چرا «زی‌زی‌گولو» را دوست داریم؟

تقابل دنیای فانتزی و واقعی

قصه‌های «تابه‌تا» که با نام شخصیت اصلی آن «زی‌زی گولو» نیز شناخته می‌شود، از آن دست سریال‌هایی بود که برای کودکان دهه شصتی ماندگار شد. شخصیت محوری این سریال 30 قسمتی، عروسکی است به نام «زی‌زی گولو آسی پاسی دراز کوتاه تابه‌تا» که خیلی سریع در میان کودکان و نوجوانان ایران و حتی رده سنی بزرگسال شهرت و محبوبیت زیادی پیدا کرد؛ به گونه‌ای که واژه «زی‌زی گولو» به فرهنگ گفتاری مردم نیز راه یافت.

اکنون پس از قریب به 3دهه، خالق‌ این شخصیت عروسکی از محبوبیت آن و این‌که چگونه بعدها به شخصیت کاغذی و کتاب تبدیل شد، می‌گوید؛

پیوستن به خاطره جمعی کودکان و نوجوانان

به گزارش روزنامه «صبح امروز» محمدکاظم اخوان، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان و خالق «قصه‌های زی‌زی‌گولو» در گفت‌وگو با ایسنا درباره گُل کردن این اثر در زمان خود و پیوستن آن به خاطره جمعی کودکان و نوجوانان آن دوره، اظهار کرد:  اعتقاد بر این است که بچه‌ها بیشتر از برنامه‌هایی استقبال می‌کنند که خاص خودشان است، آن‌ها را دنبال می‌کنند و  به‌ آن‌هایی دل می‌بندند که می‌بینند بزرگ‌ترها هم آن برنامه را دوست دارند و آن برنامه را با لذت تماشا می‌کنند. این موضوع به آن‌ها احساس غرور  می‌دهد  زیرا حس می‌کنند برنامه‌ای که برای آن‌هاست، توجه بزرگ‌ترها را جلب کرده است. اما متأسفانه در ساخت برنامه‌های کودکان، کمتر به این مسئله توجه می‌شود. برنامه‌های کودک مطرح و شناخته‌شده در تمام دنیا، برنامه‌ها و سریال‌هایی هستند که بزرگ‌ترها آن برنامه را اگر بیشتر از بچه‌ها دوست نداشته باشند، کمتر از بچه‌ها دوست‌ ندارند. این یک رمز موفقیت در مخاطب‌سنجی و جذب مخاطب است.

او سپس گفت: از ابتدا برای ساخت برنامه «زی‌زی‌گولو» قصد بر این بود که محوریتش مخاطب کودک باشد ولی نگاه عام به خانواده هم داشته باشد؛ در این برنامه دو خانواده هستند با بچه‌های‌شان؛ یکی بچه فانتزی و خیالی و دیگری بچه واقعی. این دو به نحوی یکدیگر را کامل می‌کنند، دنیای فانتزی و دنیای واقعیت را به بچه‌ها نشان می‌دهد و به همان اندازه که بچه‌ها در واقعیت زندگی می‌کنند، در تخیل و رویا هم رشد می‌کنند و بزرگ می‌شوند. بچه‌ها  فضای فانتزی را از طریق کتاب و یا به واسطه انیمیشن و برنامه‌های خاص کودک به دست می‌آورند و هرچقدر این فضا متنوع‌تر، جذاب‌تر و پربارتر باشد و بچه‌ها با این برنامه‌ها و سرگرمی‌ها رشد کنند، طبیعی است نسل پویاتر، کنجکاوتر و مشتاق‌تری به شناخت پدیده‌های نو و در نهایت جامعه سالم‌تر و پویاتری خواهیم داشت. در این هیچ شکی نیست.

رقابت باعث رشد برنامه‌ها می‌شد

اخوان با تأکید بر این‌که کوشش‌هایی که برای ساخت برنامه‌های این‌چنینی می‌شود، بسیار ناچیز است، بیان کرد: زمانی که «زی‌زی‌گولو» ساخته شد موقعیت بسیار خاصی در تلویزیون بود؛ هم به لحاظ مدیران دلسوزی که در آن زمان بودند و هم این‌که فضا، فضای بسیار زنده‌ای بود. کارگردان‌ها، نویسنده‌ها و تولیدکننده‌ها هر کدام کاری دست‌شان بود و در رقابت با هم سعی می‌کردند که به اصطلاح کم نیاورند و این باعث رشد برنامه‌ها می‌شد. فضا بازتر بود و ایده‌ها آزادتر مطرح  می‌شدند زیرا شناخت بیشتری  در سطح مدیریت وجود داشت. «زی‌زی‌گولو» در یک موقعیت بسیار خاص ساخته شد که دیگر تکرار نشد، دیگر تکرار نشد و دیگر تکرار نشد.

