ذرهبین، روی موسیقی و هنرهای تجسمی
نخستین قسمت از گفتوگو با معاون هنری و سینمایی ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیمه مرداد ماه امسال در روزنامه «صبح امروز» به چاپ رسید که در آن به بررسی وضعیت تئاتر و سینما در استان پرداختیم. آنچه میخوانید ادامه این گفتوگوی صریج و بیپرده با معاون اداره ارشاد و دو تن از روسای این ادارهکل است. افشین تحفهگر، معاون هنری و سینمایی، محسن سمیع، رئیس اداره موسیقی و هادی منفرد، کارشناس اداره هنرهای تجسمی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی است. در این گفتوگو به تشریح وضعیت موسیقی، هنرهای تجسمی و عکاسی در استان پرداختیم که پرسشهای آن قبل از برگزاری جلسه توسط هنرمندان مطرح شده است.
صبح امروز: اگر موافقید دفتر موسیقی را باز کنیم که البته دفتر داغی هم هست.
تحفهگر: دفاتر ما همه داغ است. بفرمایید.
صبح امروز: چهرههای بسیاری را در سالهای اخیر در حوزه موسیقی محلی از دست دادیم و این سئوال پیش آمده که چرا وقتی این چهرهها فوت میکنند مورد توجه قرار میگیرند. چرا اینطور است؟
سمیع: ببینید این یک بحث قدیمی است که چرا ما در زمان حیات هنرمندان آن طور که باید به آنها نمیرسیم و مردم آنها را نمیشناسند. من قبل از هر چیز بگویم این تا حدود زیادی به داغ فراق این عزیزان ربط دارد که در فرهنگ ما ریشه دارد. تا زمانی که عزیزانمان در کنارمان هستند از آنها غافل هستیم و وقتی آنها را از دست میدهیم به آنها متوجه میشویم. چون تا اطرافیانمان زنده هستند، احساس میکنیم هنوز فرصت داریم به آنها برسیم و بعد از مرگ دیگر فرصتی نیست و تنها افسوس میماند.
صبح امروز: شنیدیم استاد شریف زاده در سالهای آخر عمر خیلی در وضع نامناسبی زندگی میکردند. گفته شد بیمه ایشان هم مشکل داشته است و حتی درجه هنری استاد بعد از مرگ به دست ایشان رسیده است. حتی ما شنیدیم ایشان در اواخر عمر غسالی میکردند. درست است؟
سمیع: آقای شریفزاده از اساتید ویژه موسیقی خراسان بودند و نغمهها و نواهایی که داشتند مخصوص به خودشان بود. استاد در زمان حیات کارهای زیادی کردند؛ موذن بودند و اعتقادات خودشان را داشتند و غسالی را کار بدی نمیدانستند. او این کار را تکلیفی میدانسته و بر اعتقاداتش هم راسخ بوده است. در واقع تیپ هنرمندان مقامی ما در خراسان به ویژه در قسمتهای مرزی طوری است که زندگی سادهای دارند. استاد شریفزاده هم از این شخصیتهایی است که زندگی ساده و درویشی داشتند. آنچه آنها را آزار میدهد نداشتن ثروت و پول و خانه آنچنانی نیست و آنها فقط از بیتوجهی گله دارند. ما هم سعی کردهایم توجه کافی به آنها داشته باشیم.
تحفهگر: گستردگی خراسان رضوی با پیشینهای که دارد و تعدد هنرمندان مختلف، نشان از سختی کار دارد. ما در هر حوزهای که نگاه میکنیم به ویژه در قسمتهایی چون موسیقی مقامی چهرههای فراوانی داریم و در هر شهرستان یا روستای ما هنرمندان بسیاری وجود دارند که حتی شناسایی آنها کار سادهای نیست.
صبح امروز: یعنی زیرساختهای لازم برای رسیدگی به وضع هنرمندان وجود ندارد؟
تحفهگر: زیرساختها وجود دارد اما نه به اندازه گسترهای که در خراسان داریم. ما هم علاقهمندیم به همه هنرها بپردازیم و نهضت تکریم هنرمندان را راه انداختهایم و در شش ماه گذشته حضوری به خدمت 25 نفر رسیدیم و از آنها تجلیل کردیم. اما در واقع گستردگی به شکلی است که باید همه دستگاهها برای رسیدگی به این امر بسیج شوند و ساختاری ایجاد شود که بتوانیم چتر همایتی خود را گستردهتر کنیم.
