پول بده، آلوده کن!

با وجود الزام برای ساخت پیش تصفیه در واحدهای تولیدی چرم، عمده این واحدها با کوتاهی در این مسئله فاضلاب خود را تحویل شرکت شهرک ها داده و با پرداخت جریمه بار مسئولیت را از خود دور می کنند. هرچند این شرکت در حال ساخت تصفیه خانه ای استاندارد است، تصفیه خانه کنونی آن به هیچ وجه مجهز نبوده و این فاضلاب در نهایت با همان میزان آلودگی در کشف رود تخلیه می شود.

با پیگیری های صورت گرفته توسط اداره کل محیط زیست خراسان رضوی برای جلوگیری از ورود این فاضلاب خطرناک به کشف رود، اسامی 29 واحد آلاینده در شهرک صنعتی چرمشهر جهت پلمپ به دادستانی اعلام شد که تاکنون 5 واحد آن تعطیل شده اند. با دستور دادستان جلسه ای با حضور مدیرعامل شرکت شهرک ها، اداره محیط زیست و نمایندگان شبکه سازمان های مردم نهاد تشکیل شد. در این دیدار داستان دستور انجام رده بندی برای این 29 واحد آلاینده را داده و تصریح کرد اسامی واحدهای آلاینده ای که برای احداث پیش تصفیه خود اقدامی نکرده اند را به دادستانی اعلام می کند. مدیرعامل شرکت شهرک ها نیز موظف به تحویل تصفیه خانه درحال تجهیز خود تا پایان شهریور 98 شد.

برای اطلاع بیشتر از موضوع با معاون نظارت و پایش ادره کل محیط زیست خراسان رضوی گفت و گو می کنیم. گزارش ما را از پیگیری وضعیت ساخت تصفیه خانه چرمشهرمی خوانید.

قصه کشف رود چیست؟

کشف رود از کوه های هزارمسجد و بینالود سرچشمه می گیرد و با عبور از شمال مشهد مسیر 290 کیلومتری را به سمت سرخس طی می کند و پس از ورود به ترکمنستان در ریگزارهای نزدیک شهر تجن فرو می ریزد.

سال هاست آلودگی این رود و غیراستاندارد بودن آب آن تبدیل به مسئله ای بغرنج برای محیط زیست و بخش کشاورزی شده است.

چندین سال است که بستر این رود تبدیل به محلی برای تخلیه فاضلاب تولیدکنندگان چرم شده است.، شهرک صنعتی چرمشهر واقع در شرق مشهد و انتهای کشف رود است که فاضلاب زیادی با درصد آلودگی بالا را در بستر این رود تخلیه می کند.

پروژه ساخت تصفیه خانه تعطیل نیست

معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست خراسان رضوی در این باره می گوید: عملیات اجرایی تصفیه خانه چرمشهر شروع شده و امیدواریم که امسال به مرحله انتهایی خود برسد. با نظارت های صورت گرفته توسط سازمان محیط زیست ساخت این تصفیه خانه به طور مستمر فعال است. این پروژه تعطیل نیست و به خوبی در حال اجرا است.

محمد عرفانی می افزاید: بحث تحریم و کمبود تجهیزات نیز وجود دارد؛ با این حال شرکت شهرک ها متعهد شده است که تصفیه خانه را به بهره برداری برساند. امیدواریم بدین ترتیب بخشی از فاضلاب که سهم بسیاری در تولید آلودگی دارد از چرخه حذف شود.

واحدهای آلاینده مورد پیگیرد قرار گرفته اند

وی با اشاره به واحدهای تولیدی آلاینده در کشف رود می گوید: ما با همراهی شرکت شهرک ها و دستگاه قضا الزاماتی را از این واحدها خواسته ایم. در جلسات تشکیل شده مهلت های مختلف برای انجام پیش تصفیه به آنان داده شده است. برخی واحدها در این راستا اقدام کردند اما برخی دیگر هیچگونه همکاری با ما نداشتند. کمیته فنی با دستور دادستان این واحدها را پلمپ کرد.