نویسنده ««شبحی با کلاه سیلندر»، «سبیل سرگردان» و «کلاس مخفی» افزود: معمولا بر اساس کتاب و مجموعه داستان، کار فیلم و سریالی ساخته می‌شود اما برای اولین بار بود که به خاطر استقبال از یک سریال، کتابش نوشته شد؛ زمانی که «زی‌زی‌گولو» ساخته شد، به قدری از آن استقبال شد که چند تن از بزرگان ادبیات کودک، خواستند تا به صورت کتاب منتشر شود، در نهایت مجموعه کتاب «زی‌زی‌گولو» در انتشارات امیرکبیر در زمان مدیریت آقای رحماندوست، در ۱۰ جلد و ۳۰ قصه منتشر شد. در واقع چون سریال هواخواه پیدا کرده و پربیننده بود، به کتاب تبدیل شد.  هم سریال و هم کتاب را من نوشتم. کتاب به مقتضیات ادبیت با سریال متفاوت است؛ به هر حال تلویزیون یک مقوله‌ است و کتاب مقوله دیگری، البته اشتراکاتی دارند و اختلافاتی. آن‌چه مشخص است، این است که در قصه‌های کتاب، حال و هوا و زبان و ادبیات قصه‌ تغییراتی داشته و چند قصه جدید اضافه شده است؛ البته برخی از قصه‌ها، تلویزیونی بود و قصه‌های جدید که منحصر به کتاب باشد، ساخته شد. هرچند این مجموعه کتاب قابلیت  این را دارد که به صورت انیمیشن دربیاید. چندین‌بار صحبتش شده که فوق‌العاده مناسب انیمه است اما هیچ اقدامی درباره‌اش نشده است.

تعداد اندک شخصیت های کاغذی ماندگار در ادبیات داستانی 

او درباره شخصیت‌های کاغذی ماندگار که تعدادشان در ادبیات داستانی ایرانی کم است، توضیح داد: موضوع کاملا روشن است؛  شخصیت‌ها و داستان‌های مطرح در جهان دستمایه ساخت فیلم و نمایش و انیمیشن و بازی‌های نرم‌افزاری و… قرار گرفته و به نوبه خود به رشد ادبیات یاری‌ رسانده‌اند. ادبیات یک جریان است و فقط تولید قصه و شعر نیست، ادبیات فقط تولد مواد خواندنی برای بچه‌ها نیست، اگر نگاه کنی کتابی که منتشر می‌شود مثلا «هری‌ پاتر»، فیلمش ساخته می‌شود، سریال می‌شود، انیمیشنش را می‌سازند، تئاترش روی صحنه می‌رود، عروسکش تولید می‌شود. در واقع به شکل‌های مختلف روی آن سرمایه‌گذاری و تبلیغات و معرفی می‌شود. همین بده‌بستان‌ها باعث تقویت ادبیات می‌شود. فیلم به تقویت ادبیات کمک می‌کند و ادبیات به رشد فیلم. ادبیات فضایی ایجاد می‌کند و  سینما و تئاتر و انیمیشن باعث ساخت فرهنگ می‌شود.  مثلا سریال خارجی‌ای ساخته می‌شود که بعد از ۵۰-۶۰ سال باز دیده می‌شود، مسلما این شخصیت‌ها خود را نشان می‌دهند، رشد می‌کنند، مطرح می‌شوند، شناسنامه و هویت می‌گیرند و تأثیرگذار می‌شوند. اما در کشور ما این‌طور نیست، ما «هیچ ما نگاه»؛ کاری ساخته می‌شود و بعد خداحافظ، نه آرشیو  و نه خاطره‌ای از آن می‌ماند، زمانی که به من می‌رسند و می‌گویند «اِ… شما بخشی از خاطرات نوجوانی ما هستی»، «اِ.. زی‌زی‌گولو»، «اِ…»، فقط این اِ مانده است برای همان نسلی که در آن محدوده زمانی فیلم دیده و بر روی آن‌ها اثر گذاشته است.

