از مهدعلیا تا زلیخا

مریم اصغری

درحوزه تصویر یکی از لذت بخش‌ترین ژانرها، ژانر تاریخی است و در تمام سال‌های گذشته فیلم‌ها و سریال‌های بسیار زیادی در این زمینه ساخته شده است. به عبارتی شاید بتوان فیلم‌های تاریخی را یکی از بهترین و پرطرفدارترین نمونه فیلم‌ها در تاریخ سینما و تلویزیون بدانیم. درواقع هیچ‌چیز به اندازه‌ی تماشای یک فیلم یا سریال تاریخی دقیق به طرفداران این ژانر نمی‌چسبد.

به گزارش روزنامه «صبح امروز» در سه دهه اخیر موفقیت این دسته آثار که مبتنی یا برگرفته از دوره‌های خاص تاریخی هستند، عاملی در توجه به این ژانر و تولید آثار بیشتر و بهتر شده است و خوشبختانه فیلمسازان حرفه‌ای توجه ویژه‌ای به ساخت این فیلم و سریال‌ها داشته‌ و برخی کارگردان‌ها با نگاه تیزبین‌شان، فیلم‌های تاریخی را با نزدیک‌ترین فرم داستانی به واقعیت، به تصویر کشیده‌اند اما بی‌شک بخشی از ماندگاری یک اثر به بازیگران آن گره خورده است تا با هدایت صحیح کارگردان به درستی از ایفای نقش‌ها برآیند.

در این بین نیز بازیگران مختلفی در فیلم‌های تاریخی به ایفای نقش پرداخته و توانسته‌اند درخشش خوبی در این فیلم‌ها داشته باشند. ما در این گزارش از میان این بازیگران به درخشش بانوان بازیگر و بازی به یادماندنی آنها در فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی نگاهی اجمالی انداختیم که در ادامه مشاهده خواهید کرد.

ویشکا آسایش در نقش قطام

بدون تردید اگر بخواهیم از میان بازیگران زن فیلم‌های تاریخی شخصیتی را نام ببریم که ماندگاری او تا سال‌ها ادامه داشت و از پس بازی در نقش یک شخصیت منفی به درستی برآمد یاد ویشکا آسایش در نقش قطام در سریال امام علی(ع) می‌افتیم که بی شک یکی از بهترین‌های آنهاست. ویشکا آسایش با بازی در نقش قطام درحالی که تنها 19 سال داشت در مجموعه تلوزیونی امام علی (ع) به شهرت رسید. شروع فعالیت سینمایی او بازی در فیلم ساحره داود میرباقری، در سال 1376 در نقش یک عروسک بود که در آن فیلم توانایی‌های خود را به رخ همگان کشید و موافق و مخالفان زیادی پیدا کرد.

بسیاری از کارشناسان سینمایی معتقدند بازی وی در سریال مختارنامه و در نقش جعده همسر امام حسن(ع) تکراری بر نقش قطام در سریال امام علی(ع) است که ویشکا آسایش آن را به خوبی ایفا کرد.

«امام علی» با عنوان دیگر «شهید کوفه» نام سریالی تاریخی است که به کارگردانی داوود میرباقری در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تهیه و ساخته شده است. این سریال محصول سال 1375-1370 است.

کتایون ریاحی در نقش زلیخا

کتایون ریاحی را می‌توان یکی از بازیگران زن ماندگار در تاریخ سینما و تلویزیون نامید که در هر نقشی یکی از بهترین‌هایش را به نمایش می‌گذارد اما یکی از ماندگارترین نقش‌های کتایون ریاحی، ایفای نقش در سریال یوسف پیامبر و در نقش زلیخا بود. سریالی که پس از سال‌ها هنوز هم بازپخش جندین باره آن مخاطب دارد و بسیاری را مجاب به دیدن می‌کند.

یوسف پیامبر نام یک مجموعه تلویزیونی پیرامون زندگی حضرت یوسف به کارگردانی فرج الله سلحشور است. در این مجموعه مصطفی زمانی ایفاگر نقش یوسف است و نقش پدرش یعقوب را محمود پاک نیت ایفا می‌کند. شخصیت زلیخا که در حین مراحل فیلمبرداری بازیگر آن انتخاب شد را کتایون ریاحی و نقش عزیزمصر پوتیفار هم جعفر دهقان بازی کرده اند. از دیگر بازیگران این مجموعه نیز می‌توان به عباس امیری، جهانبخش سلطانی، رحیم نوروزی، مهوش صبرکن، الهام حمیدی، پروانه معصومی، لیلا بلوکات و… اشاره کرد.

به عقیده بسیاری هرچند نقشی که کتایون ریاحی در سریال «پس از باران» و «پدرسالار» بازی کرد او را به شهرت قابل ملاحظه‌ای رسانده بود اما زلیخا آخرین و بهترین نقش این بازیگر زن بود.

