کتاب‌های کودکان بدون تصویرگری بی‌ارزشند
تصویرگری برای کودکان به نظر می‌رسد که در دودهه اخیر به هنری محترم و بسیار قابل اعتنا تبدیل شده و در حقیقت انسان پر مشغله امروز اهمیت پرورش فکر و اندیشه کودکان را درک کرده است. این روزها رشته تصویرسازی برای کودکان به هنری پرکاربر و پرکاربرد تبدیل شده که مخاطبین بسیاری را به خود اختصاص داده است. «مریم عیدگاهی» متولد 1357 در تهران و البته ساکن مشهد است. نزدیک به 20 سال است که فعالیت هنری خود را در چند رشته از جمله تصویرگری، گرافیک و دکوراسیون آغاز کرده و تاکنون در چندین نمایشگاه آثار او به نمایش در آمده است. گفتگوی کوتاه ما با این هنرمند خراسانی در ادامه آمده است.
اساسا تصویرسازی برای کودکان چگونه تعریف می‌شود؟
به تصویر‌دار کردن متن‌های ادبیات کودکان (همراه متن یا بدون متن) تصویرسازی ادبیات کودکان گفته می‌شود. کتاب‌های کودکان بدون تصویرگری فاقد ارزش‌اند؛ که به تخیل نویسنده متن حالتی تجسمی‌بدهند وکودک بتواند بهتر و عمیق‌تر و با لذت بیشتری با متن ارتباط برقرار کند. گاهی تصویرگران روایت‌هایی را تصویر می‌کنند که متن آن‌ها پشت تصویرها پنهان است و در حقیقت نوشته‌ای تصویررا همراهی نمی‌کند، اما کودکان می‌توانند با دنبال کردن تصویرها روند پیشرفت داستان را درک کنند و معنای آن را بفهمند و از آن لذت ببرند. برای اینکه تصویرسازها بتوانند در بخش ادبیات کودک به موفقیت برسند، نه‌تنها به مهارت بالایی در تصویرسازی و داستان‌سرایی بلکه به دانشی قوی در زمینه سلیقه مخاطب نیز نیاز دارند. تصویرسازها باید دانشی عمیق راجع به ادبیات کودک داشته باشند و بتوانند تشخیص دهند چه موضوعاتی برای هر گروه سنی مناسب است. تصویرگری کتاب کودک هم هیجان‌انگیز است و هم چالشی؛ زیرا به برنامه‌ریزی، سازماندهی و سخت‌کوشی زیادی نیاز دارد.
چقدر این هنر می‌تواند مقدمه و پیش زمینه انیمیشن باشد؟
تصویرگری مادر انیمشن است و باید این هنر در میان تصویرگران در قالبی از هنر بومی ارائه شود.”کمیک استریپ” حلقه واسط انیمیشن و تصویرگری است. پیشرفت داستان مصور در یک کشور نویدبخش افزایش سطح کیفی انیمیشن است. پیشرفت انیمیشن و همه گیری فیلم‌های کارتونی باعث افزایش ایده و خلاقیت در تصویرگری در دنیا شده است. می‌توانیم ادعا کنیم برای بالندگی هنر پویانمایی در کشور لازم است از تصویرگران کتاب حمایت کنیم. نسبت تصویرگری به انیمیشن مانند دو میدانی برای سایر ورزش‌هاست. هنرمندان در این شغل به خوبی محک می‌خورند و ایده‌هایشان پرورانده می‌شود.
در مقایسه با هنرمندان مطرح جهان؛ هنرمندان این رشته در ایران چه جایگاهی دارند؟
در ایران تصویرگری کتاب داشته‌ایم، اما اینکه مخصوص کتاب کودک باشد چیزی نداریم، ما در گذشته اشعار داشته‌ایم که مصور شده‌اند، اما این تصویرگری برای کودکان انجام نشده‌اند. کارشناسان از سکه افتادن رونق کتاب کودک و نوجوان در سال‌های گذشته را ناشی ازعوامل متعددی می‌دانند؛ عواملی چون کاهش سرانه مطالعه، کم بودن تقاضا در بازار، مشکلات اقتصادی، متنوع شدن کالاهای فرهنگی رقیب کتاب و …که بخش‌های مختلف جامعه چون خانواده‌ها، نویسنده‌ها، ناشران و مدیران کلان فرهنگی کشور در ایجاد آن دخیل بوده اند و رفع آن نیازمند همکاری همه بخش‌های یاد شده است. مسایل و مشکلات حوزه نشر کودک و نوجوان را با «مصطفی رحماندوست» شاعر و نویسنده کتاب کودک و نوجوان، رییس پیشین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مدیر گروه شکوفه (بخش کودکان و نوجوانان) انتشارات امیرکبیر به بحث گذاشتیم.
خود شما چگونه به تصویرگری کودک علاقه‌مند شدید؟
علاقه به دنیای کودکان و شخصیت‌های قصه‌ها، خلق شخصیت برای قصه‌ها و الهام از کودک درون. و البته فکر می‌کنم علاقه به آفرینش در همه انسان‌ها وجود دارد که البته باید با کار مداوم پرورش پیدا کند. خود من هیچ وقت از وسوسه شیرین خلق برای بچه‌ها خالی نبودم و به اعتقاد من هر هنری ریشه در پرورش‌های کودکی دارد. اساسا هر هنر با تجربه‌های خام کودکی شروع می‌شود و این آزمون و خطا‌هاست که باعث شکفتن‌های متعالی و شکل گیری روح هنر در هر هنرمندی می‌شود. مطمئنم علایق کودکی به من بسیار کمک کرده که کار برای کودکان را با عشق دنبال کنم و به کودک تازه سال درونم بیشتر اهمیت بدهم و همین موجب موفقیت می‌شود.
این هنر چقدر به مهارت‌های بصری کودک کمک می‌کند ؟
تصویرگری و تصویر سازی در بسیاری از موارد به پرورش تخیل در کودک کمک می‌کند و کودک با بهره‌گیری از آن دنیاهای جدیدی را برای خود خلق می‌کند. برخی از تصویرگران صرف کار تصویرگری و زیبایی کار برایشان اهمیت دارد و در تصویرسازی به سن و فهم کودک کمتر توجه می‌شود؛ این درحالی است که یقینا درک و فهم کودک جایگاه نخست را در تصویرگری کتاب کودک دارد البته هستند تصویرگرانی که به هماهنگی بین متن، تصویر و تناسب آن با سن مخاطب بسیار اهمیت می‌دهند.
کلام آخر؟
به اعتقاد من کار برای بچه‌ها بسیار مهم و حساس است و انعکاس آن در جراید و دیگر رسانه‌ها ضروری. امیدوارم این مهم درک شده در روزنامه صبح امروز ،به دیگر روزنامه‌ها هم منتقل شود. دیده شدن کار برای کودک یعنی اهمیت دادن به دنیای کودک و اهمیت به پرورش کودک. بسیار از شما و همه زحمت کشان صبح امروز سپاسگزارم.
محمدرضا سرسالاری
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.