عرفانی ادامه می دهد: تاکنون پنج واحد از مجموع 29 واحد آلاینده در شهرک صنعتی چرمشهر پلمپ شده است. سایر واحدهایی که به تعهدات خود عمل نمی کنند نیز مورد پیگیرد قرار گرفته اند. در صورت عدم اقدام برای اجرای تعهدات عملی ما با همکاری شرکت شهرک ها این واحد ها را نیز پلمپ خواهیم کرد. ما در راستای هم افزایی و بنا به دستورات دستگاه قضا درحال همکاری با شرکت شهرک ها هستیم تا بتوانیم نتیجه را به تثبیت برسانیم.

شرکت شهرک ها موظف به اعلام واحدهای آلاینده است

معاون نظارت و پایش سازمان محیط زیست می گوید: شرکت شهرک ها مکلف به تحویل لیست واحدهایی است که اقدامی در جهت پیش تصفیه انجام نداده اند. برخی واحدها در حال اقدام برای پیش تصفیه فاضلاب هستند که ما با آنان همراهی می کنیم. برای مثال تصفیه خانه بسیار خوبی توسط یکی از واحدهای صنعتی ساخته و در همین ماه رمضان افتتاح شد. این تصفیه خانه آب را تصفیه و در صنعت بازچرخانی ایجاد می کند.

وی می افزاید: امیدواریم هم زمان با ساخت تصفیه خانه چرمشهر، این واحدها پیش تصفیه خود را انجام دهند تا فاضلاب وارد شده به اگو قابلیت تصفیه در تصفیه خانه چرمشهر را داشته باشد و شرکت شهرک ها این فاضلاب را به استانداردهای سازمان محیط زیست برساند.

عرفانی با شاره به کمبود آب اظهار می کند: صنایع نیازمند آب باید در راستای تصفیه و بازچرخانی فاضلاب خود اقدام کنند. امیدواریم تمام واحدهای تولیدی اقدامات اصلاحی را انجام دهند و دیگر هیچ واحدی تعطیل نشود. باید روزی برسد که فاضلاب واحدها در همان شهرک بازچرخانی شود و هیچ تخلیه ای به محیط صورت نگیرد.

محیط زیست جریمه ای دریافت نمی کند

وی در خصوص انتشار خبرهایی دریافت جریمه به جای تصفیه فاضلاب می گوید: برای واحد هایی که متصل به اگوی شهرک باشند جریمه ای تعریف نشده است، اگر جریمه ای هست احتمالا از طرف شرکت شهرک هاست.

عرفانی با اشاره به ممنوعیت استفاده از فاضلاب در بخش کشاورزی اظهارمی کند: ما نباید اجازه دهیم از این فاضلاب برای سبزی کاری استفاده شود جهاد کشاورزی و دانشگاه علوم پزشکی در حال پیگیری موضوع هستند، این 2 ارگان بسیاری از متولیان استفاده از فاضلاب در بخش کشاورزی را به دستگاه قضا معرفی کرده اند، ما نیز اخطاریه های لازم را صادر کرده ایم، در صورت عدم همکاری بصورت جدی با آنان برخورد می شود.

ساخت اولین سپتاژ

وی با اشاره به ساخت اولین سپتاژ کشور ادامه می دهد: ما با همت استانداری، اداره آب و فاضلاب، شهرداری و بقیه ارگان ها به یک ساز و کار رسیدیم که این سپتاژ بر اساس آن و با اعتبارات اندک در حال راه اندای است. ما امروز بسیار خوشحالیم که در کنار وجود مشکلات بسیار اقداماتی برای حل آنان نیز در حال انجام است. ساخت این سپتاژ کاری ملی و بسیار عالی در کشور است.