کتایون ریاحی فعالیت هنری خود را با نویسندگی برای کودکان آغاز و با فیلم «خبرچین» به سینما آمد. وی با بازی در مجموعه «پدرسالار» توانست خود را مطرح کند و حضور او در  تلویزیونی «پس از باران» از او چهره‌ای شناخته شده ساخت. همچنین سریال «شب دهم» نیز از دیگر کارهای موفق این بازیگر سابق سینما و تلویزیون است. فیلم‌های سینمایی «دعوت»، «شام آخر»، «شیرین»، « این زن حرف نمیزند»، «جایی دیگر» و… نیز از همکاری‌های موفق او با کارگردانان سرشناس کشور است.

شبنم قلی خانی در نقش مریم مقدس

شبنم قلی خانی بازیگر آرام  با چهره‌ای محجوب و محبوب است که با سریال مریم مقدس و در نقش مادر عیسی مسیح وارد دنیای بازیگری شد و توانست یکی از بهترین نقش‌هایش را ایفا کند. درواقع مریم مقدس سکوی پرتاب این بازیگر به سمت موفقیت‌های بعدی و همچنین یکی از بهترین نقش‌های شبنم قلی خانی در طول دوره بازیگری او است.

داستان این مجموعه درباره مردم اورشلیم است که به تب و تاب افتادند و همه از ظهور مسیحا سخن می‌گویند. ترس ظهور مسیح موعود، لرزه به اندام طاغوتیان انداخته است. اما به جای فرزندی که مردم، انتظار تولدش را می‌کشند؛ دختری به دنیا می‌آید که او را مریم نام می‌نهند…

مجموعه «مریم مقدس» محصول سال 1379 می‌باشد و کارگردانی آن را شهریار بحرانی بر عهده داشته است. در این مجموعه، دیگر بازیگرانی چون محمد کاسبی، رویا تیموریان، زنده یاد پرویز پورحسینی، حسین یاری، افسانه ناصری، جعفر دهقان، زهرا سعیدی، شیرین بینا، محسن زهتاب و تعدادی از بازیگران نام آشنا به ایفای نقش پرداخته‌اند.

این هنرپیشه و کارگردان که در تلویزیون، سینما و تئاتر فعالیت می‌کند، فعالیت هنری خود را در سال ۱۳۷۶ با بازی در تئاتر آنتیگونه در تئاتر شهر تهران آغاز کرد و سپس با بازی در مجموعه‌های تلویزیونی مختلف و کارگردانی چندین فیلم مستند و کوتاه و انیمیشن در این راه استوا رماند.

فخری خوروش در نقش مهد علیا

فخری خوروش از بازیگران قدیمی سینما و تلویزیون است و در چهار دهه بازیگری با کارگردان‌های مطرح همکاری مستمر داشت و با این فعالیت، نام بهترین فیلم‌ها و سریال‌ها و البته تئاترها و تله تئاترها را در کارنامه کاری خود یدک می‌کشد. یکی از نقش‌های ماندگار او مهد علیا در سریال «امیرکبیر» است. او سال 63 بالاخره پذیرفت سریال بازی کند و این گونه شهرتش فراگیر شد. بعد از آن بین تلویزیون و سینما در رفت و آمد بود و کارنامه‌اش را وزین‌تر می‌کرد.

سریال «امیرکبیر» یکی از سریال‌های محبوب دهه 60 تلویزیون در ژانر تاریخی است که پرویز زاهدی فیلمنامه آن را نوشته و سعید نیکپور آن را کارگردانی کرده است. البته سعید نیکپور در این مجموعه در کنار ایرج راد، محمد مطیع، فخری خوروش، ژاله علو و… نیز به ایفای نقش پرداخت. این مجموعه تلویزیونی سال 1363 ضبط و پخش آن از اردیبهشت ماه سال 1364 از شبکه یک سیما شروع شد. این مجموعه اولین بار چهارشنبه شب‌ها بعد از اخبار از شبکه اول پخش می‌شد.

این بازیگر پیشکسوت ابتدا وارد کار معلمی شد و هنگام تدریس در کلاس در یکی از روزهای آغازین فعالیتش، از طرف انجمنی به نام جامعه لیسانس‌ها انتخاب شد تا در تئاتر بازی کند. اولین تجربه او در این زمینه یکی از مهم‌ترین نمایشنامه‌های معروف بود: «دست‌های آلوده» اثر ژان پل سارتر!

درخشش او در این اجرا باعث شد از کارش استقبال به عمل آید و از او دعوت شد در نمایش‌های بعدی از جمله «محاکمه ماری دوگان» و «تاتیانا» هم نقش ایفا کند که مجموع این فعالیت‌ها به انتخاب او برای بازیگری در فیلم «جنوب شهر» در سال 1337 انجامید که آغاز ورود او به عرصه فیلم و سینما محسوب می‌گردد.