تلاش‌های احمدی نژاد در نبود یارانش

محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق ایران، تغییر کرده است، یا حداقل رفتار او این را نشان می‌دهد. او مدام سخنان مناقشه‌برانگیز به زبان می‌آورد و از اوضاع کشور انتقاد می‌کند. برخی از ناظران می‌گویند احمدی نژاد تلاش می‌کند جایگاه خود را از یک دولتمرد به منتقد وضع فعلی تغییر دهد. اما آیا موفق خواهد شد؟ در این زمینه شک‌وتردید‌هایی وجود دارد. از اواسط سال 96 تا به امروز برای محمود احمدی نژاد، رئیس‌جمهور سابق ایران، که تغییر از (جایگاه) دولتمرد به رهبر اپوزیسیون را آغاز کرده است، زمان شلوغی بوده است. احمدی نژاد سعی می‌کند محبوبیتی که در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش از دست داد را بازگرداند. پرسش این است که آیا روش‌های احمدی‌نژاد کار می‌کند یا اینکه او فقط مرد مناقشه‌برانگیز سابق است که حساب توئیتری خوبی دارد؟

احمدی نژاد پس از ترک سمت ریاست‌جمهوری در سال 92، برای تقریبا یک سال، آرام بود. از اواسط سال 93 حملات او آغاز شد و هر از چندگاهی به دولت حمله می‌کرد. اما در سال 96 حملات علنی او به دولت، به لحاظ شکل و شدت، به طرز موثری تغییر کرد. تغییر احمدی نژاد پس از بازداشت دستیارش حمید بقایی به دلیل مسائل فساد مالی، آغاز شد. حملات احمدی نژاد در این دوره به اوج خود رسید. او با انتشار نامه‌ای سرگشاده خواستار اجرای «اصلاحات اساسی» در کشور شد. پس از بازداشت سه تن از دستیاران احمدی‌نژاد، او از قوه قضائیه هم انتقاد کرد. این سه تن به اتهامات گوناگون محکوم شدند. در حال حاضر، حمید بقایی، معاون سابق رئیس‌جمهور، به دلیل جرایم فساد یک حکم پانزده ساله را سپری می‌کند. اسفندیار رحیم مشایی، به اتهام تهدید امنیت ملی، به شش سال و نیم زندان محکوم شد و علی اکبر جوانفکر، مشاور رسانه‌ای احمدی نژاد، به اتهام انتشار مطالبی برخلاف هنجار‌های اسلامی به یک سال زندان محکوم شد. احمدی نژاد علاوه بر انتشار چندین نامه انتقادی، در زمستان 96 از وزارت کشور برای برگزاری اعتراض علیه «سیاست‌ها و عملکرد مسئولان و روش اداره قوه‌های مختلف» درخواست مجوز کرد. احمدی‌نژاد نه تنها تلاش کرد تصویر سیاسی خود را تغییر دهد بلکه سعی کرد درکش از مسائل اجتماعی را هم تغییر دهد. او سعی کرد نشان دهد که نگرانی بیشتری درباره حقوق بشر دارد. احمدی نژاد در شبکه‌های اجتماعی هم بسیار فعال است و حتی در جدال‌های ظاهرا کوچک سایر کشور‌ها هم مشارکت می‌کند. در مناقشه پوشش سرنا ویلیامز در سال 2018 از او حمایت کرد و در مناقشه آمریکا بر سر زانو زدن کولین کاپرنیک، بازیکن لیگ ملی فوتبال آمریکا، در زمان پخش سرود ملی، از این بازیکن دفاع کرد. به نظر می‌رسد این امر تلاشی از جانب احمدی نژاد برای نزدیک شدن به جوانان است. مقاصد احمدی نژاد هنوز معلوم نیست، اما منطقی‌ترین گمانه‌زنی این است که او تلاش می‌کند در برابر اصلاح طلبان و سایر نیرو‌های حکومت جریان جدیدی درست کند. شاید هدف اولیه احمدی نژاد این باشد که تلاش ‌کند تا از سرنوشت سلف خود اجتناب بورزد. چرا که او متهم است که در دوره ریاست‌جمهوری‌اش از دو میلیارد دلار سوء استفاده کرده است.

آیا احمدی‌نژاد محبوبیت خود را بازگردانده است؟ ارزیابی این امر دشوار است. خصوصا که درباره این مسئله هیچ نظرسنجی عمومی وجود ندارد. با این حال، در میان ایرانیان معروف است که محبوبیت احمدی نژاد در مناطق روستایی متمرکز است. در شهر‌های بزرگ، که مردم به سیاست و رسانه دسترسی دارند، محبوبیت او بسیار ضعیف‌تر است. محبوبیت احمدی نژاد میان جوانان احتمالا خیلی بهبود نیافته است. چرا که دانشجویان هنوز تعامل احمدی نژاد با خودشان را فراموش نکرده‌اند. روش‌های او تاکنون موفقیت چندانی نداشته است. او می‌تواند هر چه بخواهد توئیت کند، اما این مهم نیست. او نمی‌تواند بدون مجوز وزارت کشور و مقامات بلندپایه ایران راهپیمایی بزرگرار کند. به رغم تلاش‌هایش، به نظر می‌رسد که احمدی نژاد پس از زندانی شدن دوستانش، تنها شده است. دیگر هیچ بازیگر سیاسی از او حمایت نمی‌کند. به لحاظ اجتماعی، تلاش‌های احمدی نژاد هیچ تغییر چشمگیری ایجاد نکرده‌اند. هیچ اعتراضی برای درخواست آزادی دوستان او (که میان مردم محبوب نیستند) اتفاق نیفتاده است. علیرغم شهرت و توئیت‌هایش، احتمالا احمدی نژاد در ایران شخصیت سیاسی بی‌ربطی باقی خواهد ماند.