سمیع: تمام شهرستانهای استان ما تیپ مخصوص موسیقی خودشان را دارند و تعداد هنرمندان آنها زیاد است. وقتی ما لیست هنرمندان را تهیه میکنیم احساس میشود این لیست تمام نمیشود. خیلی اوقات ما حتی به پوشش گستردگی کار نمیرسیم.
صبح امروز: هنر نیاز به عرصهای برای نمایش دارد. این عرصه در حوزه موسیقی محدود است. فکر نمیکنید این محدودیتها به هنرمندان این رشته آسیب زده است؟
تحفهگر: بله برای اجرای موسیقی محدودیتهایی وجود دارد اما تلاش ما معرفی درست و به جای نوع ارزشمند و فاخر این هنر است. موسیقی مقامی از مقدسترین هنرهاست. وقتی هنرمند بخشی ما قبل از دست زدن به ساز وضو میگیرد این ساز مقدس است و نوای آن ارزش دارد؛ برای همین وظیفه داریم موسیقی خوب و فاخر را معرفی کنیم.
صبح امروز: «کارگاههای پژوهشی» با چه هدفی برگزار میشوند و کمی در مورد این عنوان توضیح دهید.
سمیع: کارگاههای پژوهشی که تحت عنوان ورکشاپها و مسترکلاسها برگزار میشود، اتفاق معمولی در حوزه موسیقی است که از سال قبل برنامهریزی جدیای برای آن ریختیم که سرمایهگذاری خاصی روی آن شد. کارگاههایی که شهرستانها داریم با حضور چهرههای شاخص و نامدار انجام میشود. تا کنون چهرههای به نامی که همه مردم ایران میشناسند در این کارگاهها حضور داشتند: چهرههایی مثل حسین علیزاده، مسعود حبیبی، علی قمصری، اردشیر کامکار و… این چهرهها را با چند هدف به این کارگاهها دعوت کردهایم. ابتدا اینکه این اساتید با بدنه موسیقی این استان در ارتباط باشند و دوم اینکه برای کسانی که در این حوزه فعالیت میکنند، ایجاد انگیزه کنند. از طرف دیگر، فضاهای آموزشی فضای عمومی نیست و فقط متخصصین این هنرها به آن وارد میشوند.
صبح امروز: امکانش هست این کارگاهها گستردهتر شود و مخاطبان بیشتری را به خود مشغول کند؟
سمیع: در تلاش هستیم این اتفاق رخ دهد. البته باید مخاطب را هم بسنجیم.
تحفهگر: نگاه ما به موسیقی فاخر است و میخواهیم نوع درست موسیقی را به مردم معرفی کنیم. در این کارگاهها هم متخصصین کار حضور مییابند و تا الان هم استقبال خوبی از آنها شده است.
صبح امروز: اگر این کارگاهها اطلاعرسانی شود مخاطبان بیشتری به خود جذب نمیکند؟
سمیع: ما مشکلی در اطلاعرسانی نداریم ولی روی دو موضوع کار میکنیم. اول اینکه اساتید با نگاه آموزشی حضور داشته باشند و دوم اینکه مخاطب ما در آموزشگاهها به این فرهنگ برسد که وقتی استادی میآید در کلاس حضور پیدا کند و دانش خود را تکمیل کند. به نظرم هم باید در اطلاعرسانی فعالیت کنیم و هم اینکه به هنرجویانمان توصیه کنیم در این محافل مشارکت کنند و این فرهنگ به تدریج نهادینه شود.
