بازار سکه تار می‌شود

در صورت تعطیلی بازار گواهی سپرده سکه طلا، شفافیت بازار سکه از بین می‌رود

انسیه سروش

گواهی سپرده سکه طلا یکی از ابزارهای مالی است که از سال 94 برای افزایش امنیت و آرامش خاطر سرمایه‌گذاران، کشف قیمت رسمی سکه و شفافیت به وجود آمد. همانطور که در بالا گفته شد گواهی سپرده اوراقی است که دارنده آن نسبت به دارایی ذکر شده در آن مالکیت دارد. بنابراین گواهی سپرده سکه طلا یک گواهی است که بیانگر مالکیت صاحب آن به سکه‌های طلایی است که در انباری سپرده‌گذاری شده، پشتوانه این مالکیت هم رسیدی است که پس از تحویل توسط انباردار به سرمایه‌گذار داده می‌شود. به همین دلیل مقدار طلای خریداری شده و مکان انبار در گواهی سپرده سکه طلا باید آورده شود.

افزایش قیمت سکه در بورس کالا نسبت به بازار نقدی درحالی مطرح می‌شود که یک کارشناس بازار سرمایه بر این باور است که حذف گواهی سکه، بازگشت به عقب بوده و شفافیت بازار سکه را از بین می برد. تفاوت قیمت حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی سکه در بورس کالا نسبت به بازار نقدی، بحث داغ این روزهای بازار سکه است؛ موضوعی که صرافی‌ها معتقدند حضور تعدادی از بانکها در بورس و اقدام آنها به خرید سکه با حدود ۵۰۰ هزار تومان بالاتر از بازار آزاد سبب شده که مردم اقدام به خرید سکه از صرافی‌ها و عرضه آنها در بورس کنند که این کار سبب افزایش قیمت سکه شده است.

این درحالی است که کارشناسان بر این باورند که رشد تقاضا در پی انتظارات تورمی، اطمینان در معاملات و سهولت دسترسی، و… باعث افزایش قیمت سکه در بورس کالا شده است. از سوی دیگر بنابر توضیح بانک‌ها، آنها دخالتی در این روند ندارند و آنها دلیل اصلی افزایش قیمت سکه را افزایش تقاضا در بورس کالا می‌دانند.

این مباحث درحالی مطرح می‌شود که اخبار تایید نشده‌ای از تعطیلی بازار گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا حکایت دارد؛ اتفاقی که یک کارشناس بازار سرمایه ان را بازگشت به عقب می‌داند و بر این باور است که باعث از بین رفتن شفافیت بازار سکه خواهد شد. تورم انتظاری که در سطح جامعه وجود دارد، روی بازار سکه و طلا هم مانند سایر کالا تاثیر گذاشته است. البته این تاثیر روی سکه و طلا نسبت به مسکن و خودرو کم‌تر بوده اما برخی تمایل دارند سرمایه خود را از طریق خرید سکه و طلا در مقابل تورم حفظ کنند.

تبعات منفی توقف بازار گواهی سپرده کالایی سکه

توقف بازار گواهی سپرده کالایی سکه طلا که بخشی از بازار سرمایه کشور است، تبعات منفی به‌دنبال ‌خواهدداشت. دستور توقف نمادهای معاملاتی موجب ازبین‌رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران و تضغیف زیرساخت‌های قانونی بازار سرمایه می‌شود.

راه‌اندازی بازار برای طلا مانند بازار گواهی سپرده کالایی، امری پرهزینه و زمان‌بر بوده و ایجاد چنین بازارهایی باسهولت، صورت نمی‌گیرد. بنابراین توقف تنها بازار رسمی معاملات سکه‌ طلا در کشور که می‌توان گفت در مراحل ابتدایی ایجاد است و برای بالغ شدن نیاز به حمایت نهادهای ناظر و نیز مجموعه های ذی نفع دارد، تبعات متفاوتی برای بازارهای موازی درپی خواهدداشت.

در معاملات سنتی سکه، همواره مشکلاتی ناشی از کیفیت سکه طلا، اعتماد در معاملات و عدم وجود بازار رسمی وجود داشته‌است که بازار گواهی سپرده سکه طلا این مشکلات را مرتفع نموده‌است. به‌طورحتم این بازار، رقیب جدی برای بازارهای سنتی است. چرا که با داشتن مزایایی مانند از بین بردن شکاف قیمتی خرید و فروش سکه‌ طلا که در بازار سنتی مرسوم است، ضمانت اصالت سکه طلا و بانکی بودن آن، بسیاری از مشکلات بازار سنتی را ندارد.

بازار قراردادهای آتی سکه‌ طلا در بورس کالا با تجربه 10 ساله در شهریور 1397 با فشار بانک مرکزی تعطیل شد. به محض توقف معاملات این بازار، نقدینگی بالای موجود در این ابزار مالی به بازار نقدی سرریز شد و سکه 4 میلیون تومانی در شهریور 97، مرز 7 میلیون تومان را در سال 99، رد کرده است.

