توافق آمریکا و کره شمالی چه‌قدر شبیه به برجام است؟

استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه این روزها برخی توافق آمریکا با کره شمالی را با برجام مقایسه می‌کنند، اظهار کرد: یک سری اختلافات و تفاوت‌های اساسی بین این دو توافق وجود دارد که نباید آن‌ها را نادیده گرفت، این دو توافق غیرقابل مقایسه هستند.

به گزارش ایسنا، احمد فاطمی‌‌نژاد در خصوص توافق رهبران آمریکا و کره‌شمالی، اظهار کرد: به نظر من این توافق را باید بخشی از یک جریان کلی دانست که در دهه‌های بعد از دهه 1970 تحت عنوان مقابله با اشاعه هسته‌ای تلقی می‌شود که در مورد کشورهای مختلفی چون آفریقای جنوبی، سوئد، کره جنوبی، آرژانتین، برزیل، قزاقستان و اوکراین انجام شده است.

وی افزود: در واقع ما روند کلی مقابله با اشاعه هسته‌ای را داریم که در این روند کلی اقدامات متعددی انجام شده و این توافق با کره شمالی هم در آن چارچوب اما با سبک دیگری قابل تحلیل است، این امکان وجود دارد که اختلافات جزئی داشته باشند اما هدف کلی همان مقابله با اشاعه هسته‌ای است.

این استاد روابط بین‌الملل در خصوص ماندگاری این توافق، گفت: کره شمالی در دهه 90 در دولت کلینتون نیز سابقه توافق اتمی با آمریکا را داشت اما به نتیجه نرسید و آمریکا که قرار بود امتیازاتی به کره شمالی بدهد بعد از مدتی تعهدات خود را عملی نکرد و کره شمالی نیز به مرور از این توافق خارج شد، در موارد متعددی نیز از سایر توافقات بین‌المللی خارج شده، در مورد آمریکا نیز همین‌گونه است.

فاطمی‌نژاد ادامه داد: این را باید در نظر داشت که توافقاتی نیز بوده که در مورد این کشورها و سایر کشورهای دیگر به نتیجه رسیده است. ما به همان میزانی که نقض توافق داریم، بسیار بیشتر از آن، توافقات و تعهداتی را داشتیم که اجرایی شده است. در حال حاضر باید منتظر ماند و امیدوار بود که این توافق به نتیجه برسد مگر اینکه در این بین اتفاقات دیگری بیفتد و تحولاتی در داخل این کشورها رخ دهد یا در فرآیند اجرایی کردن این توافقات اختلافاتی پیش بیاید.

وی اضافه کرد: همه این موارد می‌تواند سبب شود که این توافق نیز به نتیجه نرسد. به صورت کلی نمی‌توان قاعده داد که به دلیل سابقه این کشورها در نقض تعهد و توافق، نباید با آن‌ها توافق داشت. هر توافقی مقتضیات خود را دارد و ممکن است به سرانجام برسد یا خیر.

این استاد علوم سیاسی با بیان اینکه طبق بیانیه اولیه‌ای که صادر شده عملا آمریکا تعهد روشنی نداده که بخواهد نقض عهدی صورت بگیرد، عنوان کرد: تعهد روشن از طرف کره شمالی است که در واقع تعهد کرده تسلیحات و تاسیسات هسته‌ای خود را از بین ببرد. از سمت آمریکا تعهد روشنی وجود ندارد و ممکن است در آینده آمریکا عنوان کند که عهدی را نقض نکردیم زیرا عملا تعهدی طبق این بیانیه اولیه و آن چهار ماده اساسی داده نشده است.

فاطمی‌نژاد اضافه کرد: تعهد روشنی از سمت آمریکا نمی‌بینیم که بخواهد نقض شود، تنها یک سری بحث‌های رسانه‌ای و کلی و در قالب آن چهار ماده بیان شده است، اما تعهدی که کره شمالی انجام داده بسیار روشن است. کره شمالی تعهد کرده که در جهت از بین بردن تسلیحات و تاسیسات هسته‌ای خود حرکت کند. در این زمینه اگر قرار باشد که نقض تعهدی صورت بگیرد از سمت کره شمالی خواهد بود.

وی با اشاره به اصلی در بحث مذاکرات بین‌المللی و توافقات، تصریح کرد: براساس این اصل، فردی که وارد مذاکره می‌شود باید قدرت تصمیم‌گیری داشته باشد. از این نظر، مذاکره در سطح رهبران دو کشور بسیار مثبت است زیرا افرادی در مذاکره بودند و تصمیم نهایی را گرفتند که بالاترین تصمیم‌گیرندگان در کشور خود و دارای بالاترین سطح سیاسی هستند. این نکته‌ای مثبت است.

این استاد دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: بیان کردن این موضوع که مذاکره نباید در این سطح باشد، به این علت است که امکان دارد توافقات و مذاکرات زمانی به نتیجه نرسد و برای اعتبار سیاسی آن کشور مناسب نباشد، به همین دلیل عنوان می‌کنند که بهتر است در سطوح پایین‌تری صورت بگیرد.

