مذاکرات افغانستان و پاکستان بدون پیشرفت به پایان رسید

پس از گذشت دو روز از مذاکرات بین هیات‌های افغانستان و پاکستان برای جلوگیری از حملات تروریستی، وزارت خارجه افغانستان اعلام کرد که این مذاکرات «بدون هیچ پیشرفتی» به پایان رسیده است. در کابل مردم نگرانند که حمله‌ای دیگر به وقوع بپیوندد.

دولت افغانستان امیدوار بود که با ارائه اسناد دست داشتن استخبارات پاکستان در حملات خونین کابل، مقامات آن کشور را قانع کند که این حملات در پاکستان سازمان‌دهی می‌شود و عاملان این حملات باید به افغانستان سپرده شوند؛ اما وزارت خارجه افغانستان گفته است که هیات‌های افغانستان و پاکستان در روزهای 20 و 21 بهمن با هم بر سر مبارزه با تروریسم گفتگو کردند ولی این گفتگو بدون هیچ نتیجه‌ای به پایان رسیده است.

تحلیلگران مسائل امنیتی افغان می‌گویند تا زمانی که پاکستان در افغانستان به هدف خود نرسد، حملات تروریستی پایان نمی‌یابد. ژنرال عتیق الله امرخیل تحلیلگر مسائل نظامی، اخیراً گفته بود «پاکستان یک آرزو دارد و این آرزو اشغال افغانستان است توسط عمال پاکستان و این که سیاست افغانستان باید مربوط به پاکستان باشد.»

مقام‌های پاکستان به کرات این اظهارات تحلیلگران و مقام‌های افغان را رد کرده و به آرزوی خود برای یک افغانستان امن تاکید کرده‌اند.

وزارت داخله افغانستان می‌گوید برای پیش‌گیری از حملات بیشتر، تدابیری را به اجرا گذاشته است. نجیب دانش، سخنگوی وزارت داخله روز یک شنبه گذشته در یک نشست خبری گفت: «دشمن، دشمن مشترک همه ما است. اهداف هم هنوز مشخص نیست، دشمن در هرجای کوشش می‌کند که دست به یک حمله بزند و هموطنان ما را به خاک و خون بکشاند.» آقای دانش شایعات در مورد حملات انتحاری در کابل را نادرست خواند، ولی گفت که تهدیدهایی وجود دارد.

احساس گسترده ناامنی در کابل

پس از حمله خونین در نزدیکی وزارت داخله، تدابیر امنیتی در کابل شدیدتر شد. نیروهای امنیتی روز شنبه گذشته یک مهاجم انتحاری را پیش از این که مواد انفجاری همراهش را در بین مردم منفجر کند، داخل محوطه ریاست ثبت احوال بازداشت کردند.

ترس از حملات بیشتر در کابل همچنان پابرجاست. پلیس چندین پست بازرسی را در ورودی‌های مرکز شهر ایجاد کرده است. هر واسطه‌ای که وارد مرکز شهر به خصوص وزیر اکبرخان می‌شود با دقت از سوی نیروهای امنیتی بازرسی می‌شود.

سخنگوی وزارت داخله در این مورد گفت: «آنچه در روزهای اخیر می‌بینید، بازرسی‌ها در بعضی ساعات مشکلات ترافیکی را به بار آورده و ما از شهروندان تقاضا داریم تا صبر و حوصله به خرج داده و ما را کمک کنند چون ما می‌خواهیم برای جلوگیری از تهدیدات، بررسی‌های خود را ادامه دهیم.»

بسیاری اما براین باورند که نهادهای امنیتی به خصوص کشف و استخبارات باید جلو ورود مهجمان انتحاری را از دروازه‌های شهر بگیرند.

در چنین وضعیتی ساکنان شهر کابل نیز ناآرامند و احساس امنیت نمی‌کنند.

اما سخنگوی وزارت داخله گفت که برای بهبود وضعیت امنیتی در شهر کابل طرح جدیدی را به اجرا گذاشته است: «هدف از این طرح امنیتی این است که ما چطور بتوانیم وضعیت را در شهر کابل بهتر کنیم و چهره‌ای که فعلاً این شهر دارد تغییر دهیم. ما می‌خواهیم که پس از این پاسگاه‌های امنیتی را از مرکز شهر به کمربندی شهر انتقال دهیم.»

نهادهای امنیتی افغانستان پذیرفته‌اند که مخالفان مسلح دولت در درون نهادهای امنیتی نفوذ کرده‌اند. در ماه‌های اخیر شایعاتی وجود دارند که گویا مهاجمان انتحاری توسط موترهای لوکس شیشه‌دودی انتقال داده می‌شوند. وزارت داخله افغانستان در حالی که وجود نفوذی‌ها را می‌پذیرد اما می‌گوید که در تلاش است تا چنین افرادی را شناسایی کند.

اما به نظر می‌رسد تا زمانی که همه مقامات دولتی به خصوص آنهایی که در مقام‌های عالی دولتی کار می‌کنند زیر نظر استخبارات نباشند، شناسایی این افراد دشوار است.

