دلواپسی غربی

علی روغنگران

از روز چهارشنبه موج گسترده‌ای از بزرگنمایی تهدیدات برنامه موشکی ایران و همچنین نفوذ منطقه‌ای آن به راه افتاده است. در این موج، ادعا می‌شود که ایران در حال انتقال موشک به کشور‌هایی نظیر عراق و یمن است و ممکن است به اهداف آمریکایی در منطقه حمله کند. مقامات دولت آمریکا ابتدا روز چهارشنبه به شبکه سی ان ان گفتند که اطلاعات جدیدی که در ماه نوامبر در اختیار نهاد‌های اطلاعاتی و نظامی آمریکا قرار گرفته نشان می‌دهد که ایران ممکن است به نیرو‌ها و منافع آمریکا در خاورمیانه حمله کند. این مقامات نگفته‌اند که اطلاعات نهاد‌های آمریکایی دقیقا چیست، اما به گفته سی ان ان، در چند هفته اخیر ایران نیرو‌ها و تسلیحاتی را جابجا کرده که باعث نگرانی آمریکا شده است. آمریکایی‌ها نگران هستند که این تحرکات با هدف انجام یک حمله احتمالی علیه آمریکا صورت گرفته باشد. جان رود، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور سیاستگذاری، روز چهارشنبه به گزارشگران در واشنگتن گفت: «ما همچنان درباره تجاوز محتمل ایران نگران هستیم. ما همچنین نشانه‌هایی می‌بینیم که تجاوز احتمالی ایران ممکن است اتفاق بیفتد.» علاوه بر این، رود از هشدار غیرعلنی آمریکا به ایران خبر داد و گفت: «به طور خصوصی، ما سینگال‌های بسیار صریح و تند به دولت ایران درباره تبعات احتمالی تجاوز ارسال کرده‌ایم.»

گفتنی است که اخیرا ژنرال کنت مکنزی، رئیس ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام)، که مسئول عملیات نظامی آمریکا در خاورمیانه است، از حملات احتمالی ایران به منافع آمریکا هشدار داده بود.تا اینجا به نظر می‌رسد که هشدار‌های مقامات نظامی آمریکا، تکراری و کلیشه‌ای است. چرا که بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای سال 2015 بین ایران و شش قدرت جهانی، همواره این هشدار مطرح شده بود که ایران ممکن است به نیرو‌های آمریکایی در منطقه آسیب بزند. اما از چهارشنبه شب، محافل رسمی و رسانه‌ای غربی در چند محور، برنامه موشکی ایران را تهدیدآمیز نشان دادند. از یک طرف ادعا می‌شود که ایران در حال انتقال مخفیانه موشک به برخی کشور‌های منطقه است و از طرف دیگر، برنامه موشکی ایران مغایر با قطعنامه سازمان ملل نشان داده می‌شود. چهارشنبه شب، مقامات آمریکا اعلام کردند که یک کشتی جنگی آمریکایی، قایقی را در دریای عرب توقیف کرده که قطعات پیشرفته موشکی را حمل می‌کرد. پنتاگون با صدور بیانیه‌ای تایید کرده که نیروی دریایی آمریکا در 25 نوامبر «قطعات موشکی پیشرفته‌ای» در یک قایق بدون ملیت توقیف کرده و تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که این قطعات ریشه ایرانی دارند. خبرگزاری رویترز از قول یک مقام ناشناس آمریکایی مدعی شد که خدمه قایق به گارد ساحلی یمن تحویل داده شدند، ولی قطعات موشک‌ها در اختیار آمریکا هستند. یک مقام آمریکایی نیز مدعی شد که این قطعات در حال انتقال به حوثی‌های یمن بودند که در نیمه راه کشف و توقیف شدند. همزمان رسانه‌های آمریکا اعلام کردند که آمریکا انتقال موشک‌های بالستیک کوتاه برد از ایران به عراق را ردیابی کرده است. مقامات آمریکایی در گفتگو با چند رسانه، از جمله سی ان ان و نیویورک تایمز، مدعی شدند که در چند هفته اخیر ایران موشک‌های بالستیک کوتاه برد به عراق منتقل کرده است. نیویورک تایمز در همین رابطه مدعی شد ایران از هرج و مرج پیوسته در عراق به منظور ایجاد یک زرادخانه مخفی موشک‌های بالستیک کوتاه برد استفاده کرده است. در ادامه بزرگنمایی تهدید ایران، روزنامه وال استریت ژورنال مدعی شد که دولت ترامپ با هدف مقابله با تهدیدات ایران، اعزام 14 هزار نیروی بیشتر به خاورمیانه را بررسی می‌کند. براساس این گزارش، آمریکا قرار است در کنار این نیروها، ده‌ها کشتی دیگر و سایر جنگ افزار‌های نظامی را به منطقه اعزام کند. پنتاگون در واکنش به این ادعا، اعلام کرد گزارش وال ستریت ژورنال اشتباه است و آمریکا اعزام 14 هزار نیروی بیشتر را بررسی نمی‌کند. اما مهمتر از همه اینها، نامه سه کشور اروپایی عضو برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، است. سفرای سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان در نامه به دبیرکل سازمان ملل، ادعا کردند «توسعه موشک‌های بالستیک دارای قابلیت هسته‌ای توسط ایران» با قطعنامه شورای امنیت که از ایران می‌خواهد هیچ فعالیتی در زمینه توسعه چنین موشک‌هایی انجام ندهد، مغایر است. سفرای این سه کشور، آنتونیو گوترش را ترغیب کردند که در گزارش بعدی‌اش، شورای امنیت را مطلع کند که فعالیت موشک بالستیکی ایران با قطعنامه‌ای که توافق هسته‌ای سال 2015 را تایید کرد، ناسازگار است.

