معضلات هوشمندسازی حمل و نقل عمومی

1. درسال‌های اخیر شهرداری مشهد با شعار محوری “شهر مشهد ، شهر زندگی” اقدامات قابل توجهی را در راستای رفاه حال شهروندان ارائه داده است و استفاده از تکنولوژی و تاثیرات آن بر روند خدمات شهری بر هیچ کس پوشیده نیست. به رغم تمامی این تغییرات، آموزش استفاده از این نوآوری‌ها همواره در اولویت بوده‌است. از جمله این اقدامات می‌توان به ارائه سامانه من کارت، شارژ الکترونیکی من کارت‌ها، کیپاد، NFC اشاره کرد. در همین راستا گفتگویی متفاوت با رییس اتحادیه صنف حمل و نقل درون شهری و جمعی از شهروندان داشتیم.

رییس اتحادیه صنف حمل و نقل درون شهری گفت: در آینده نزدیک پرداختی به تاکسیرانها، پیکهای موتوری، وانتبارها از طریق بارکد خوان موبایل انجام میشود که روشی امنتر و سریعتر خواهد بود. نظارت سازمان اتوبوسرانی بر اتوبوسهای سطح شهر بیش از 80 درصد میباشد و مردم مجبور به استفاده از خدمات الکترونیک شهری هستند چراکه اوضاع به سمت الکترونیکی شدن شهر میرود.

به گزارش “صبح امروز“ خلیل دانش افزود: با احتمال افزایش نرخ استفاده از حمل و نقل عمومی، در طی دوسال گذشته 100 دستگاه مینی بوس به بهای میانگین 150 میلیون تومان خریداری شد و به جای اینکه خدمتی ارائه دهند، پس از یکسال و نیم نگهداری و استهلاک آن ها طی مناقصه ای به 300 تا 320 میلیون تومان یعنی به دو برابر قیمت فروخته شد.

وی اظهار کرد: از سال 88 تا کنون اتوبوس اسکانیا از مبلغ 32 میلیون تومان به 900 میلیون تومان و مینی بوس 14 میلیون تومانی به 500 میلیون تومان رسیده است. با این وجود سرمایه گذاری در بخش خصوصی حمل و نقل اصلا مقرون به صرفه نیست و مورد استقبال نیز قرار نمیگیرد. در قبال سرانه سفر 1200 تومان سهم بخش دولتی، 600 تومان سهم بخش خصوصی است و این توجیه ندارد.

رییس اتحادیه صنف حمل و نقل درون شهری بیان کرد: با این روند گرانی، حمل و نقل در دست بخش دولتی بماند بهتر است. به ازای 100 اتوبوس باید 210 راننده باشد اما طبق قرارداد میتوان با 180 نفر راننده، ناوگان شهری را پیش برد. در صورتی که اگر از 210 راننده حتی یک نفر کم شود، حدود 150 تا 200 میلیون تومان جریمه تحقق مییابد.

دانش اذعان کرد: در حال حاضر حداقل حقوق یک راننده حدود 2 میلیون تومان و سقف آن بین 3 میلیون تا 5/3 میلیون تومان است. این رقم در برخی از شرکتها متفاوت بوده و به 4 میلیون تومان هم میرسد. اما با افزایش قیمت لوازم یدکی به سه برابر از پارسال تاکنون بطور مثال لاستیک مینی بوس وارداتی از 385 هزار تومان به 1750 هزار تومان رسیده است.

وی در پایان گفت: بدین ترتیب دولت باید بخش حمل و نقل را در اختیار بگیرد. چراکه تصمیم گیرنده نیز دولت است و هیچ گونه نظرخواهی از بخش خصوصی نمیشود. با این شرایط تحمیلی و بایدی پس از پایان قرارداد دیگر هیچ همکاری با بخش حمل و نقل نخواهیم داشت؛ زیرا اجازه نمیدهند بخش خصوصی خود اقدامی انجام دهد.

در این راستا با شهروندان گپی زدیم و نظر آنان را در خصوص استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و میزان استفاده آنان از خدمات الکترونیک را جویا شدیم. به این منظور با چند تن از افرادی که در طی روز از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کردند گفتگو کردیم. این افراد که در رده های مختلف سنی و با مشاغل مختلف و دلایل متفاوت از این ابزار شهری استفاده داشتند ضمن تاکید بر لزوم استفاده از این ابزار انتقاداتی نیز بر نحوه ارائه خدمات وارد کردند.