فاطی‌نژاد بیان کرد: در این مورد نیز قبل از اینکه در سطح سران در سنگاپور ملاقاتی صورت گیرد، مذاکرات گسترده‌ای بین کره شمالی و جنوبی و نیز کره شمالی و آمریکا به صورت مستقیم و با واسطه کره جنوبی انجام و موجب زمینه‌سازی این دیدار شد.

وی اضافه کرد: باید در نظر داشته باشیم که کره شمالی در طول این سال‌ها مخالفتی نداشتند که با آمریکایی‌ها مذاکره کنند و تمایل داشتند که مسائل را در سطح کلان حل کنند، در زمان‌های مختلف نیز ملاقات‌هایی بین رهبران کره شمالی و روسای جمهور سابق آمریکا صورت گرفته است، این ملاقات از این نظر بی‌سابقه بود که با رئیس‌جمهور در قدرت حال حاضر آمریکا مذاکره شده است.

این استاد روابط بین‌الملل با بیان اینکه به احتمال زیاد کره شمالی در چرخش خود مستقلانه عمل کرده است، عنوان کرد: احتمالا ترجیح روسیه و چین این است که مسائل در این سطح حل نشود و مدت‌دارتر، با شرط و شروط و پیش‌شرط باشد زیرا می‌تواند وزنه و اهرم فشاری برای این دو کشور در مقابل آمریکا ایجاد کند.

فاطمی‌نژاد ادامه داد: اگر کره شمالی مستقلانه هم عمل نکرده باشد، بیشتر تحت‌تاثیر کره جنوبی یا ژاپن بوده است، هرچند این موضوع هیچگاه به طور صریح بیان نشده اما از اظهارات مقامات چین و روسیه اینگونه بر می‌آید که در واقع چندان موافق این حد از تنش‌زدایی بین آمریکا و کره شمالی و بحث خلع سلاح هسته‌ای نیستند.

وی افزود: لاوروف به طور مشخص بیان کرده بود که ابتدا باید تحریم‌ها علیه کره شمالی برداشته شود و بعد کره شمالی اقداماتی را در جهت خلع سلاح انجام دهد، این نشان می‌دهد که روسیه قائل به یک نوع مذاکره با پیش‌شرط بوده تا مذاکره بدون پیش‌شرط.

استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه این روزها در رسانه‌ها این توافق را با برجام مقایسه می‌کنند، تصریح کرد: یک سری اختلافات و تفاوت‌های اساسی بین این دو توافق وجود دارد که نباید آن‌ها را نادیده گرفت، این دو توافق غیرقابل مقایسه هستند.

فاطمی‌نژاد بیان کرد: یکی از نکات در زمینه وضعیت و جایگاه هسته‌ای کره شمالی و ایران است. تمام تهدیدات، تحریم‌ها و اتهامات علیه ایران، مبنای غیرواقعی دارد اما در مورد کره شمالی بالفعل است یعنی کره شمالی در حال حاضر تسلیحات هسته‌ای دارد که آن را آزمایش کرده و دارای موشک‌های قاره‌پیما است. این موارد اساسا شرایط را متفاوت می‌کند. با توجه به همین مسئله عملا سطح قدرت کره شمالی متفاوت است.

وی اضافه کرد: کره شمالی در حال حاضر برخوردار از قدرت بازدارندگی هسته‌ای و به همین میزان موضعش در مذاکرات قوی‌تر از ایران است. مورد دوم این است که برخلاف برجام که نکات ریز و جزئی داشت و مستلزم مذاکرات طولانی بود اما در این توافق این موارد وجود ندارد و یک توافق کلی و کمتر حساب شده است.

فاطمی‌نژاد افزود: نکته نهایی این است که ما حسن ظنی را در بین همسایگان کره شمالی داریم که در مورد همسایگان ایران وجود ندارد، همسایگان کره شمالی در این مذاکرات همراه این کشور و حامی مذاکرات و همسایگان خیرخواهی هستند، به ویژه کره جنوبی و ژاپن اما در مورد ایران اینگونه نبوده و در فرآیند مذاکرات شاهد کارشکنی‎های متعدد کشورهای عربی و حتی کشورهایی چون پاکستان، روسیه و ترکیه بودیم که در موارد متعدد اقدامات عجیبی انجام می‌دادند.

وی اضافه کرد: همسایگان ایران برخلاف کره شمالی چندان خیرخواه و خواهان توافق ایران نبودند و یکی از عوامل شکست توافق نیز همین لابی همسایگان به ویژه کشورهای عربی در آمریکا بود که در مورد کره شمالی چنین چیزی وجود ندارد. مجموعه این عوامل سبب می‌شود که اساسا این دو وضعیت غیرقابل مقایسه باشد که باید این را در نظر داشت.
انتهای خبر