کشتی چوخه نیازمند توجه

اهتمام به توسعه ورزش در اولویت‌های شورای پنجم

رئیس کمیسیون مناطق پیرامونی و کم‌برخوردار شورای شهر مشهد اهتمام به توسعه ورزش را از جمله اولویت‌های شورای پنجم دانست. ظهر امروز نشست رئیس کمیسیون مناطق پیرامونی و کم‌برخوردار شورا و شهردار منطقه 5 با جمعی از پهلوانان و قهرمانان حاشیه شهر مشهد در سالن ورزشی «شهدای پهلوان» برگزار شد.

یکی از اصلی‌ترین درخواست‌های حاضرین در این جلسه ایجاد و ساخت گود برای ورزش کشتی با چوخه بود و رمضانعلی فیضی با بیان اینکه ورزش یکی از مولفه‌‌های تضمین سلامت روانی جامعه و ایجاد نشاط و شادابی در بین جوانان و اقشار مختلف است، اظهارکرد: مشهد و خراسان مهد کشتی با چوخه بوده و از زمان‌های دور جایگاه ویژه و والایی را در میان پهلوانان و قهرمانان به خود اختصاص داده است.

وی کشتی با چوخه را ورزشی سنتی، پهلوانی و باستانی دانست و گفت: متاسفانه طی سال‌های اخیر این ورزش مورد بی‌توجهی و غفلت مسئولان مربوطه واقع شده و نسبت به آن کم لطفی شده است. کشتی با چوخه مروج فروتنی بوده و مهد بزرگان و پهلوانان به شمار می‌آید.

فیضی با بیان اینکه مجموعه مدیریت شهری متولی اصلی حوزه ورزش و تربیت بدنی در مشهد نیست، افزود: با این وجود بررسی‌های لازم را برای محقق شدن خواسته شما عزیزان انجام خواهیم داد و در حد بضاعت خود در راستای ایجاد بستر مناسب برای کشتی با چوخه حرکت می‌کنیم، هرآنچه که به ایجاد شادی و نشاط در بین جوانان و نوجوانان شهر مشهد منجر شود مورد حمایت شورا و شهرداری است.

وی توجه به امور فرهنگی از جمله ورزش و تربیت بدنی همگانی را جزو سیاست‌های اساسی شورای پنجم دانست و گفت: امروز با وجود تمامی تنگناها و کمبودهای مالی در مجموعه مدیریت شهری از هر قدمی که به رضایت شهروندان منجر شود، کوتاهی نخواهیم کرد، سالن‌های ورزشی نیمه‌تمام مورد توجه جدی قرار خواهند داشت و در راستای تکمیل آنها اقدام خواهیم نمود.

فیضی ضمن ابراز خرسندی از اینکه مشهد و خراسان پهلوانان بسیاری را به جامعه و کشور معرفی کرده و از دل این پهلوانان چه بسیار سبک بالانی که این دنیا برای ایشان کوچک بود و به مقام رفیع شهادت نائل آمدند، گفت: الگوبرداری از این قهرمانان و پهلوانان امری واجب بوده که بواسطه آنها بتوانیم خلق و خوی ایثار و رشادت را در خود پرورش دهیم.

کشتی چوخه

کشتی در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و همواره یکی از پرطرفدار‌ترین ورزش‌ها بوده است. این ورزش به عنوان ورزش ملی ایران نیز یاد می‌شود و انواع و گونه‌های مختلفی در اقوام و نواحی مختلف ایران دارد. از گونه‌های مختلف آن می‌توان به کشتی پهلوانی(در سراسر ایران)، کشتی لوچو(مازندران)، کشتی گیله مردی(گیلان)، کشتی زوران پاتوله(کردستان)، کشتی لری(لرستان)، بغل به بغل(قزوین)، لشکر کشی(یزد)، چوخه (خراسان) و گونه‌های متعدد دیگری که در جای جای ایران رواج دارد اشاره کرد. کشتی بومی و محلی استان ما کشتی چوخه است. کشتی چوخه به غیر از خراسان و با عناوین «گوراش»، «گولش»، «آلیش» در ازبکستان، قزاقستان، تاتارستان و… رواج دارد و پس از استقلال ازبکستان و با تلاش‌های این کشور، مسابقات کشتی چوخه بین‌المللی شد و هر ساله تیمی از چوخه‌کاران خراسان شمالی و رضوی در مسابقات بین‌المللی کشتی چوخه، کشورمان را نمایندگی می‌کنند.

