استراتژی مخالفان دولت در بهارستان

گذر دولت روحانی بار دیگر به مجلس افتاده و برای تکمیل کابینه اش به اخذ چهار رای اعتماد نیاز دارد. روزهای سخت تعامل با مجلس نهم گذشته اما مجلس دهم نیز آن طور که دولتی ها انتظار داشتند همسو و قابل اتکا نیست. عوامل بسیاری از جمله ضعف فراکسیون امید، رویکرد متغییر رئیس مجلس و تلاش اصولگرایان بهارستان، قلب دولت دوازدهم را  در هر مواجهه با مجلس به تپش می اندازد.

هرچه باشد با مجلسی رو به رو هستند که فراکسیون اصلاح طلب آن در بزنگاه ها به اجماع نمی رسد و تصمیم گیری را به افراد واگذار می کند. مجلسی که رئیس و چهره تاثیرگذار آن اگر یک روز برجام را بیست دقیقه ای تصویب می کند؛ روز دیگر نظاره گر استیضاح های پشت سر هم می شود. مجلسی که فراکسیون تندرو آن خالی از ژنرال های منطقی و سیاست ورزان کهنه کار اما پر از مهره های پر سر و صداست. قاعدتا کنار آمدن با چنین پارلمانی دشوار خواهد بود اگر رویکرد و تاکتیک های مخالفان را خوب نشناسند.

اکنون که چشم دولت یک بار دیگر به دهان مجلس دوخته شده، خوب است نگاهی به مخالفان اصلی دولت در پارلمان و شیوه معمول آن ها داشته باشیم. وزن فراکسیون نمایندگان ولایی در آخرین انتخابات هیات رئیسه مشخص شد اما خوش خیالی است اگر شمار و رای اندک آنان را به معنی عدم تاثیرگذاری بدانیم. مخالفان دولت در این جبهه بر عکس وزنشان، سر و صدای زیادی دارند و این سر و صدا کردن ها در مواقعی موثر می افتد.

حلقه اصلی مخالفان دولت در بهارستان متشکل از 5 چهره اصلی است. جواد کریمی قدوسی، حسینعلی حاجی دلیگانی، مجتبی ذوالنور، امیر حسین قاضی زاده هاشمی و حمید رضا حاجی بابایی که تخصصی هم عمل می کنند. پرچم داران مخالفت با دولت طی یک تقسیم وظیفه قابل توجه به شیوه های مختلف بر دولت می تازند و در مواقعی نیز بسته به موضوع، می توانند نظر فراکسیون لاریجانی را به نظر خود نزدیک کرده و به هدف برسند. مصداق بارز آن را می توان در طرح سوال از رئیس جمهور دید.

جنگ روانی با اخبار جعلی

«پارلمانتاریست منتقد دولت» صفت مناسبی برای جواد کریمی قدوسی نیست. اما این عضو جبهه پایداری، شاخص ترین چهره مخالفان دولت در پارلمان به شمار می آید. نماینده مشهد کار خود را از همان روزهای آغازین دولت شروع و همواره سعی کرده است که با اعلام اخبار جنجالی خبرساز شود. اخباری که بیش از جنجالی بودن جعلی بوده است. از خبر استعفای ظریف گرفته تا متهم کردن رئیس جمهور به دادن اطلاعات مهم فقهی به انگلستان.

این عضو فراکسیون ولایی بارها مرزهای انتقاد و مخالفت را جا به جا کرده و کار را به اتهام زنی رسانده است. مثلا آن وقت که در مهدیه مشهد دولت یازدهم را به براندازی متهم کرد و گفت: «رمزگشایی از شعار اعتدال امر مهمی است، چرا که اعتدال پوششی برای براندازی نظام است.»

قطعا می توان لیست بلند بالایی از ادعاهای تکذیب شده کریمی قدوسی تهیه کرد. به عنوان نمونه ادعای تقلید صدای حسین فریدون یا ادعای توافقات هفت‌گانه ایران و آمریکا. زیاد بودن تعداد خبرهای جعلی کریمی قدوسی اما از سر ناآگاهی نیست. برخی حامیان دولت می گویند او مسئول ایجاد جنگ روانی علیه دولت است و این کار را خوب می داند. بیش از همه هم ظریف را هدف می گیرد. چه آن وقت که مدعی بود با وزیرخارجه آمریکا نامه نگاری می کند و چه آن وقت که گفت اعضای دولت خواستار مذاکره با رهبری در موضوع آمریکا شده اند. رویکرد کریمی قدوسی آنقدر وزرات خارجه را خسته کرد که یک بار در واکنش به اظهارات او آورده بود: «دیگر اتهامات و اظهارات نسنجیده و ناروای نامبرده در خصوص تلاش برای ارتباط گیری با تیم جدید هیات حاکمه آمریکا همانند بقیه‌ سخنان قبلی ایشان در مورد شخص وزیر امور خارجه، در شکل خوش بینانه آن حاکی از بی اطلاعی و نا آگاهی و در شکل دیگر آن باز هم ناشی از توهمات و بداخلاقی های تکراری و کسل کننده دیگر ایشان است که دیگر چندان قابل اعتنا نبوده و نیاز به تکذیب مجدد هم ندارد.»