صبح امروز: پنجشنبهها تمرینهایی در مجتمع امام رضا(ع) میشود و هنرمندانِ آنجا گله دارند که «ما دیده نمیشویم». با یکی از هنرمندان آنجا گفتوگو داشتیم که میگفت یک بار نشده است از طبقه بالا به پایین بیایند و ما را ببینند و حالمان را بپرسند. گفتهاند «ما فراموش شدهایم». چرا اینطور است؟
سمیع: در یک سال گذشته کارهای زیرساختی انجام شد. پیش از این انجمن دچار بدهیهای بالا بود و امکانات آموزشی آن فرسوده شده بود و تقلیل رفته بود و حتی فضای آموزشی مناسبی نداشت. در حال حاضر خیلی فضا فرق کرده و نسبت به یک سال گذشته کاملا بازسازی شده است. موکت کف، دیوارها، فضای آگوستیک، صندلیها، رنگآمیزی و همه تغییر کرده است و اتفاقا گروهها آماده هستند تا تمرین کنند. بدون کمترین هزینهای تمرینها برقرار است و ما در خدمتشان هستیم و بارها به آنها خدا قوت گفتهایم. در راستای ساماندهی گروههای اجرایی باید بگویم ما درخواستهایی از خارج استان داریم و چون آمادگی برای حضور جشنوارهها باید فضا داشته باشد، به گروهها این فضا را میدهیم تا تمرینهای خودشان را داشته باشند. برای اعزام گروهها به خارج از کشور هم نیاز به فضا داریم که همه اینها در همین مکان اتفاق میافتد.
تحفهگر: انجمن موسیقی استان حدود 400 متر فضا، دو سالن تمرین و چند اتاق جداگانه برای آموزش انفرادی دارد. دفتر انجمن موسیقی هم در همین مکان مستقر است و یکی از بهترین فضاهای ما در اختیار موسیقیدانان و نوازندگان است.
صبح امروز: در مورد آموزشگاههای موسیقی گفته شده که آموزشگاهها خروجی موثری ندارد و تدریس در آنها خیلی معیارهای دقیقی ندارد. گفته شده که کسانی که حتی الفبای موسیقی را نمیدانند به تدریس در این آموزشگاهها مشغولاند. حتی پرسیده شده که در طول بیش از یک دهه فعالیت این آموزشگاهها چرا حتی دو سه گروه موسیقی خروجی نداشتهاند!
سمیع: من نمیدانم آنها که این پرسش را پرسیدهاند در مورد خروجی آموزشگاه چه معیار و ملاکی مد نظر داشتهاند. تمام جشنوارههایی که برگزار میشود هنرمندان آن در آموزشگاههای موسیقی تحصیل کردهاند و تمام کسانی که امروز میبینید تدریس میکنند در همین آموزشگاهها تحصیل کردهاند.
صبح امروز: به گروه موسیقی اشاره کردهاند و گفتهاند چرا خروجی این آموزشگاهها گروههای موسیقی نیست.
آموزشگاهها رسالت تولید گروه موسیقی ندارند. باید موزیسین تربیت کنند و گروه تشکیل دادن به خود هنرمندان بر میگردد. هنرجویان و هنرمندان با ویژگیها و شخصیتهایی که دارند در کنار هم قرار میگیرند. هر گروه نیاز به چند مشخصه دارد: ابتدا خصوصیات اخلاقی و سپس علایق مشترک و مواردی از این دست. آموزشگاه به عنوان یک بنگاه اقتصادی باید از بهترین مدرسان استفاده کند که خروجی خوب داشته باشد؛ پس یک آموزشگاه به طور قطع سراغ مدرس ضعیف نمیرود چون اگر کسی احساس کند که مدرس ضعیفی دارد از آن آموزشگاه میرود. اینکه معیاری نیست که ما آموزشگاهها را ملزم کنیم که از اساتید برجسته استفاده کنند و از این سرفصلها پیروی کنند، این در حوزه کار ما نیست و کشوری است و باید از آنجا اقدام شود. تهران هم دارد در این حوزه کارهایی میکند اما ما همیشه روسای آموزشگاهها را تشویق کردیم و از آنها خواستهایم تا اعتبار کار خودشان را حفظ کنند.
صبح امروز: ساز و کاری برای ارزیابی مدرسان موسیقی در آموزشگاهها وجود دارد؟ شما از آنها آزمون میگیرید؟
سمیع: مدیران را بله اما مدرسان را خیر. این اتفاقی ملی است و باید از تهران اقدام شود.
