دولت آینده، آموزش عالی را از بن‌بست نجات دهد/ دانشگاه را سیاست‌زده نکنید!

دانشجویان به عنوان اصلی‌ترين گروه نخبه جامعه انتظارات متعددی از دولت‌ها دارند که شاید باید گفت که پیشرفت علمی هر کشور در گرو تحقق این انتظارات است. مشارکت دانشجویان در انتخابات پیش رو نقش تعیین‌کننده‌ای در تحقق انتظارات آنان، بهره ‏مندی جامعه از توانمندی‏ های آنان و ترسیم آینده کشور دارد.

میزگردی با موضوع  “انتظارات دانشجویان از دولت دوازدهم” با حضور طیف‌های مختلف از تشکل‌های دانشجویی در دفتر خبرگزاری ایسنا در مشهد برگزار کرد.

فاطمه ظفر، فعال انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد در این میزگرد با اشاره به اینکه اهداف چشم‌انداز دانشگاه‌ها بر مبنای واقعیت نیست، تاکید کرد: تغییر دولت‌ها بر چشم‌انداز دانشگاه‌ها تاثیر می‌گذارد و شاید باعث شود که این اهداف به سرانجام نرسد؛ زیرا هر مدیری که روی کار می‌آید، نگرش‌های خود را دنبال می‌کند؛ بنابراین اگر چشم‌انداز درست و هدف مشخصی در وزارت علوم ایجاد شود، باعث خواهد شد تا با وجود تعویض ریاست دانشگاه‌ها، اگر مدیر دوره گذشته عملکرد مثبتی داشته، در دوره جدید نیز از پتانسیل‌های او استفاده گردد که این امر موجب ارتقاء کمی و کیفی آموزشی و همچنین افزایش کاربرد علوم در رشد توسعه کشور خواهد شد.

وی با تاکید براینکه ما باید از تجارب گذشتگان استفاده کنیم و نباید طرحی نو دراندازیم، عنوان کرد: ما باید بفهمیم که علت ناکامی دولت‌های پیشین چه بوده است و از آنان طلب کمک کنیم. علاوه بر آن باید یاد بگیریم که به‌صورت گروهی و فارغ از عقاید حزبی مشکلات کشورمان را حل کنیم.

این فعال دانشجویی اظهار کرد: زمانی که فردی با گرایش سیاسی خاصی به منصب ریاست جمهوری نائل می‌شود، تاثیر مستقیمی بر انتخاب ریاست دانشگاه‌ها دارد که به دنبال آن تا انتخاب ریاست دانشکده و مدیر گروه‌ها نیز پیش می‌رود که این سیستم جدید بر عقايد نخبگان دانشگاهی و دانشجويان تاثير می‌گذارند.

ظفر با اشاره به اینکه دولت دوازدهم باید در نظام آموزش عالی تغییراتی ایجاد کند، بیان کرد: تغییری که باید در نظام آموزش عالی رخ دهد این است از استاد محوری در حوزه آموزش تا سیاست‌گذاری‌ها دوری شود. به‌طور مثال شاید یک کشاورز با تجربه در مقایسه با یک استاد بتواند مسائل زیادی را به دانشجو آموزش دهد؛ بنابراین گاهی لازم است که فردی باتجربه در کنار استاد علم را آموزش دهد تا دانشجو تنها با تکیه‌بر آموزش استاد وارد جامعه نشود.

وی تاکید کرد: در حال حاضر اساتید تنها نمونه‌ای از سرفصل کتاب‌های قدیمی را تدریس می‌کنند که باعث شده دانشجویان انگیزه‌ای برای درس خواندن نداشته باشند و تا زمانی که دولت به این نتیجه نرسند که این سیستم باید اصلاح شود، نمی‌توان دانشگاه را از بن‌بست نظام آموزش عالی نجات داد.

این فعال دانشجویی افزود: در اسناد کشور ما نباید مواردی مانند بهترین نظام آموزش عالی در خاورمیانه و بالاترین تولید مقاله‌های علمی پژوهشی قید شود، زیرا این موضوع چشم‌انداز مناسبی برای کشور ما نیست. شاید متولی کردن دانشگاه‌ها در توسعه روستایی، بهبود ساختمان‌ها، توسعه بهداشت و سلامت و سایر حوزه‌ها و دخیل کردن نخبگان در حل مسائل و مشکلات کشور، در اسناد آرمانی ما تأثیرگذارتر باشد.

