نظام سفته‌بازی در اقتصاد کشور؛ مانعی برای رشد اقتصادی سالم

عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه الزهرا گفت: مادامی که اقتصاد کشور مبتنی بر سفته‌بازی، سوداگری و دلالی باشد، امکان رشد اقتصادی سالم وجود ندارد.

به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از ایسنا، حسین راغفر در خصوص لزوم مذاکره در شرایط بدون فشار اظهار کرد: در دنیای امروز، کشورها نمی‌توانند خود را از آن‌چه در جهان اتفاق می‌افتد، جدا کنند و مسئله ارتباط جهانی، مسئله‌ای حیاتی برای تمام کشورها است اما ما در نقطه‌ای نیستیم که با کشورهایی که به ‌معنی واقعی کلمه ما را ناجوانمردانه تحریم کردند، مذاکره کنیم.

وی افزود: مذاکره شرایطی دارد. ما شاید بتوانیم در شرایطی خارج از فشار مذاکره کنیم اما زمانی که فشار غرب وجود دارد و آن‌ها تلاش می‌کنند تا از طریق این فشار ما را وادار به مذاکره کنند، قطعا انتظاراتی طلب می‌شود که در شرایط بدون وجود فشار نمی‌توانند این انتظارات را داشته ‌باشند.

دولت‌ها در ایران نتوانستند مسئولیتی را که قانون ‌اساسی بر عهده آنان گذاشته محقق کنند

این کارشناس اقتصادی در خصوص لزوم بازگشت به قانون اساسی گفت: متاسفانه دولت‌ها در ایران نتوانستند مسئولیتی را که قانون‌ اساسی بر عهده آنان گذاشته محقق کنند، به همین دلیل به تدریج سرمایه اجتماعی که همان اعتماد عمومی است را مستهلک کردند. این مسئله بسیار کلیدی‌ بوده و تنها از طریق بازگشت به قانون اساسی تحقق می‌یابد.

سیاست‌های غلط دولت‌ها منجر به افزایش فساد بی‌سابقه در طی یک قرن گذشته شد

راغفر در خصوص نابودی سرمایه اجتماعی پس از جنگ تحمیلی ایران و عراق توسط دولت خاطرنشان کرد: در ابتدای انقلاب ما یک دوره استقرار را تجربه کردیم که بسیار پرهزینه بود و بروز هشت سال جنگ‌ تحمیلی در این دوره اتفاق افتاد. در ابتدا مردم از حداقل خدمات سلامت و بهداشتی برخوردار بوده و خدمات آموزش‌وپرورش، آموزش عالی و خدمات درمان در این دوره رایگان بود. علیرغم وجود مشکلات موجود، دولت فرصت‌های خوبی برای مردم و تعاونی‌ها فراهم کرد و تعداد زیادی از جمعیت صاحب مسکن شدند. متاسفانه این دستاورد بزرگ در اثر سیاست‌های غلط اقتصادی به تاراج رفت و سیاست‌های غلط دولت‌ها که آزادسازی و خصوصی‌سازی بود، منجر به افزایش فساد بی‌سابقه در طی یک قرن گذشته شد.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بلافاصله شاهد یک تغییر ایدئولوژی در کشور هستیم و نوع نگاه کاملا تغییر می‌کند و پیامدهای آن نگاه باعث می‌شود که نوعی انشقاق و فاصله‌گیری بین مردم و حاکمیت را شاهد باشیم. این موضوع باعث فرسایش شدید سرمایه اجتماعی در کشور شد. یکی از بزرگترین دستاوردهای دوران جنگ، اعتمادی بوده که بین مردم و حاکمیت برقرارشده ‌است.

وی اضافه کرد: این فساد هزینه زیادی برای مردم به بار آورد و شکاف اقتصادی و اجتماعی افزایش یافت، در نتیجه امروز شاهد عملکرد سه دهه فعالیت غلط اقتصادی هستیم. این موضوع سبب شده تا نارضایتی‌ها به اشکال مختلف بروز و ظهور یابد و بسیاری از این نارضایتی‌ها منطقی هستند اما این موضوع به این معنا نیست که ما باید برای حل معضلات داخلی کشورمان، به مذاکره در شرایط ناعادلانه و نابرابر بنشینیم.

یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌ها به اقتصاد کشور، نابودی ظرفیت‌های تولیدی بود

راغفر با اشاره به لزوم اصلاح سیاست داخلی تصریح کرد: باید تلاش کنیم تا سیاست‌های داخلی را اصلاح نماییم. یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌هایی که به اقتصاد کشور خورد و باعث اثربخشی تحریم‌ها شد این بود که ما ظرفیت‌های تولیدی را در کشور، خصوصا در 15 سال گذشته، به ‌شدت نابود کردیم و پس از سال 84 و در دوره دولت‌های نهم و دهم، بخش زیادی از 56 درصد کل درآمدهای حاصل‌ شده ارزی کشور اتلاف شد. میزان واردات ایران در سال 1384، 15 میلیارد دلار بود که در سال 1390 این رقم به 90 میلیارد دلار افزایش پیدا کرد.

