گردشگر روستایی، ظرفیتی که مغفول مانده

مشکلات اقتصادی و بحران بیکاری در کشور و به تبع آن خراسان رضوی یکی از زخم­هایی است که هنوز کسی مرهمی برای آن نیافته است. البته درهایی گشوده شده است تا شاید گذر از آن‌ها این معضل فراگیر را کاهش دهد.

یکی از راهکارهایی که دولت جدید «حسن روحانی» در پیش گرفته کمک به اقتصاد روستا است. این کار می‌تواند مشکل مهاجرت روستایی به شهر، مشکل حاشیه نشینی و زیاد شدن جمعیت شهرها را حل کند، از طرفی جای امیدواری باشد برای رونق اقتصادی و احیای روستاها.

ایجاد اشتغال در روستاها معمولا مستلزم خرید تجهیزات کشاورزی، دام و نهادهای دامی و در مجموع کمک مالی به روستایی برای شروع یک سرمایه­گذاری روستایی است و همه این­ها را باید کنار مشکل بزرگ آب و بارندگی کم گذاشت و راه دشوار پیش روی این مردم در روستا را دید.

اما اگر نگاهی به پتانسیل­های روستاها بیندازیم خواهیم دید که می­توان بدون صرف هزینه­های کلان و سختی­ها زیاد هم به اشتغال پایدار در روستاها رسید. گردشگری و جذب توریست که سال­ها است به عنوان درمان اقتصاد بیمار و وابسته به نفت ما مطرح می­شود در این بخش نیز می­تواند اثرگذار باشد.

روستایی می­تواند با کمی خلاقیت و همدلی در روستا سالانه صدها گردشگر را به روستای خود بکشاند و فقط با ارائه فرهنگ خود به این افراد برای خود منبع درآمدی پایدار ایجاد کند. اقامتگاه­های روستایی، صنایع دستی، غذای محلی و … می­تواند مواردی جذاب برای گردشگر و منبع درآمدی خوب برای روستایی باشد.

صبح­امروز برای اطلاع بیشتر از ظرفیت روستاهای استان به سراغ یک فعال اکوتوریسم و راهنمای گردشگری رفته و نظر وی را در این خصوص جویا شده است.

گردشگری روستایی موجب توسعه پایدار

یک فعال اکوتوریسم گفت: گردشگری روستایی نوعی پایدار از گردشگری که موجب توسعه پایدار گردشگری می­شود. همچنین گردشگری روستایی از این جهت که تاثیر زیادی در توسعه اقتصادی روستایی و متعاقب آن توسعه اقتصاد کشور دارد از اهمیت بالایی برخوردار است.

ملیحه نامنی در گفت­وگو با خبرنگار صبح­امروز افزود: این نوع از گردشگری موجب می­شود سنت­های روستاها، لهجه­ها، صنایع دستی و اصالت آن حفظ شود و فرهنگ آن­ها به فراموشی سپرده نشود و البته که از مهاجرت روستایی به شهر نیز جلوگیری می­کند. متاسفانه شاهد این هستیم که روستایی­ها کاملا فرهنگ خود را کنار گذاشته­اند، از لباس­های محلی خود استفاده نمی­کنند، ابنیه تاریخی را مرمت نمی­کنند و به سمت فرهنگ شهری حرکت کرده­اند.

وی افزود: در بعضی روستاها یک بنای تاریخی مثل حمام را مرمت کرده­اند، ورودی کمی برای آن در نظر گرفته­اند، درون آن صنایع دستی به فروش می­رسانند و همین سیر هم موجب اشتغالزایی شده و هم به جذب گردشگر کمک کرده­اند و به مرور با رفت­و آمد توریست­ها و پیشنهاد کردن بازدید این مکان به دیگر افراد، این بنا تبدیل به یک محل گردشگری،اشتغالزایی و درآمدزایی خوب خواهد شد.

در استان اهمیت به روستا تبدیل به نیاز نشده است

نامنی ادامه داد: اگر این نوع گردشگری فعال شود باعث می­شود روستایی مهاجرت نکند اما متاسفانه شما در کنگ با سه هزار سال قدمت مشاهده می­کنید که دیگر کسی نیست و روستا رو به نابودی است که حتی توریست­های خارجی از این کار ناراحت و متعجب می­شوند.