ظفر یادآور شد: ما در جامعه به‌خصوص حوزه‌های علوم انسانی با مشکلات بسیاری روبرو هستیم که باید به دانشگاه‌ها سپرده شود؛ درواقع دانشگاه باید متولی حل مسائل شود که به دنبال آن معضلاتی مانند بیکاری حل خواهد شد.

بهداد شکرالهی، بازرس اتحادیه علمی دانشجویی علوم دامی و صنایع غذایی ایران در ادامه تقویت پیوند میان دانشگاه و صنعت، جلوگیری از رشد بی‌رویه پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تغییر اساسی در ساختار دروس را ازجمله انتظارات دانشجویان از دولت آینده دانست و خاطرنشان کرد: از دولت دوازدهم انتظار می‌رود که افرادی را در حوزه علمی انتخاب کنند که به مسائل موجود در دانشگاه واقف باشد و هر فردی که روی کارمی آید، باید در نهایت بین صنعت و جامعه و دانشگاه آشتی برقرار کند. پرداخت وام تحصیلات تکمیلی با هزینه‌های 700 میلیونی کنار گذاشته شود و مسیر درستی در زمینه کارآفرینی شرکت‌ها برای دریافت وام و فروش محصولات تعیین شود.

وی اظهار کرد: متاسفانه ما در نظام آموزشی عالی چارچوب و آیین‌نامه مشخص نداریم، بنابراین اگر دولت و رئیس دانشگاه تغییر می‌کند باید چارچوب‌های اصلی نظام آموزشی عالی حفظ شود؛ همانطورکه در قانون اساسی با توجه به هر تصمیمی که می‌گیریم، باید قوانین و چارچوب‌ها حفظ شود؛ اما در دانشگاه اساسنامه به‌صورت کلی نگارش می‌شود و هر کس بر مبنای خودش پیش می‌رود به‌طور مثال فردی ترجیح می‌دهد که به جناح چپ گرایش پیدا کند دیگری به جناح راست.

بازرس اتحادیه علمی دانشجویی علوم دام و صنایع غذایی ایران با اشاره به اینکه تغییر مدیریت‌های مختلف در ریاست دانشگاه‌ها بیشترین تاثیر را فضای دانشگاه دارد، زیرا این افراد هستند که نظرات خود را بر این فضا دیکته می‌کنند، ادامه داد: باید آیین‌نامه‌ای با همکاری اساتید و دانشجویان به عمل آید تا بتوانند بر اساس آن قوانین عمل کنند. اعمالی که قرار است در دانشگاه پیاده شود، باید فارغ از فضای سیاسی باشد و طبق این اصول آگاهانه عمل کنیم و هیچگونه جناح خاصی را مدنظر قرار ندهیم.

مسعود سلطانی، دبیرسابق انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه این نشست با اشاره به اینکه اکنون در سطح کشور تمام اتحادیه‌های دانشجویی به‌نوعی از یک طیف سیاسی تشکیل‌شده‌اند، عنوان کرد: باید تضارب آرا در دانشگاه‌ها و سطح کشور ایجاد شود، زیرا این فضای تک صدایی ایجاد شده به ضرر همه خواهد بود؛ بنابراین این فرصت‌ها باید عادلانه بین تشکل‌های دانشجویی تقسیم شود و دولت طی چهارسال آینده این فضا را فراهم کند.

وی با اشاره به ناکارآمدی دانشگاه‌ها، گفت: فاجعه‌ای که اکنون در دانشگاه‌ها رخ داده پدیده مدرک‌گرایی است؛ دانشگاه پیام نور در مقابل دانشگاه آزاد قرارگرفته است و بدون در نظر گرفتن کیفیت، دانشجوهای بسیاری را تربیت می‌کند.

دبیرسابق انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه در دولت هشتم بیشترین قدرت به جریان‌های دانشجویی داده شد، افزود: در دولت نهم فضای دانشگاه‌ها سیاسی شد و در سال 84 یک تشکل دانشجویی وجود داشت که همه کار از جمله فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و علمی را بر عهده داشت و امروز در دانشگاه‌ها، تشکل‌های سیاسی با احزاب بیرون دانشگاه همکاری می‌کنند، تشکل‌های فرهنگی تک‌بعدی عمل می‌کنند و انجمن‌های علمی دانشجویی نیز بیشتر نمادین هستند.

دبیر سابق انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه امروز جامعه شناسی در ایران در حد نظرسنجی است و طرح واقعیت سنجی هنوز وجود ندارد و نگاهی منفی به علوم انسانی وجود دارد، ادامه داد: ما باید در دانشگاه‌ها رویکرد عملیاتی داشته باشیم و بسیاری از پروژه‌ها و معضلات اجتماع را به دانشجویان بسپاریم؛ اکنون اساتیدی وجود دارند که به‌اندازه شهرت خود تخصص ندارند و دانشجویان دکتری کارآمدی بیشتری نسبت به آنان در جامعه دارند.