موج ناگهانی علیه برنامه موشکی ایران و همچنین متهم کردن این کشور به نقض قطعنامه برجامی شورای امنیت، این پرسش را مطرح کرده است که چرا ناگهان لحن و ادبیات غرب در برابر ایران تغییر کرد و چه شد که اروپایی‌ها الان به این نتیجه رسیده‌اند که برنامه موشکی ایران با قطعنامه شورای امنیت مغایر است.

برخی کارشناسان بر این باور هستند که غرب به تازگی به این ارزیابی رسیده است که ایران در حال حاضر ضعیف شده و بنابراین باید فشار بر آن را بیشتر کرد. عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم، در سرمقاله روز چهارشنبه همین روزنامه با اشاره به اعتراضات بنزینی در ایران و همچنین اعتراضات عراق و لبنان، نوشت: «منابع غربی تاکید کردند که آمریکا و اسرائیل احساس می‌کنند ایران هم اکنون در ضعیف‌ترین دوران خود به سر می‌برد.» این ارزیابی نخستین بار از طریق رژیم صهیونیستی مطرح شد. طبق گزارش‌های رسانه‌ای، نفتالی بنت، وزیر دفاع جدید اسرائیل، اخیرا خواستار تغییر استراتژی اسرائیل در برابر ایران از تدافعی به تهاجمی شده است. بنت با اشاره به ناآرامی‌های ایران، مدعی شده این برای تشدید فشار‌ها بر ایران یک فرصت تکرارنشدنی است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، نیز در دیدار روز چهارشنبه خود با مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، بار دیگر به این امر اشاره کرد و تلویحا مدعی شد ناآرامی‌های اخیر فرصتی برای براندازی نظام ایران است. وی در آغاز دیدار با پمپئو در پرتغال مدعی شد: «تجاوز ایران در حال افزایش است، اما امپراطوری آن در حال ضعیف شدن است؛ و من می‌گویم: بیایید ضعف آن را بیشتر کنیم.»