مهدی نیا: شهر فروشی بلای جان مشهد

علی نژاد

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد گفت: بی‌توجهی به ظرفیت شهر و شهرفروشی طی ۳۰ سال گذشته از طریق تراکم فروشی، توافق یا ناتوانی در برخورد با تخلفات به طور مستمر ادامه داشته و بلای جان شهرها شده‌ است.

به گزاش صبح امروز ، محمد هادی مهدی نیا روزگذشته در نطق پیش از دستور جلسه علنی شورای اسلامی شهر مشهد با بیان این مطلب افزود: به دنبال اوج گرفتن بحران آلودگی هوا طی روزهای گذشته و به روال معمول هر سال، بازار بحث، اظهارنظر، نصیحت، هشدار و ارائه راه‌حل از سوی افراد و نهادهای مسئول و صاحبنظران برای مدتی گرم شد که مخاطب بسیاری از نصیحت‌ها و هشدارها مردم بودند.

دلایل آلودگی هوا

وی ادامه داد: عدم استفاده مردم از ناوگان حمل و نقل عمومی، استفاده مردم از خودروهای فرسوده و استفاده از اتومبیل‌های شخصی از دلایل مطرح‌ شده در خصوص آلودگی هوا بود و به مردم یادآور می‌شد که سرانه تولید آلودگی این شهروندان ۱۴ برابر شهروندان وظیفه‌شناسی است که از اتوبوس و وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند.
مهدی نیا افزود: در میان اظهارنظرهای ارائه شده، نبود شبکه کارآمد حمل و نقل عمومی و تعداد زیاد اتومبیل‌های فرسوده و غیراستاندارد از دیگر دلایل آلودگی هوا مطرح شد.

دلایل شهرفروشی
وی ادامه داد: در میان این دلایل از شهرفروشی نیز نباید غافل شد، در نظر گرفتن ظرفیت جمعیت‌پذیری شهر و ضرورت فوری و قطعی توقف هرچه سریع‌تر آفت شهرفروشی، قدم اول برای هر نوع اصلاح در زمینه آلودگی هواست.
مهدی نیا گفت: محدوده شهر مشهد حدود ۳۰ هزار هکتار وسعت دارد، این محدوده دیگر امکان گسترش ندارد، زیرا از جنوب به ارتفاعات، از غرب به شهرستان بینالود و از شمال به کشف‌رود و از شرق به زمین‌های متعدد کشاورزی محدود شده‌ است.
وی افزود: ظرفیت جمعیتی مشهد در طرح جامع اول که در سال ۱۳۵۰ تصویب شد، یک میلیون و ۵۶ هزار نفر و وسعت شهر حدود ۱۷ هزار هکتار تعیین شده بود، در طرح جامع دوم مشهد که در سال ۱۳۷۰ تصویب شد، به دلیل تحولات بعد از انقلاب و در نتیجه بازنگری در امکانات و محدودیت‌ها، این ظرفیت تا حدود پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر افزایش یافت و در چارچوب “طرح ناحیه مشهد” در سال ۱۳۸۸ به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسید و مطالعات طرح سوم جامع مشهد نیز در سال ۹۵ تصویب شد.

گنجایش مشهد؛ حداکثر3.8 میلیون نفر در افق 1405
وی ادامه داد: طبق این طرح  اگر وجود حداقل خدمات و تسهیلات عمومی نظیر بوستان و مدرسه و بیمارستان را برای ساکنان شهر ضروری بدانیم، طبق پیش‌بینی طرح جامع سوم، شهر مشهد حداکثر سه میلیون و ۸۵۶ هزار نفر در افق ۱۴۰۵ را می‌تواند در خود جای دهد.
مهدی نیا گفت: با فرض تثبیت محدوده شهر به اندازه ۳۰ هزار هکتار، جمعیت یک میلیون و ۵۶ هزار نفر برای شهر مشهد رقم مطلوب، جمعیت سه میلیون و ۸۵۶ هزار نفر قابل قبول و جمعیت پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر نیز جمعیت حداکثر قابل تحمل است.
عضو شورای اسلامی شهر مشهد افزود: در همه نقاط دنیا برای کنترل و حفظ تعادل بین تعداد جمعیت و ظرفیت شهرها، از ضوابط ناظر بر کنترل سطح اراضی مسکونی، تراکم ساختمان‌های مسکونی و حداقل اندازه واحد مسکونی که در چهارچوب طرح‌های شهری تعریف و تعیین شده، استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: طرح جامع اول مشهد هم برای این منظور دارای ضوابط بود، حساب و کتاب داشت و از سرانه زمین به ازای واحد مسکونی استفاده کرده‌ بود که بعد از انقلاب نیز تا سال‌های ۶۸ و ۶۹ رعایت می‌شد.

کشف تراکم فروشی و توافق درمحودیت های مالی مشهد
وی گفت: بعد از پایان جنگ تحمیلی، مسئولان متوجه شدند که شهر مشهد از نظر ظاهری و باطنی به هیچ وجه شایستگی بارگاه منور حضرت امام رضا (ع) را ندارد، فقدان شبکه مناسب  از خیابان‌ها و بزرگراه‌ها و ترافیک سنگین، زشتی، کثیفی و سایر نواقص وجود داشت و از طرفی محدودیت‌های مالی، فکر درآمدزایی سازمان‌ها و نهادها را تقویت کرده بود که در چنین شرایطی راه‌حل تراکم فروشی و توافق کشف شد.

مهدی نیا افزود: با این حال از همان ابتدا گروهی از عاقبت کار ترسیدند و با این شیوه مخالفت کردند ولی لذت و جاذبه کسب پول، گوش شنوایی نگذاشته‌ بود.

اعتیاد به تراکم فروشی و تامین 70 درآمد شهرداری
وی ادامه داد: هم اینک بیش از ۷۰ درصد درآمد شهرداری در بسیاری از شهرها از طریق تراکم‌فروشی تامین می‌شود و وزارتخانه‌ها نیز به این اقدام معتاد شده‌اند.
رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد گفت: در شرایط فعلی یا باید همین مسیر را ادامه دهیم تا هر روز شاهد مرگ و میرهای بیشتر ناشی از آلودگی هوا باشیم یا برای خروج از این بحران باید طرح‌های عملی همه‌جانبه جایگزین تراکم‌فروشی کنیم.

راهکارها
وی افزود: برای تحقق این مهم باید طرح‌های تفصیلی با رویکرد واقع‌بینانه تصویب و اجرایی شود، قطع فوری وابستگی درآمد شهرداری به فروش مازاد تراکم ساختمانی و تحقق مدیریت یکپارچه شهری نیز ضروری است.
پیش از این رییس کمیسیون اقتصادی شورای اسلامی شهر مشهد اعلام کرده‌ بود،روزانه حدود ۵۵ میلیارد ریال برای اداره این شهر هزینه می‌شود این درحالی است که رقم عوارض پایدار بسیار اندک است، در سال جاری تاکنون از محل عوارض کسب و پیشه  ۸۰ میلیارد ریال عاید شهرداری شده‌ است، از محل مالیات بر ارزش افزوده نیز سهم شهرداری مشهد در سال جاری 3هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال پیش‌بینی شده که هنوز محقق نشده‌ است.