فاطمه سادات نوبخت، فعال بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد، نیز در این میزگرد اظهار کرد: ما نباید دانشگاه را سیاست زده کنیم تا بازیچه جناح‌ها شود. جنس دانشجو نباید جناحی باشد و تنها باید درزمینهٔ سیاسی آگاه باشد. دانشجو به‌عنوان قشری است که مردم را روشن می‌سازد و نباید طرز تفکر حزب خاصی را پیش ببرد‌ زیرا از فضای علمی دور می‌شود.

وی  با بیان اینکه اگر اساتید به فضای جناحی در سیاست کشیده شوند به دانشجویان هم نیز منتقل می‌شود، اضافه کرد: اساتيد باتوجه به جايگاهی که برای آنان در نظر گرفته شده، بايد نهايت تعادل را برای جهت دهی‌های سياسی خود رعايت کنند و تنها مواضع به تشخيص رسيده خود را با دانشجويان در ميان بگذارند.

فعال بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد با تاکیدبر اینکه گاهی اساتیدی با پیشنهاد نمره، دانشجویان را به‌سوی جناح خاصی تحریک می‌کنند، گفت: باید سیستمی طراحی شود که اساتید فراجناحی و براساس معیارهای خاص انتخاب شوند و معیارهای آرمانی داشته باشند و حزبی نباشند. گاهی اساتید در ارائه مقالات نیز جناحی عمل می‌کنند بنابراین ما باید مطالبه کنیم تا اساتید براساس معیارهای خاصی پیش روند.

نوبخت بیان کرد: تصریح کرد: دانشگاه‌های ما به سمت تجمل‌گرایی و اشراف گری حرکت می‌کنند. همچنین نگاه در دانشگاه‌ها از بالا به پایین است که باید اصلاح شود یعنی دیدگاه رییس دانشگاه بر تمام بخش‌ها حاکم می‌شود.

با تاکید براینکه دانشجو در هر طبقه‌ای که قرار می‌گیرد، همواره نظیر یک موجود آزمایشگاهی است، ادامه داد: اسناد بالادستی کشور که جامعه علمی و بزرگان آن را جمع‌بندی کرده‌اند و در قانون اساسی وجود دارد، در بخش اجرا با مشکل روبرو است؛ این اسناد عملیاتی نمی‌شود، ما دانشجویان باید آن‌ها را عملیاتی کنیم.

مصطفی فاطمی نسب، دبیر سابق جامعه اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه با اشاره به اینکه سیستم آموزش عالی باید بومی سازی شود، افزود: اسنادی که در حوزه آموزش عالی در گذشته نوشته شده نیازمند اصلاح است و باید تغییراتی در این اسناد ایجاد شود.

وی خاطرنشان کرد: امیدواریم دولت آینده آموزش عالی را به گونه‌ای رقم بزند که شاهد سرگردان شدن دانشجویان در مباحث نظری نباشیم و به سمت کاربردی کردن علوم در دانشگاه ها حرکت کنیم. همچنین علوم انسانی نیز باید موردتوجه ویژه ی دولت ها قرار گیرد.

دبیر سابق جامعه اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، بر استفاده از تجارب دولت های گذشته تاکید کرد و یادآورشد: ضعف دولت ها در عدم استفاده از تجارب دوره های پیشین است.

طیبه طباطبایی، عضو انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این میزگرد  تاکید کرد: همه دولت‌ها که تاکنون روی کار آمده‌اند وجه اشتراکی داشتند که برخی از اشتباهات بنیادین در شوراها را تصحیح نکردند. لزومی ندارد که دولت‌ها شعارهای خیلی بزرگی برای رسیدن به حیات طیبه که در چشم‌انداز نیز آمده، مطرح کنند بلکه با اقدامات اساسی کوچک نیز می توان گام به گام به اهداف بزرگ دست یافت.

وی با تاکید براینکه دروس ما کاربردی نیست و یا منابع آن خیلی قدیمی است و مطابق با پیشرفت علم روز نیست، ادامه داد: وقتی همه نامزدها برای رفع بیکاری شعار می‌دهند  و از طرفی دانشگاه‌ها سیاستی دیگر را در پیش می‌گیرند و ظرفیت پذیرش برخی رشته‌ها را که بازارکار آن‌ها اشباع شده را افزایش می‌دهند، منجر به افزایش بیکاری خواهند شد.