کشتی باچوخه یا همان کشنی علاوه بر یک ورزش بومی، محلی دارای بارزترین ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی شمال خراسان می‌باشد که در کنار این‌ها یک چوخه کار همیشه دارای منش پهلوانی در تمام زوایای زندگی بوده است. کشتی چوخه از دیرباز میان مردم رواج داشته و حتی در مراسم عروسی نیز آن‌را برپا می داشته‌اند. این ورزش معمولا در فضایی باز و روی زمینی خاکی و نرم انجام می‌شود و تماشاگران آن دور تا دور می‌نشینند و کشتی را نگاه می‌کنند. به زمین آن گود می‌گویند و معمولا در حین بازی سورنا و دهل برای هیجان بیشتر می‌نوازند. هر چوخه کاری که پشت حریفش را به خاک برساند برنده مسابقه است. در خراسان که مهد این ورزش است شهرهایی چون قوچان، اسفراین، چناران، شیروان سرآمدان این رشته هستند و اگر نگاهی به گذشته بیندازیم به راحتی می‌توان به این نکته رسید که خراسان از جایگاهی ویژه میان استان‌های  دیگر برخوردار بوده است.

کشتی گیران به این ترتیب اجرا می‌کنند ابتدا کشتی گیران جبه‌ای از برک سیاه پارچه ابریشمی خشن که به آن چوخه می‌گویند به تن می‌کنند (البته در تابستان از پارچه نخی استفاده می‌کنند) آستین‌ها را تا آرنج بالا می‌زنند کمربندی پارچه‌ای به میان می‌بندند و دامن‌های چوخه را برای آنکه مانع فعالیت دست و پا نشود بر می‌گردانند و زیر کمر محکم می‌کنند و شلوار را نیز تا زانو بالا می‌زنند و با پاهای برهنه زیر نظر داوران کشتی می‌گیرند در کشتی با چوخه کسی پیروزی است که پشت حریف را به خاک برساند.

این رقابت‌ها باید زمان‌بندی شده و در تقویم کشتی با چوخه منطقه در نظر گرفته شوند، ضروری است برنامۀ هفتگی و یا ماهیانه‌ای برای برگزاری این رقابت‌ها در شهر‌های مختلف تدوین شده و سالی چند بار نیز رقابت‌ها به صورت استانی برگزار گردد.

متاسفانه هنوز ظرفیت‌ها و جذابیت‌های کشتی با چوخه برای خیلی از مسئولین ورزشی و فرهنگی به خوبی درک نشده است.

بودجه‌های کلانی که دربرخی ورزش‌های بی‌بازده هزینه می‌شود و هیچ سود و نتیجه‌ای ندارد که هیچ بعضاً برخی ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی را نیز درجامعه در پی دارد، در صورتی که به کشتی چوخه با نگاه درخور این آیین فرهنگی ورزشی نگریسته شود می‌توان بهره‌های فراوانی درجهت کاهش آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی در جامعه به ویژه درقشر جوان از آن گرفت.

درشهرهای که مهد کشتی با چوخه‌اند می‌طلبد که گود‌های کشتی با چوخه درخور قدمت کشتی در این مناطق و نام آوران چوخه درسده‌های اخیر گردد. گود‌های قدیمی موجود تقویت شده و برنامه مدونی برای برگزاری مرتب مسابقات طرح ریزی گردد گود‌های موجود اکثراً به صورت خودجوش و مردمی ایجاد شده‌اند و هیچ گونه بودجه و برنامه‌ای برای آنها وجودندارد.

یکی از دلایلی که کشتی با چوخه نتوانسته به جایگاه درخور توجه دست یابد عدم وجود یک نهاد رسمی و سازمانی به عنوان متولی این ورزش است.

به همین دلیل معمولاً بودجۀ آنچنانی برای این ورزش اختصاص نمی‌یابد ساختار رشته‌های ورزشی در تربیت بدنی به صورتی است که هر تشکیلات دارای فدراسیونی است اما کشتی با چوخه که زیر مجموعه کنفدراسیون یا فدراسیون جهانی است به عنوان یک ورزش بومی نتوانسته جایگاه منسجمی داشته باشد تا از یک هماهنگی و تصمیم و مدیریت و قوانین واحد و متمرکز برخوردار شود. جا  دارد این رشته درکنار دیگر رشته‌‌های نزدیک نظیر گیله مردی مازندران دارای تشکیلات در وزارت‌خانه ورزش و  جوانان شود تا بهتر سازماندهی شود.

گزارشی از حامد دائمی