نامنی در خصوص عدم استقبال روستاهای استان از این اقدامات اظهار کرد: متاسفانه اهمیت دادن به روستا و ابنیه تاریخی در استان ما هنوز یک نیاز نشده است در حالی که من در غرب کشور به روستایی که پاک­ترین روستای کشور شناخته شد رفتم، مردم خود روستا را تمیز کرده بودند، همه لباس محلی بر تن داشتند و همین موجب جذب توریست شده بود.

این کارشناس گردشگری تصریح کرد: این موضوع باید توسط مراجعی مثل سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری همچنین دانشگاه­ها باید فرهنگ­سازی شود و آموزش داده شود تا هم فرهنگ روستایی زنده شود و هم گردشگری روستایی به اقتصاد استان کمک کند. این موضوع به تنهایی می­تواند راه حل مشکل حاشیه نشینی شهر باشد.

همه روستاها ظرفیت خاص خود را دارند

وی در خصوص پتانسیل همه روستاها ابراز کرد: نباید روستایی را خاص کرد و گفت ما بقی روستاها شبیه به هم هستند. هر روستا در هر منطقه آداب و رسوم خاص خود را دارد و باید خود را متمایز کند و اگر ما آن­ها را شبیه هم می­بینیم بخاطر فراموش شدن فرهنگ­ها و ایجاد فرهنگ شهری در روستاها است.

نامنی ادامه داد: من امسال به همراه گروهی برای مراسم پخت شله به روستایی در تربت­حیدریه رفتیم که متاسفانه این روستا هیچ­چیزی نداشت و حتی مردم در آنجا زندگی نمی­کردند و 40 روستایی از مشهد به روستا آمدند و این مراسم را برگزار کردند.

وی افزود: اما با همین احیای آداب محرم و پخت شله گروهی در این روستا مستقر شد، خرید کردند و اقامت چند شبه موجب کسب درآمد روستا شد. جالب است بدانید در خبرها آمده بود یک گروه کوه­نوردی در این منطقه یک غار نمک کشف کرده­اند در صورتی که ما مدت­ها قبل در همین مراسم از همین غار نمک بازدید کردیم.

چیزهایی که برای ما عادی است برای گردشگر جذاب است

این مدرس هتلداری تصریح کرد: این موضوع نشان می­دهد حتما یک روستا نیازمند یک بنای خاص نیست بلکه همین آداب و رسوم، صنایع دستی، لباس و لهجه خود موجب جذب گردشگر است. خود زندگی روستایی، غذاهای محلی و خیلی چیزها که برای ما عادی است، برای توریست جذاب است. من مخالفم که فقط یک روستا بخاطر ویژگی خاص مطرح شود بلکه باید فرهنگ روستایی مطرح شود. روستاها باید تفاوت­ها و ویژگی­ها خاص خود را پیدا کنند و از آن در جذب گردشگر بهره ببرند.

نامنی ادامه داد: یک روستای خاص می­تواند هدف باشد اما نباید موجب دیده نشدن سایرین شود. مثلا به این شکل پیش برود که جاذبه­های اصفهان باعث شود کسی به سراغ مناطق دیدنی نجف­آباد نرود. این کار درستی نیست و باید گردشگر را با همه جا آشنا کرد تا فرهنگ گردشگری روستایی جا افتاده شود. اما مهمترین چیز که باید نهادهای مربوطه و دانشگاه به آن توجه کنند، آموزش استفاده از این فرهنگ به روستایی­ها است.

دولت باید از بخش خصوصی حمایت کند

وی در خصوص وظایف بخش خصوصی و دولتی اظهار کرد: نباید منتظر بود تا دولت این کارها را انجام دهد، دولت وظیفه ایجاد زیرساخت و تعیین چهارچوب کار را دارد. ما باید به سراغ بخش خصوصی برویم تا سرمایه­گذاری این بخش را انجام دهد. برخی هستند که فقط می­خواهند در این بخش­ها دیده شوند و دغدغه مالی ندارند، می­توانیم این فرصت را به آن‌ها بدهیم و دولت هم باید به بخش خصوصی میدان بدهد. دولت در حرف می­گوید از بخش خصوصی استقبال می­کند ولی در عمل چنین نیست.

نامنی در پایان گفت: بخش خصوصی اگر حمایت قانونی دولت را داشته باشد با اشتیاق و انگیزه­ای که دارد و علم به این­که نباید منتظر کمک مالی دولت باشد، به خوبی می­تواند با ایده­های جدید جذب توریست و سرمایه داشته باشد. دولت باید از بخش خصوصی حمایت کند و به این بخش بها بدهد.

گزارشی از رضا شجاع