آینده خونین افغانستان و تأثیران بر منطقه

به باور بسیاری از کارشناسان تحولات جدیدی در غرب اسیا در حال شکل گیری است که مرکزاین تحولات افغانستان است. نباید فراموش کرد اظهارات مقامات امریکایی علیه نقش منفی پاکستان برای اسلام اباد یک تهدید بالقوه است. در واقع راهبرد دونالد ترامپ به افغانستان ادامه همان نگاهی است که کاخ سفید اکنون به مسائل منطقه‌ای پیدا کرده است. این نگاه از خاورمیانه تا جنوب و غرب اسیا و حتی شرق و جنوب شرق اسیا را شامل می‌شود که در نهایت موجب دامن زدن به رقابت‌های قدرت میان امریکا از یک سو و روسیه و چین از سوی دیگر شده است. نقش و جایگاه افغانستان در این مقابله و رقابت قدرت‌ها به شدت مورد توجه امریکاست. از همین رو با وجود این که در دوره اوباما، راهبرد خروج نیروهای نظامی از افغانستان مطرح شد، اما اکنون در دوره دونالد ترامپ نه تنها این نیروها کاهش نیافته بلکه در سایه راهبرد ترامپ برای افغانستان، برنامه‌هایی برای افزایش تعداد این نیروها و نیز گسترش پایگاه‌های نظامی امریکایی در آینده نزدیک در خاک افغانستان وجود دارد. لذا در سایه نگاه جدید امریکا به غرب و جنوب اسیا و مجموعه اهدافی که مطرح شد، می‌تواند چالش‌های تازه و پر خطری را در کوتاه مدت برای افغانستان شکل دهد. بعد از اعلام استراتژی امریکا در به تعلیق در آوردن کمکهای مالی ایالات متحده به پاکستان، افغانستان شاهد وقوع مجموعه حوادث تروریستی خونین در این کشور بوده است. علیرغم همه تهدیدهای شعارگونه امریکا هنوز پاکستان ترسی به خود راه نداده، چنانچه پس از اعلام کاخ سفید در مورد حمله به پناهگاه‌های طالبان، در خاک پاکستانان کشور گفته است که واشنگتن به جای هشدار به اسلام اباد، باید به ان کشور مشورت بدهد. به گفته خرم دستگیر، وزیر دفاع پاکستان، اسلام اباد اعلامیه جدید صادر شده از سوی کاخ سفید را به شکل جدی بررسی می‌نماید و در صورتی که نیروهای امریکایی به خاک پاکستان حمله کنند، به تلاش‌ها برای آوردن صلح به افغانستان صدمه بزرگی می‌زند. وی در عین حال تاکید کرده که اعلامیه کاخ سفید را بررسی می‌کند ولی واشنگتن باید به اسلام اباد به عنوان یک کشور مستقل و دارای استقلال احترام بگذارد.

به تازگی نیروهای امریکایی در وزیرستان شمالی، شماری از اعضای شبکه حقانی را هدف قرار دادند که در نتیجه آن، سه عضو مهمان شبکه کشته شده‌اند. این حمله امریکا در وزیرستان شمالی با واکنش تند پاکستان مواجه شده است.

از سوی دیگر اسلام اباد نیز در تقابل با دیدگاه امریکا در قبال نقش منفی پاکستان در تحولات غرب اسیا به صراحت اعلام داشته که از قدرت هسته‌ای خود به عنوان عامل بازدارنده استفاده خواهد کرد. این‌ها همه در حالیست که امریکا در سالهای اخیر به برقراری و تحکیم روابط با دولت هند یعنی رغیب و همسایه پاکستان که خود یک قدرت هسته‌ای نیز می‌باشد اقدام نموده است. از سوی دیگر هند نیز با توجه به شرایط موجود سعی کرده تا روابطش را با افغانستان نزدیکتر کند که اینها همه یعنی تحریک بیشتر پاکستان. ایا این دسته از اقدامات، چه در سطح حوادث تروریستی در افغانستان و چه در سطح دیپلماتیک و سیاسی را باید نوعی اقدام تلافی جویانه پاکستان در نظر داشت؟

لزوم حضور ایران و روسیه برای میانجیگری

با توجه به اقدامات امریکا در مورد پاکستان که در نهایت باعث اقدام تلافی جویانه انها در افغانستان گردیده. به نظر می‌رسد ادامه این اوضاع به پدید آوردن وضعیت بد امنیتی در افغانستان با قدرت گرفتن طالبان و بروز خشونت‌ها و درگیری‌های خونین خواهد انجامید. و با توجه به همسایگی این کشور با کشور عزیزمان شرایط ایجاب می‌کند ایران و روسیه به عنوان همسایگان افغانستان و دو قدرت منطقه در جهت جلوگیری از ادامه این روند از طریق دیپلماتیک و کمک به مذاکرات صلح بین پاکستان و افغانستان وارد عمل شوند تا از بروز تنش، نا امنی و بی ثباتی در منطقه و رسیدن دشمنان به نیات پلیدشان جلوگیری به عمل اید. تجربه موفق ایران در نابودی داعش، کشور عزیزمان را به بازیگر اصلی منطقه با نقشی تعیین کننده بدل کرده که می‌تواند کابوسی برای تمام تروریست‌های منطقه باشد.

گزارشی از علی روغنگران