخشی ۳۰ چالش و ۱۱۰ عنوان پروژه را برای این معضل تعریف کند.
در نهایت روز گذشته نمایندگان اداره کل محیط زیست و شهرداری و مدیر عامل آبفای خراسان و نماینده آب منطقه ای و جمعی از دغدغه مندان حوزه محیط زیست دور هم جمع شدند تا بلکه با بررسی پیش نویس سند ساماندهی کشف رود به راه حلی مشترک برسند.
مدیر عامل آبفا در این نشست گفت: در سال‌های اخیر، محدودیت‌های مالی به عنوان یکی از چالش‌های اصلی در اجرای پروژه‌ها مطرح شده است. به عنوان مثال، هزینه احداث یک تصفیه‌خانه فاضلاب به طور تقریبی سه هزار میلیارد تومان برآورد شده است. همچنین، بسیاری از شهرها و روستاها فاقد شبکه جمع‌آوری فاضلاب هستند و این موضوع به دلیل عدم تخصیص اعتبار از سوی دولت به وجود آمده است.
حسین اسماعیلیان افزود: با این حال، در خراسان رضوی، ۸۵ درصد شبکه فاضلاب مشهد به مرحله اجرا درآمده است که این پیشرفت به حفظ منابع آب شرب شهر کمک شایانی کرده است.
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر، سه تصفیه‌خانه بزرگ با ظرفیت‌های بالا در حال احداث هستند و یکی از این تصفیه‌خانه‌ها به زودی به بهره‌برداری خواهد رسید. این در حالی است که در ۳۰ سال گذشته، تنها ۲۶۳ هزار متر مکعب تصفیه‌خانه در مشهد احداث شده است.
او گلایه کرد که ظاهرا برنامه ریزان برنامه های بزرگتری دارند که بودجه ای به کشف رود اختصاص نمی دهند! در حالیکه با این میزان از افزایش جمعیت اگر ۸۵ درصد اگوی مشهد انجام نمیشد بخشی از منابع آب مشهد از دست می رفت.
ادامه داد: هر تصفیه خانه یکصد هزار متر مکعبی اگر در حال حاضر بخواهد در یک فرآیند پیشرفته احداث شود نزدیک به ۳هزار میلیارد تومان اعتبار لازم دارد، این در حالی است که شرکت آب و فاضلاب یک شرکت تولید کننده فاضلاب نیست بلکه یک ماموریت محیط زیستی برای ایجاد تصفیه خانه ها دارد.
وی افزود: خیلی از شهرها به ویژه روستاها فاقد شبکه جمع آوری فاضلاب هستند و دلیل آن این است که دولت ردیفی برای بودجه این امر ایجاد نمی کند و در برخی پروژه های نیمه تمام فاضلاب با کندی و عملکرد ۲۰یا ۳۰ ساله مواجه هستیم.
وی خاطر نشان کرد : امروز با همه چالش های مالی سه تصفیه خانه بزرگ با ظرفیت حدود ۲۵۰هزار متر مکعب در حال احداث است که بخشی از یک تصفیه خانه امروز به مدار بهره برداری وارد شده و این تصفیه خانه ها معادل همه تصفیه خانه های ساخته شده طی ۳۰ سال گذشته است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد تاکید کرد: باید به کشف رود بعنوان یک فرصت نگاه کنیم که به آن کمتر توجه شده.
اسماعلیان اظهار امیدواری کرد که در تهیه این سند راهبردهای اجرایی آن هم تعیین شود چنانکه بزرگترین پروژه تامین منابع از محل ماده ۵۶ که از محل تسهیلات بانکی شکل تهیه شد به یمن هماهنگی ها و هم افزایی ها بوده است.
🔻کشف رود قربانی شکاف بین مسئولان
همچنین مدیر عامل خانه هم افزایی آب و انرژی خراسان رضوی در این گرد همایی گفت: نگاه خانه همواره نگاه بین بخشی و بین دستگاهی است و نه نگاه موضوعی بلکه هدف تداوم جریان هم افزایی است.
محمدرضا فلفلانی بیان داشت: طی دو سال اخیر تمام تلاشمان در حوزه کشف رود برگزاری نشست با مسئولان مرتبط با موضوع این رودخانه و سران سه قوه و حتی معاون دادستان بوده.
وی گفت : متاسفانه در کشور شکافی را در سطح مسئولان شاهدیم که با داده های محدود مجازی در صدد تصمیم گیری برای مشکلات واقعی هستند.
او تاکید کرد: باید از ابزارهای علم روز و هوش مصنوعی نهایت استفاده را کرد تا تصمیمات در یک فضای مجازی آزمایشگاهی کنترل شده و با تبعات کمتر تست شود و در فضایی بزرگتر به اجرا در بیاید تا از هزینه های مازاد جلوگیری شود.
🔻کشف رود دغدغه ملی
دکتر رمضان روحانی دبیر کار گروه ساماندهی و احیای کشف رود خانه هم افزایی آب و انرژی با اشاره به اهمیت احیای این رودخانه، به تاریخچه و نقش آن در شکل‌گیری تمدن‌ها و جوامع محلی اشاره کرد و گفت: کشف رود با طول ۳۷۴ کیلومتر از شهرهای مختلفی عبور می‌کند و به عنوان منبع حیات و کشاورزی در اطراف خود شناخته می‌شود. با این حال، مشکلاتی نظیر خشک شدن رودخانه، مهاجرت به مشهد، ساخت و سازهای غیر اصولی و تخلیه فاضلاب‌های صنعتی و خانگی به این رودخانه، منجر به تبدیل آن به یک بحران زیست‌محیطی شده است.
وی به آمار و ارقام مربوط به فاضلاب‌های تخلیه شده به کشف رود و تأثیرات منفی آن بر کشاورزی و زندگی محلی اشاره کرد.
او همچنین، به معضلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از این وضعیت پرداخت و ضرورت واکنش دستگاه‌های اجرایی و نهادهای اجتماعی را مورد تأکید قرار داد.
دکتر روحانی راهکارهای پیشنهادی را شامل افزایش ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها، الزام صنایع به پیش تصفیه فاضلاب، و ایجاد مشوق‌های مالی برای بخش خصوصی به منظور استفاده مجدد از آب دانست و بر تبدیل این موضوع به یک مسئله ملی و جذب بودجه‌های لازم برای احیای کشف رود و ایجاد فضای گردشگری و اشتغال‌زایی تاکید کرد.
او اظهار داشت: فعالیت‌ها و اهداف کارگروه ساماندهی و احیای کشف رود در سال ۱۴۰۲ با هدف ساماندهی و احیای رودخانه کشف رود تشکیل شد که شامل ۹ هدف اصلی است.
او بیان داشت :در مجموع، ۳۰ مسئله مرتبط با وضعیت کنونی رودخانه شناسایی شده و در نهایت، ۱۱۰ پروژه مرتبط با احیای کشف رود تعریف و اولویت‌بندی شده است.