صبح امروز: چون امکان دارد یک آموزشگاه برای اینکه هزینه کمتری بکند از مدرسان ضعیفتری استفاده کند.
تحفهگر: این نکته بیشتر به آموزشگاههای غیرمجاز برمیگردد. چون آموزشگاههای مجاز ما مرتب توسط شورای نظارت بر آموزشگاهها بازرسیهای دورهای میشوند و اگر موردی باشد خودشان با توجه به توصیههایی که شده رعایت میکنند. به نفع آنها هم نیست که از مدرسان ضعیف استفاده کنند چون مشتری خودشان را از دست میدهند. اتفاقا در حوزه خروجیها هم باید بگویم آموزشگاههای ما بهترین خروجیها را داشته و این را میشود در جشنواره آموزشگاههای موسیقی مشهد مشاهده کرد. این را هم باید دید که 29 گروه سال گذشته در جشنواره آموزشگاههای موسیقی شرکت داشتهاند.
سمیع: اتفاقا در حوزه آموزش، کارنامه درخشانی در استان داریم و حداقل باید بگوییم اگر در بعضی قسمتها محدودیتهایی داشتیم در حوزه آموزش واقعا پیشرفت خوبی کردیم. شاید یکی از نقاط قوت ما بخش آموزشِ موسیقی است که به نظرم خیلی از کاستیها را جبران کرده است. الان در سطح استان و به ویژه مشهد تمام فعالان مدرسان درجه یک آموزشگاههای ما مثل جهاد دانشگاهی و دانشگاه فردوس و… همه مدرسان آموزشگاههای ما هستند که سطح خوبی دارند. اگر در بحث کلی آموزشگاهها بگوییم این کار استانی واگذار نشده و فکر میکنم به زودی نامه آن میآید و به صورت کشوری برگزار میشود و تعیین سطح خواهیم داشت.
صبح امروز: برخی نواها، سرودهها، لالاییها هست که بخش مهمی از فرهنگ شفاهی ما به شمار میرود. چقدر به این حوزهها پرداخته شده است و رسیدگی به این هنرهای دیرینه چه آسیبهایی دارد؟ خودتان فکر میکنید چه کاستیهایی در این زمینه وجود دارد؟
سمیع: خراسان یک گنجینه است و سابقه بزرگی در این حوزه دارد. حماسهخوانیها، نغمهها و نواها، لالاییها، بخشیگریها، حتی سحریخوانی و منقبتخوانی و چاوشخوانیهایی وجود دارد که خراسان در آن سرآمد است. تلاشی در این یکی دو ساله کردیم که یکی از آنها تشکیل اتاق «گفتوگوی اصحاب فرهنگ و هنر» است که در آن چند کار مصوب شده که انجام شود. برنامه «آوای نوای دل» که گرامیداشت استاد عثمان محمدپرست در خواف بود و جشنواره «پیران چنگی» که بعد از چهارده سال دوباره برگزار شد، از این موارد است. یکی از دلایل تعریف چنین برنامههایی ثبت و ضبط کردن نواهای شمال خراسان بود که سه روز برگزار شد و اثرات و ثمرات خوبی داشت. جشنواره بخشیهای شمال خراسان هم که در درگز بعد از سالها برگزار شد، از این موارد است. این بخشیها هر کدام نوع روایت و پنجه خودشان را دارند و این جشنواره خیلی مورد استقبال قرار گرفت. «پیران چنگی» در قوچان بیشتر به اجرا تأکید دارد و «بخشیهای شمال خراسان» بیشتر نگاهی پژوهشی دارد.
ما جریانی را از سال گذشته شروع کردیم و گفتیم آمادگی داریم در مشهد و شهرستانهای استان تمام کسانی که نواها و نغمههای خاصی دارند و شاید تهیهکنندهای سراغ آنها نرفته است، با همکاری اداره شهرستان، در استودیوهای مشهد صداها و نغمهها و نواها را ثبت کنند و ما از آنها حمایت میکنیم. محمد یوسفی در درگز تنها نوازنده دوتار ابریشمی است که تارهای ابریشمی دارد و از او خواستهایم تا در استودیو مشهد کارهایش را ضبط کند. قرار شده گنجینه موسیقی خواف را جمعاوری کنیم و بودجهای برای آن درخواست دادهایم.