وی افزود: میزان دیون معوقه بانکی در سال 1384، 12 هزار میلیارد تومان بود که وقتی دولت دهم خارج شد این رقم به 160 هزار میلیارد تومان رسید. این میزان مشکلات زیادی را بر کشور تحمیل کرد و دولت‌ها برای کسری بودجه خود به اقدامات غلط دیگری از جمله افزایش قیمت ارز متوسل شدند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: افزایش قیمت ارز و افزایش قیمت حامل‌های انرژی خود پیامدهای گسترده دیگری داشت، از جمله اینکه ما هر سال پس از این افزایش، شاهد کسری بودجه‌های بیش‌تری بودیم و این دور تسلسل باطل کشور را هر روز در باتلاقی بیش‌تر فرو برد. مسائل اقتصادی ریشه‌های تاریخی دارند و در سال‌های اخیر این ریشه‌ها عمیق‌تر شده‌اند.

تغییر جهت‌گیری اقتصادی در کشور می‌تواند چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای ایجاد کند

راغفر خاطرنشان کرد: مسئله کشور ما راه‌ حل داخلی دارد و راه‌ حل آن نیز تغییر جهت‌گیری‌های اقتصادی است، به نحوی‌ که مردم بپذیرند نظام اقتصادی حامی منافع عموم مردم است. ما در شرایط بسیار بدی قرار داریم و تغییر جهت‌گیری ما می‌تواند چشم‌انداز امیدوارکننده‌تری در مقابل چشمان جامعه قرار دهد.

وی با اشاره به لزوم ایجاد شغل در جامعه گفت: ما باید برای ایجاد شغل در جامعه تلاش کرده و از تمام ظرفیت‌های لازم استفاده کنیم، ما تاکنون به دلیل وجود همین سیاست‌های غلط از ظرفیت‌های موجود، حداکثر استفاده را نکرده‌ایم.

این کارشناس اقتصادی افزود: حل مسائل داخلی به حل مسائل خارجی می‌انجامد، اگر ما مسئله تولید را در داخل کشور جدی بگیریم و تمام سیاست‌ها اعم از سیاست‌های مالیاتی، بانکی و پولی معطوف به حل مسئله تولید در داخل شود، فشارهای خارج به دلیل رشد تولید داخلی کاهش می‌یابد، اثربخشی و تداوم تحریم‌ها منطق خود را از دست خواهد داد و کشورها پاپیش می‌گذارند تا مسئله را به شیوه دیگری حل کنند.

راغفر اضافه کرد: در فروردین ماه 99، 500 هزار میلیارد تومان درآمد از بازار بورس به وجود آمد، در حالی‌که مالیاتی نپرداختند. اگر دولت از این میزان نقدینگی 10 درصد مالیات دریافت می‌کرد، می‌توانست 50 هزار میلیارد تومان درآمد کسب و بخش قابل توجهی از کسری بودجه خود را تامین کند اما تصمیم غلط دیگری گرفته ‌شد و آن بخشودگی مالیاتی در بازار سهام است.

وی بیان کرد: حقوقی‌ها وارد بازار شدند و قیمت ‌سهام‌هایشان به شدت افزایش یافت، بنابراین شروع به خروج کردند و دیگر به این بازار بازنگشتند، زیرا امیدی به بهبود آن نداشتند. پس از آن تصمیم غلط دیگری گرفته ‌شد و قرار شد که برای بازارگردانی از منابع صندوق توسعه ملی به این بازار تزریق شود، یعنی شرکتی که با قیمت پایه 1000 تومان برای هر سهم وارد بازار شده‌ و قیمت آن به 6000 تومان افزایش یافته، حال این قیمت شروع به کاهش کرده و به 3000 تومان رسیده‌، بنابراین خود آن شرکت دیگر تمایلی به خرید سهام ندارد.

عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه الزهرا در خصوص تاثیر افت شاخص بورس بر اعتماد مردم گفت: آن‌چه اتفاق افتاد، آسیبی جدی بود که به اعتماد مردم وارد شد و تعداد زیادی از مردم وارد این بازار شدند. در هیچ کشوری در دنیا، سهام به شکلی که در ایران در 6 ماه گذشته رشد کرد، رشد نداشته ‌است. بازار سهام تحت تاثیر رشد ظرفیت‌های تولیدی می‌تواند نوسان داشته ‌باشد اما در کشور ما به دلیل دست‌کاری در بازار بورس شاهد رشد بی قاعده‌ای بودیم و جمعیت گسترده‌ای اقدام به فروش ملک و خانه خود کردند، به امید اینکه در طی 5 ماه بتوانند سرمایه خود را دو برابر کنند، در حالی ‌که وضعیت طور دیگری رقم خورد و عده‌ای زندگی خود را در این بازار از دست دادند.