حسینعلی حاجی دلیگانی اگرچه برای رسیدن به کریمی قدوسی به مدت ها مشق کردن نیاز دارد اما همان راه را می رود. نگاهی به اظهارات، موضع گیری ها و ادعاهای او نشان می دهد که او نیز مامور ایجاد جنگ روانی علیه دولت است. شاهد این مدعا جنجالی است که وی با اعلام خانه نشینی روحانی در روزهای برفی اعلام کرد. خبری که خیلی زود از سوی دفتر رئیس جمهور پاسخ داده شد. در آن اطلاعیه آمده بود « فهرست کردن دروغ ها، افترا، ابهام آفرینی و طرح شنیده های ساختگی و شایعه افکنی هدفمند علیه خدمتگزاران ملت در دولت، نه جزو «وظایف نمایندگی»، بلکه دقیقا خلاف «شان نمایندگی» و خدشه به جایگاه والای مجلس به عنوان «خانه و عصاره فضایل ملت» است ». این عبارات نشان می داد که دولتی ها دست آقایان مخالف را خیلی وقت پیش خوانده و از این بازی تکراری خسته شده اند.

ناگفته نماند که دولت تنها تکذیب کننده ادعاهای این آقایان نیست. یک بار هم علی لاریجانی ادعای حاجی‌دلیگانی درمورد عدم رعایت نظر رهبری در قرداردهای نفتی را تکذیب کرد.( جلسه علنی مجلس مورخ 6 مهر 95)

لابی با فراکسیون لاریجانی

مجتبی ذوالنور به نسبت کریمی قدوسی و حاجی دلیگانی، یک منتقد منطقی به حساب می آید. البته نه آنقدر که جای خالی ژنرال های اصولگرا همچون حداد عادل، محمدرضا باهنر و … را در مجلس دهم پر کند. به هرحال توان مخالفان دولت در مجلس همین اندازه است و ناگزیر هستند که با استفاده از تاکتیک های مختلف، کاستی های ناشی از نبودن چهره های موثر خود را جبران کنند. برای همین هم ذوالنور به شیوه کریمی قدوسی و حاجی دلیگانی شایعه پراکنی نمی کند. سبک او «کج دار و مریز» است. به پشتوانه برخی تعاملات پیشین، هنوز در میان اصلاح طلبان محترم شمرده می شود و با اتکا بر همین احترام باقی مانده به سیاست ورزی ادامه می دهد.

ناگفته نماند که ذوالنور هم دیگر آن ذوالنور سابق نیست و از هم فراکسیونی های خود قیل و قال راه انداختن را آموخته است. دفاع سرسختانه اش از آتش زدن برجام در مجلس و آن داد و فریادهایی که در جلسه بررسی CFT یا استیضاح آخوندی می کرد، مصداق این ادعا است.

انتقادهای صریح رادیکال یا ملایم ذوالنور در کنار جنجال آفرینی های کریمی قدوسی و حاجی دلیگانی اما برای رسیدن این طیف به اهداف خود کافی نیست. آنان در اقلیت قرار دارند و برای به کرسی نشاندن حرفشان باید عده ای را در مجلس با خود همراه کنند. این امر محقق نمی شود مگر با کار تشکیلاتی و لابی گری. این وظیفه نیز به عهده حاجی بابایی و قاضی زاده هاشمی است. حضور حاجی بابایی در انتخابات هیات رئیسه و نهایتا انصراف دادن به نفع علی لاریجانی بارزترین کار تشکیلاتی آنان است. نقش آفرینی در رساندن لاریجانی به کرسی ریاست کاری نیست که بی پاداش بماند. رایزنی های نمایندگان ولایی با مستقلین ولایی نیز به همین جا ختم نمی شود. ثمربخش بودن این رایزنی ها در هر یک از موضوعات، موجب پیروزی حلقه مخالفان دولت خواهد شد.

این طیف در مجلس دهم نه چهره کاریزما و مورد اعتماد دارد و نه پیاده نظام گوش به فرمان. از همین رو راهی ندارد تا ضمن تحت فشار قرار دادن دولت به واسطه جنگ روانی با اخبار جعلی با فراکسیون قدرتمند علی لاریجانی لابی کند و به موفقیت هایی یکی در میان خود رضایت دهد. از قضا، یک بام و دو هوای لاریجانی در مواجهه با دولت روحانی به کمک آن ها می آید و موجب می شود که علی رغم تعداد اندک و خالی بودن جای چهره های شاخص خود، در این مجلس چندان هم ناکام نمانند.

علی روغنگران