تحفهگر: در بخش موسیقی فعالیت بسیار زیاد شده است. در قیاس با سایر استانها بالاترین فعالیت موسیقیایی کشور در خراسان رضوی بوده است. در آموزش، برگزاری مسترکلاسها و تولیدات، بیشترین سهم را داشتهایم و در بخش برگزاری جشنوارهها و همایشهای مرتبط هم رتبه خیلی خوبی در کشور داریم.
صبح امروز: بگذارید به بحث هنرهای تجسمی بپردازیم. در این حوزه گفته شده است که نمایشگاه دائمی نداریم. اگر نداریم، چه دشواریهایی برای احداث این نمایشگاه وجود دارد؟
تحفهگر: ما در استان ابتکار خوبی داشتیم که آن هم اتاق «گفتوگوی فرهنگ و هنر» استان بود که به ریاست استاندار شکل گرفت و چند مصوبه خوب نظیر خنیاگران جام، پیران چنگی و جشنوارههای دیگر داشت. در یکی از نشستهایی که با حضور اساتید هنرهای تجسمی در محضر استاندار برگزار شد، موضوع وجود یک نگارخانه یا نمایشگاه دائمی را مطرح کردیم که با نظر موافق استاندار همراه شد. در آن جلسه استاندار این قول را به انجمن هنرهای تجسمی دادند که اگر این آمادگی وجود دارد از بعضی از خانههای سنتی که توسط میراث فرهنگی خریداری شده یکی به انتخاب هنرمندان برای فروشگاه دائمی آثار حوزه هنرهای تجسمی اختصاص داده شود تا گردشگران و حتی شهروندان بتوانند در آن آثار هنری این حوزه را تماشا و خریداری کنند؛ اما علاوه بر این ما پروژه احداث ساختمان موزه هنرهای معاصر استان را داریم که ساختمان آن در منطقه آبادگران مشهد در حال ساخت است. این پروژه در حال حاضر تقریبا تمام شده و ریزکاریهای آن مانده است که امیدواریم با تأمین اعتبارات آن کار به زودی به بهرهبرداری برسد.
منفرد: موضوع نمایشگاه دائمی یا موقتی خیلی فرقی ندارد و مهم این است که اثر به فروش برسد. ما با مجوز دادن به فعالیتها زمینه فروش آثار را فراهم میکنیم. به صورت طبیعی نمایشگاهها هفتهای برگزار میشود و در واقع بازار مشخص میکند که یک نگارخانه تمدید شود یا خیر. از طرفی نگارخانهها میتوانند مسیر تخصصی پیدا کنند و این موضوع تا حدودی در نگارخانههای شهر و استان جا افتاده است. مثلا شما در نگارخانه رضوان عمدتا آثار خوشنویسی و نگارگری میبینید. ساز و کار در واقع به صورتی است که اداره ارشاد به نمایشگاهها مجوز میدهد و آنها میتوانند فعالیت داشته باشند و وقتی نگارخانهها موفق هستند ما به هدفمان رسیدهایم. در حال حاضر 26 نگارخانه در سطح استان داریم که تنها 6 عدد از آنها تحت مدیریت اداره ارشاد است و این نشان میدهد که کار به دست خود هنرمندان در حال اجراست.
اگر در سال 40 هفته فعالیت داشته باشیم با توجه به اینکه نگارخانهها هفتگی برگزار میشوند باید هزار نمایشگاه در سال برگزار شود اما آمار از تعداد 385 تعداد در سال خبر میدهد و این نشاندهنده آن است که نگارخانهها ظرفیت بیشتری دارند. اینکه چنین تعدادی نمایشگاه نداریم به این بر میگردد که هنرمندان آثار خود را به نمایش نمیگذارند چون برای آنها به صرفه نیست.
صبح امروز: برخی هنرها هستند که در فضای عمومی خوب مطرح نشدهاند و هنرمندان آن میگویند که خیلی زمینهای برای معرفی فراهم نیست.
منفرد: البته که به تبلیغات بیشتری نیاز داریم و رسانهها و ارگانهای دیگر هم باید در میدان باشند.