معاون نظارت و پایش سازمان محیط زیست می افزاید: با وجود عدم تحقق 160 میلیارد از اعتبارات، اقدامات فیزیکی این سپتاژ رو به اتمام است، ما به صورت مستمر در حال ساماندهی تانکرها از طریق کارگروه هستیم و ارگان هایی نیز بر این تانکرها نظارت می کنند تا تخلفی صورت نگیرد، این تانکرها موظف به حمل فاضلاب مناطقی در مشهد که طرح اگو در آن اجرا نشده است به سپتاژ هستند. این فاضلاب پس از انتقال به سپتاژ مطابق با استانداردهای محیط زیست تصفیه خواهد شد.

تلاش برای بازچرخانی فاضلاب شهرک های صنعتی

وی با اشاره به فاضلاب شهرک صنعتی توس بعنوان یکی از چالش های اصلی کشف رود می گوید: اکنون شرکت شهرک ها درحال ارتقا و توسعه تصفیه خانه این شهرک است، باید فاضلاب 900 واحدی که در این شهرک تولید و به پرکندآباد منتقل می شود، در همان منطقه غرب مشهد بازچرخانی شده و باقی بماند. با توجه به افت آبخوان و دشت در غرب مشهد، امیدواریم این آب دیگر به این منطقه وارد نشود.

عرفانی با اشاره به وجود تصفیه خانه های خین عرب، التیمور، پرکندآباد یک و 2 و چرمشهر در این منطقه ادامه می دهد: 2 سال یش تصفیه خانه های التیمور و خین عرب با 162 هزار متر مکعب ساخته شد. مشکلات کوچکی در بقیه تصفیه خانه ها وجود دارد که با برنامه های شرکت آب و فاضلاب در خصوص توسعه طرح پرکندآباد در حال رفع شدن است. امیدواریم با تحقق این برنامه ها این فاضلاب رود دوباره تبدیل به کشف رود شود. مدریت در اجرای این برنامه ها بسیار حائز اهمیت است.

معاون نظارت و پایش سازمان محیط زیست می گوید: باید با هم افزایی در کلیه ارگان ها از جمله محیط زیست، آب منطقه ای، آب و فاضلاب، شهرداری و شرکت شهرک ها کار با همت ادامه یابد و به نتیجه ای مطلوب برسیم. دستگاه قضا در تمام کمیته های فاضلاب به صورت مستمر شرکت کرده و با دستورات خود گره گشای بسیاری از مشکلات بوده است.

پایش منابع آلاینده بطور مستمر انجام می شود

وی تصریح می کند: با پیگیری های انجام شده از سال 93 تا کنون و بخصوص سال 95 بالغ بر 80 جلسه تشکیل شده و آلودگی ناشی از ورود فاضلاب مورد بررسی قرار گرفته است. تا کنون با همت کارشناسان اداره کل محیط زیست و آزمایش های مختلف انجام شده، پنج هزار و 813 نوبت پایش منابع آلاینده در سطح استان صورت گرفته و هزار و 202 اخطاریه صادر شده است. مواد آلاینده شناسایی شده در این پایش ها شامل 42 درصد مواد آلاینده آب، 35 درصد آلودگی خاک و پسماند و 23 درصد آلودگی های هوا بوده است. این آلاینده ها به صورت مستمر در تصفیه خانه های کشف رود پایش می شوند.

عرفانی می افزاید: پایش های صورت گرفته توسط سازمان کل محیط زیست روند افزایشی داشته و از 4 هزار و 800 پایش در سال گذشته به 5 هزار و 800 پایش در سال جاری رسیده است، به همین ترتیب واحدهای بیشتری تحت نظارت قرار گرفته اند، ما 39 مورد پایش تصفیه خانه های مرکزی مادر موجود در شهرک های صنعتی را انجام داده ایم. تصفیه خانه های شهری نیز 40 نوبت پایش شده اند.

زهرا حسن پوران