با تعطیلی این معاملات، سرمایه‌های افراد به‌سوی بازار فیزیکی سکه طلا سوق می‌یابد. مراجعه حضوری افراد برای خرید فیزیکی طلا، اطمینان لازم را برای مردم فراهم نمی‌کند و ریسک‌های مرتبط با آن زیاد است. گروه‌های دلالان با کاهش شفافیت، سود زیادی را دست می‌آورند و تعطیلی بازارهای شفاف و مولد، خواسته اصلی آنان است.

ازسوی دیگر با توقف معاملات بازار گواهی سپرده کالایی سکه طلا، احتمال نمی‌رود قیمت سکه طلا که متاثر از نوسانات جهانی، نرخ ارز و… است، تحت‌تاثیر قرارگیرد. این امر، افراد را به‌سوی معاملات غیر رسمی سوق می‌دهد.

15 هزار کد بورسی فعال در بازار گواهی سپرده کالایی

همچنین براساس آمارها بالغ بر 15 هزار کد بورسی فعال در بازار گواهی سپرده کالایی و هزاران سرمایه‌گذار در واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا وجود دارند که با توقف بازار گواهی سپرده کالایی، ابزارهای معاملاتی مربوط به آن نیز متوقف می‌شوند. این امر نارضایتی و بی اعتمادی بسیاری از فعالان بازار سرمایه را درپی‌خواهد داشت.

حمایت‌های مستقیم و شفاهی دولت و بانک مرکزی با عرضه سهام شرکت های دولتی در بورس، مصاحبه‌ها و تشویق‌های صورت گرفته، موجب حرکت سرمایه به سمت بازار سرمایه شده‌است و طبیعی است که بخش کوچکی از این نقدینگی به بخشی از بازار سرمایه یعنی گواهی سپرده سکه طلا، سرازیرشود و تقاضا برای آن را افزایش‌یابد.

با پرشدن ظرفیت‌های موجود بانک‌های عامل در بازار گواهی سپرده کالایی، رشد تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت ناشی از برهم‌خوردن توازن بین عرضه و تقاضا را شاهد خواهیم‌بود. گروهی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بازار سرمایه، بدون آشنایی با بازار گواهی سپرده سکه، اقدام به سرمایه گذاری کرده‌اند که عامل در رشد تقاضا و افزایش قیمت‌ها موثر بوده است.

توسعه بازار گواهی سپرده کالایی، حرکت به‌سوی معاملات و اقتصاد شفاف و غیرفیزیکی است. بایستی محدودیت‌های موجود در خزانه‌های بانکی پذیرش سکه، مرتفع‌شود. تعطیل‌کردن این بازار، راهکار مناسب و منطقی نیست.

توقف معاملات قراردادهای سکه در آینده، ضربه به تنوع ابزارهای مالی و کارایی بازار است. توقف این معاملات، امکان مخفی‌کردن ریسک و استراتژی‌های کوتاه‌مدت را فراهم می‌آورد.

بازار گواهی سپرده سکه، یکی از بهترین بازارها برای انتقال طلا به‌سوی معاملات غیرفیزیکی و مبتنی بر اوراق است. بخشی از دارایی‌های سپرده‌شده می‌تواند به عنوان وثیقه درصورت ارائه تسهیلات درخواستی مالک گواهی سپرده، نزد خرانه بانک‌ها قرارگیرد تا سرمایه‌ها از حالت راکد، خارج‌شده و موجب ایجاد اعتبار برای تولید شود.

در تازه‌ترین گزارش منتشرشده از سوی شرکت خدمات مالی و بانکداری Bank of America، این موسسه پیش‌بینی کرده است که قیمت جهانی طلا در سال جاری میلادی به بالاترین سطح تاریخی خواهد رسید.

به گزارش صبح امروز و به نقل از کیتکو، تحلیلگران این موسسه چشم‌انداز خود از آینده قیمت طلا را ۵۰ درصد افزایش داده‌اند و بر این باورند که قیمت فلز زرد طی ۱۸ ماه آینده به سه هزار دلار خواهد رسید.

علاوه بر رشد ۱۸ ماهه، Bank of America  قیمت طلا در سال ۲۰۲۱ را به ‌طور متوسط دو هزار و ۶۳ دلار در هر اونس پیش‌بینی کرده است.

یکی از کارشناسان این موسسه گفته است: به‌دنبال کوچک‌تر شدن اقتصاد کشورها، افزایش هزینه‌های مالی و رشد بدهی‎های بانک مرکزی، ارزهای فیات تحت فشار قرار خواهند گرفت و طلا به گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاران تبدیل می‌شود.

اگرچه تقویت دلار آمریکا و تقاضای کم برای جواهرات فیزیکی در آسیا ممکن است عاملی تاثیرگذار بر بازار طلا باشد، اما تحلیلگران بر این باورند که فدرال‌رزرو فضای کافی برای حرکت سرمایه‌گذاری به‌سوی طلا و قیمت‌های بالاتر را فراهم کرده است.