صبح امروز: تا کنون از ارگانها و دستگاههای دیگر برای حمایت و مشارکت تقاضا کردهاید؟
منفرد: بله، اما همکاری با هنرمندان تجسمی و تبلیغ آثار آنها به نگاه دستگاههای دیگر هم بر میگردد. مثلاً شهرداری تا امروز نگاهی اقتصادی به بیلبوردها داشته است که اگر این نگاه فرهنگی شود خیلی شرایط فرق میکند. در واقع شهرداری به عنوان مصرف کننده آثار فرهنگی باید نقش جدیتری داشته باشد. ما مجوز صادر میکنیم تا جریان برگزاری نمایشگاهها تسهیل شود.
صبح امروز: یکی از انتقادها همین است. اداره ارشاد هدایت، حمایت و نظارت را بر عهده دارد. اما انتقاد شده است که در حوزه تجسمی فقط نظارت وجود دارد و موارد دیگر نیست!
منفرد: البته صدور مجوز خودش بار حمایتی دارد. اگر کسی اثری را از مسیر قانونی طی کند معاف از مالیات میشود و اینها بار حمایتی دارد.
صبح امروز: رئیس انجمن هنرهای تجسمی انتخابی نیست. این اتفاق را در تئاتر و چند هنر دیگر شاهد بودیم که رئیس انجمن از طریق انتخابات توسط هنرمندان تعیین شد و تجربه خوبی بود. چرا این اتفاق در حوزه تجسمی رخ نداد؟
تحفهگر: این نقد خود ما هم هست. اتفاقهای ویژهای رخ داده که قراین بلوغ هنر در کشور است و ما باید رویههای خودمان را تغییر دهیم. الان تشکلهای هنری نیازهای متفاوتی دارند. پیش از این دخالت دولت خیلی زیاد دیده میشد اما امروز باید هیأت مدیره توسط خود هنرمندان و در شرایطی دموکراتیک جریان یابد و هنرمندان این امکان را داشته باشند که وارد تعاملهای اقتصادی با بخشهای دیگر شوند.
صبح امروز: چطور این اتفاق در تئاتر رخ داد؟
تحفهگر: خود هنرمندان اقدام کردند و ما هم موافقت کردیم. به تازگی اساسنامهای آماده شده و امیدواریم با ایجاد و تکمیل آن اساسنامه بتوانیم انتخابات فراگیر را در تمام انجمنها برگزار کنیم.
صبح امروز: شنیدیم یکی از گالریهای خوب مشهد تعطیل شده است. چرا این اتفاق افتاد؟
تحفهگر: بر اساس آییننامه نظارتی نگارخانهها باید قبل از برگزاری نمایشگاه آثار را بررسی کنند و بر اساس آن آثار را منطبق کنند که مشلی ایجاد نشود. متأسفانه در مورد یکی از گالریها تخلف کوچکی صورت گرفت که به سه ماه تعطیلی انجامید. همین جا باید از تمام نگارخانهها تقاضا کنیم که قبل از تأیید آثار هماهنگیهایی انجام دهند.
صبح امروز: به عنوان آخرین پرسش در قسمت تجسمی خبر خوبی هم در این زمینه دارید؟
تحفهگر: بله، به زودی در بخش خصوصی افتتاح یک نگارخانه را خواهیم داشت که فکر میکنم واقعا خبر خوبی است.
صبح امروز: در حوزه عکس یکی از پرسشها این است که خیلی از آثار تاریخی و فرهنگی هستند که عکس کافی از آنها نداریم. قبول دارید؟
تحفهگر: یک عکاس به هیچ عنوان عکس خودش را با امکان استفاده و قابلیت برداشت، نمیگذارد. در حوزه مستند اجتماعی ما بزرگترین عکاسان کشور را داریم و نمیشود گفت در این رشته ضعیفیم. اما هر نهاد و ارگانی بنا به نیازش مجموعههایی دارد.
صبح امروز: صحبت این است که این عکسها جمعاوری نمیشود. آیا از عکاس عکسی خریده میشود؟
تحفهگر: باید اینها به طور رسمی جایی جمعاوری شود اما اداره ارشاد چنین آرشیوی ندارد و در وظایف آن هم تعریف نشده است.
