قلم از میان انگشتان کامبیز درم‌بخش افتاد؛

آدمک‌هایی که به خواب می‌روند!

آبان 17, 1400/605 دیدگاه /در اصلی, فرهنگ و هنر /توسط صبح امروز

مریم اصغری

زنده یاد کامبیزدرم‌بخش، از چهره‌های شناخته شده در حوزه طراحی و کاریکاتور، شامگاه 15آبان ماه در 79سالگی قلم خود را بر زمین گذاشت و در مقابله با کرونا نتوانست مقاومت کند. هرچند که وی سال‌ها پیش از این بر سرطان معده غلبه کرده بود.

وی گرافیستی مجرب و کاریکاتوریستی متبحر بود و از 15 سالگی قلم می‌زد که ماحصل آن چندین جایزه بزرگ معتبر جهانی را برایش به ارمغان آورده بود. او که چندین نمایشگاه مستقل از آثارش در کشورهای مختلف جهان برگزار شده بود، در عرصه‌های بین‌المللی نیز با نشریاتی همچون نیویورک تایمز، نبل اشپالتر، اشپیگل و لوموند کار کرده بود.

آثار درم‌بخش در مراکز مهم و بزرگِ فرهنگی ایران و جهان از جمله در موزه هنرهای معاصر تهران، فرهنگستان هنر، خانه صبا، کتابخانه ملی، موزه سندیکای گرافیست‌های ایران، موزه آوینیون پاریس، موزه کاریکاتور بازل سوئیس، موزه کاریکاتور گابروو در بلغارستان، موزه هیروشیما در ژاپن، موزه ضدجنگ یوگسلاوی، موزه کاریکاتور استامبول در ترکیه، موزه کاریکاتور ورشو در لهستان و مجموعه شهرداری شهر فرانکفورت آلمان نگهداری می‌شود.

از خادمین بالابلند فرهنگ معاصر ایران بود

پس از تائید خبر فوت این هنرمند برجسته، آیدین آغداشلو، نقاش معاصر کشورمان در سوگ درگذشت کامبیز درم‌بخش نوشت: «۵۰ سال بود که همدیگر را می‌شناختیم، در شادی و اندوه، در شهرت و در عزل، در امید و در نومیدی. نیازی به رد و بدل کلامی نداشتیم و می‌دانستیم هر چه را که می‌دانیم، دیگری هم می‌داند. از خادمین بالابلند فرهنگ معاصر ایران بود و با چند خط و رنگ مختصر جهان اطرافش را چه آباد می‌کرد و جوهر معنایش را چه به سادگی به همه کس و همه جا می‌بخشید… سهل و ممتنع که می‌گفتند کار او بود: کاری که برای همه ممتنع بود و برای او سهل…»

او در بخش دیگری آورده است: « بسیار سختی کشیده بود در سال‌های نوجوانی و بی‌پناهی، و در ایام دراز غربت ناخواسته… و دوام آورده بود و دوباره از هیچ شروع کرده بود و چند باره بالیده بود… هر چه که داشت از همت و نبوغ درونی‌اش برآمده بود و او خود ساخته بود همه چیز را. حکایت‌ها داشت از نومیدی و اضطراب دوران کودکی‌اش و از دوران بازسازی شگفت‌انگیز سال‌های در به دری و بی‌پناهی. اما هیچ چیز نتوانست و نمی‌توانست آن ذهن پر طراوت و آن دست بی‌همانند را از کار بیاندازد و متوقف کند… و از همین رو بود که به مدت ۵۰ سال درخشان‌ترین هنرمند حوزه‌اش باقی ماند و نه تنها باقی ماند، که هر سال چیره‌تر و غنی‌تر و ماهرتر و شگفت‌انگیزتر و تازه‌تر شد.»

مشوق همه کاریکاتوریست‌ها

جواد علیزاده، کارتونیست و کاریکاتوریست باسابقه کشورمان نیز در گفت‌وگو با ایسنا ضمن اشاره به این نکته که کامبیز درمبخش عاشق کارش بود، گفت: «ایشان مشوق همه کاریکاتوریست‌ها بودند. کرونا چه بیماری شوم و وحشتناکی است که دیگر به هیچ‌کس رحم نمی‌کند. اصلا مرگ به استاد درمبخش نمی‌آمد. ایشان انقدر سرشار از سوژه و خلاقیت بود که خودش هم می‌گفت من هیچ‌وقت مشکل کمبود سوژه ندارم فقط مشکل زمان دارم که تا چه زمانی می‌توانم برای سوژه‌ها و کارم زنده باشم.»

به گفته جواد علیزاده این هنرمند سال‌ها در آلمان زندگی می‌کرد و همسر آلمانی داشت اما به دعوت نشریه گل آقا به ایران آمدند. در حالی که می‌توانستند در اروپا به زندگی خود ادامه دهند.

علیزاده در همین رابطه اظهار کرد: «در این چند سال که ایشان ایران بودند یادم است همیشه از وضعیت مالی و دغدغه مسکن و محل کار گله داشتند. ایشان نه محل کار ثابتی برای خودشان داشتند و نه یک خانه‌ای که انقدر نگران اجاره نباشند. حمایت‌های جدی از ایشان نشد و ای کاش با هنرمندی که اهل دانش و تخصص بود و از طرفی حاضر شد که اروپا را ول کند و در وطن زندگی کند، برخورد بهتری می‌شد.»

همه با دهان فریاد می‌کشند و او با دستش

زنده یاد درمبخش برنده جایزه از بزرگ‌ترین و معتبرترین مسابقات بین‌المللی کاریکاتور ژاپن، آلمان، ایتالیا، سوئیس، بلژیک، ترکیه، برزیل، یوگسلاوی و چندین جایزه بین‌المللی جنبی دیگر بوده و داور مدعو چند نمایشگاه بزرگ بین‌المللی کاریکاتور بوده‌است. او همچنین نشان شوالیه را از دولت فرانسه در آبان سال ۱۳۹۳ دریافت کرد.

بد نیست اشاره ای داشته باشیم که کیومرث صابری فومنی مشهور به گل‌آقا، کامبیز درم‌بخش را چنین معرفی می کند: «همه با دهان فریاد می‌کشند و او با دستش.» چنین تعبیری برای درم‌بخش کافی است که از وی به عنوان یکی از کامل‌ترین فعالان حوزه کارتون مطبوعاتی یاد کنیم که خود را به عنوان معیار، در جامعه هنری و مطبوعاتی ایران و جهان اثبات کرد.

شایان ذکر است کامبیز درم‌بخش به دلیل ابتلا به ویروس کرونا، از ۱۰ آبان ۱۴۰۰ در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان آتیه تهران بستری شد و ۱۵ آبان ۱۴۰۰ در سن ۷۹ سالگی درگذشت. پیکر این هنرمند روز سه‌شنبه (هجدهم آبان ماه) ساعت ۱۰ صبح از مقابل خانه هنرمندان ایران بدرقه و سپس در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده خواهد شد.