خانم خانه‌دار هتل ابراز کرد: برای رسیدن به محل کار خود از قاسم آباد تا هفده شهریور سه مسیر را از طریق اتوبوس، مترو و تاکسی را طی میکند و هر روز با استرس اینکه هزینه اتوبوس و مترو گران شده یا نشده کارت می‌کشد. بدتر اینکه اگر باجه شارژ من کارت بسته باشد نمیداند چگونه بهصورت الکترونیکی من کارتش را شارژ کند.

در ادامه خانم کارمندی افزود: ترجیح می‌دهم مسیر خانه تا محل کارم را اگرچه که نزدیک نیست اما پیادهروی کنم. چون همواره با تاخیر و شلوغی بیش از حد  اتوبوس در ساعت اولیه صبح مواجه ام و به دلیل دوری مسیر مصلی از مترو، همواره با بحران نبود باجه من کارت روبرو هستم.

مرد کارگر ادامه داد: متاسفانه هیچ آموزشی در زمینه استفاده از خدمات شهری داده نمیشود و فقط مردم از همدیگر یاد میگیرند. قدرت ریسک استفاده از برخی امکانات در برخی جوانان بیشتر است اما برای من که سواد زیادی ندارم نمیتوانم چنین ریسکس کنم و از این امکانات بهرهگیرم.

دختر دانشجویی خاطرنشان کرد: من از “کیپاد“ استفاده میکنم اما با نداشتن شارژ باطری موبایل و خاموش شدن آن، مجبورم هزینه را نقدا و به ازای هر نفر مبلغ 1000 تومان بپردازم. این هزینه برای من سنگین است و بیشتر پول تو جیبی من صرف شارژ من کارت میشود.

پسر دبیرستانی میگوید: من همیشه سعی میکنم من کارتم را به صورت الکترونیکی شارژکنم، اما بارها شده که شارژ با موفقیت انجام نشده و مبلغ بعد از 72 ساعت، مجددا به حسابم واریز شده است و مجبور شدهام هزینه را نقدا بپردازم و یا از دیگران بخواهم تا برایم کارت بزنند و با نبودن پول خورد واقعا در شرایط بسیار بدی قرار گرفتهام.

زن خانهداری میگوید: بارها پس از شارژ من کارتم، به دلیل مجاورت با موبایل، شارژ آن خالی شدهاست. باید برای این مشکل نیز چارهای اندیشید. از این رو ترجیح میدهم از دیگران بخواهم برایم کارت بکشند تا متضرر شوم.

پیرمرد کتابفروشی میگوید: هربار که خواستم از مترو استفادهکنم مجبورشدم از پلهها بالا و پایین بروم چرا که همواره آسانسور توسط جوانترها اشغال شدهاست. برخی از پله برقیهای سطح شهر چه در مترو و چه در پل هواییها یک در میان دچار تعمیر است.

وی خاطر نشان کرد: با وجود افزایش عوارض شهرداری، اما در ایستگاههای معدودی باجه شارژ من کارت وجود دارد و حتی به دلیل نبود پول نقد، باجهداران اقدام به شارژ من کارت با کارت عابر بانک نمیکنند و راننده ها با افرادی که من کارت ندارند یا دیرتر کارت می کشند، برخورد بسیار بدی میکنند و اغلب راه نمیافتند.

در نهایت امر نظر افراد را در خصوص تفاوت وضعیت خصوصی سازی بخش حمل و نقل درون شهری جویا شدیم. جالب این است که بسیاری از استفاده کنندگان از حمل و نقل عمومی از واگذاری بخش هایی مانند اتوبوسرانی به بخش خصوصی بی اطلاع بودند بسیاری نیز با انتقاد از خصوصی سازی حمل و نقل شهری دلیل مخالفت خود را بالا رفتن بی رویه نرخ خدمات عنوان کردند و افزودند: در صورتیکه دولت مدیریت این بخش را بر عهده داشت شاید نرخ کرایه‌ها با این افزایش چندین درصدی مواجه نمی‌شد.

سمیه سادات حسینی