صبح امروز: گفتهاند برای عکاسی از هر جایی مجوز تعریف شده و همین خیلی دست عکاسان را بسته است. این محدودیتها چقدر لازم است و چقدر این انتقاد از سوی هنرمندان وارد است؟
تحفهگر: عکاس خودش میداند که هر جا میرود نیاز به مجوز عکاسی دارد اما این نافی این نیست که ما نمیتوانیم هماهنگیهایی انجام دهیم. البته با کارت خبرنگاری کسی مانع نمیشود مگر در شرایط خاص و ویژه که شرایط خودش را دارد.
صبح امروز: آیا مجوز اداره ارشاد آن اعتبار کافی را دارد؟
بله، همین طور است مگر در موارد خاص که همیشه پیش نمیآید.
صبح امروز: عکاسان خواستهاند سالن عروسکی مجتمع پارک ملت در اختیارشان قرار بگیرد و این کار انجام نشده. جریان از چه قرار است؟
تحفهگر: روزانه هشت هزار نفر به مجتمع امام رضا(ع) وارد میشوند و از امکانات آنجا استفاده میکنند. هر یکی از اینها مطالبه برگزاری ورکشاپهای خودشان را دارند که مدیر مجتمع به این جریان رسیدگی میکند. تا جایی که میدانم هر زمان سالن خالی باشد در اختیار هنرمندان قرار میگیرد چون این امکانات به خود هنرمندان متعلق است.
صبح امروز: ممنون از شما برای حضور در این میزگرد.
نوید موسوی
高級 ラブドールThere are different PFA frameworks.Over years of living and working in critical trauma response,
In other words,they are using some form of internal imagery.ラブドール 画像
Nonetheless, it lacks left-to-right movement 人形 えろin the wire fingers. Ideal for customers desiring substantial hand movements without requiring left-to-right mobility.
In these cases,you and your staff should take the following steps:If there is reasonable cause to believe that a child/youth has been sexually abused,オナホ
sex ドールShe may love to take tons of photographs and he may run away from the sight of a camera.But if he still endures an incessant photo session with her,
9.エロ 人形Breathe.
Maybe it’s new, maybe the partner has never had that kind of intercourse,” she suggests,jydoll “or maybe they never had partners in the past that were open to that sort of thing
For example, some people with social anxiety or other mental セックス ボットhealth issues may find it more accessible to open up to and connect with a sex doll than a human being.
industrially-produced trans-fats are not part of a healthy diet and should be avoided (4,浜哄舰 銈ㄣ儹Less than 5 g of salt (equivalent to about one teaspoon) per day (8).
Sex dolls have come a long way from being just simple toys to ラブドール sexlooking incredibly real, showing off just how good technology has become.
ラブドール 通販anger,shame and guilt.
effective,and acceptable non pharmacological option” for premature ejaculation.人形 エロ
it’s easy to forget why you felt attracted to someone if you never share new experiences or fun.初音 ミク ラブドールRemember: In the beginning,
There is no strict scientific definition of superfoods.However,浜哄舰 銈ㄣ儹
If you are certain of your readiness,those feelings of guilt need to be dealt with.ダッチワイフ
ethics,and morality.えろ 人形
中国 エロof course,ultimately,
including in traditionally unused spaces like side yards.高級 ラブドールThey are specially designed to maximize space and yield,
性行為をするなら相手を尊重すべきということ。ただ問題は、オナドールダミーモードになると反応をやめることはできますが、
Sex shouldn’t be dictated by dated, gendered definitions and the more we examine these, 女性 用 ラブドールthe more freedom we can find to explore pleasure and sexuality and what works for us individually
the world’s first plant-based vegan food hall,ベビー ドール ランジェリーand WaterFire,
この自由度の高さにより、ユーザーは自分の理想にぴったり合ったドールを作り上げることができます.セックス ドールカスタマイズプロセスは非常に簡単で、分かりやすいガイドが用意されているため、どんな人でも安心して自分だけのドールを作成できます.
with easy-to-use filters and search options that help you find exactly what you’re looking for.ラブドール えろEach product page is detailed and well-organized,