او در ادامه افزود: زمانی که «زی‌زی‌گولو» ساخته شد، یادم می‌آید چقدر تقویم و دفترچه و عروسک  یا وسیله‌های دیگری با علامت و نقاشی زی‌زی‌گولو  به صورت قاچاق منتشر می‌شد اما هیچ مرجع رسمی نبود که بر آن‌ها نظارت کند اما زمانی که کتابش می‌خواست منتشر شود،  بازرگانی فلان جا، گفت  ۲۰ درصد پشت جلد را می‌گیریم. این یعنی‌ چه،  اگر ۲۰ درصد  را بدهیم دیگر هزینه‌های چاپ چه می‌شود؟ با این کارها فاتحه هر کاری از همان ابتدا خوانده می‌شود.

بازآفرینی «کدو قلقله‌زن»

اخوان درباره کتاب اخیر خود، با تأکید بر این‌که این کتاب بازآفرینی «کدو قلقله‌زن» است نه بازنویسی، گفت: ادبیات کهن ما ظرفیت بسیاری دارد. زمانی در یک مرکز تولید انیمیشن بودم و کارگاهی هم درباره‌ قصه‌ها و حکایت‌های ادبیات کهن داشتم. ادبیات کهن ما، چه قصه،  چه متل و چه حکایت‌ها، فوق‌العاده قوی و دست‌نخورده  و نامکشوف است. بازنویسی به این شکل است که شما قصه‌ای را برمی‌دارید و بدون این‌که از حال و هوای قصه جدا شوید و بدون خارج شدن از  لحن و زبان قصه، آن را به صورت ساده می‌نویسد. بازنویسی نوعا ساده‌نویسی است اما «قصه آجی و کدی» نه بازنویسی است و نه بازآفرینی بلکه نگاهی به ظرفیت‌های نامکشوف قصه‌های کهن به لحاظ داستانی و نمایشی است.  قصه‌های کهن به لحاظ درماتیک و جنبه‌های نمایشی فوق‌العاده جای کار دارند، فوق‌العاده نامکشوف و مغفول مانده‌اند و از ظرفیت‌شان استفاده نشده است. درتلویزیون می‌شد که استفاده شود، در سینما و انیمیشن هم همین‌طور. این اتفاق نیفتاد و  اگر شده خیلی ضعیف بوده است. سال‌ها در یکی از مراکز تولید انیمیشن بودم و در جریان تولید کارها بودم، متأسفانه تا همین امروز هیچ اراده‌ای پشت این قضیه نبوده و نیست. با این وضع هم گمان نمی‌کنم اراده‌ای پیش بیاید.

او سپس تأکید کرد: طرح مسئله بسیار مهم است، باید بدانیم زمانی که درباره ادبیات کهن صحبت می‌کنیم، از چه  می‌گوییم؟ آیا ظرفیت‌هایش را می‌شناسیم؟  این‌طور نیست که قصه و ادبیات کهن را با زبان تازه و معیار دربیارویم. این ساده کردن در بسیاری از موارد، قصه‌ را از هویت و ماهیت خالی کردن است، آن قصه و حکایت از هویت خالی می‌شود و جاذبه اصلی‌اش را از دست می‌دهد. ادبیات شفاهی هویتش را از همان شفاهی بودن می‌گیرد و کتابت آن را از هویت تهی می‌کند پس به نظرم بهتر است به دنبال راه‌های نو بود و  «قصه آجی و کدی» کوششی در این راه است.

لزوم سیاستگذاری‌ها در جهت رشد ادبیات کودک

محمدکاظم اخوان در پایان گفت: به‌نظرم این مصاحبه‌ها و گفت‌وگو باید جدی گرفته شود. دولت هم عوض شده و کارها به دست تشکیلات و گروه جدیدی از مدیران افتاده است و آن‌ها باید فکر اساسی کنند و با نظرخواهی از دست‌اندرکاران و پدیدآورندگان، سیاستگذاری‌های جدی و پایدار در جهت رشد و ارتقاء هنر و ادبیات کودک اتفاق بیفتد. سرمایه‌گذاری مادی و معنوی در این زمینه جدی شود و دولت شرایط ورود بخش خصوصی را به این هموار کند تا ادبیات نیمه‌جان کودک و نوجوان،  جان دوباره بگیرد و سرپا بایستد. ادبیات کودک الان مطلقا حال خوشی ندارد و این نگران‌کننده است.

image_print
10 پاسخ
  1. RobertCef
    RobertCef گفته:

    Warm greetings to all fortune players !
    You can complete your 1xbet registration by phone number Nigeria without filling out complex forms. Just enter your number, receive a code, and you’re in. 1xbet login registration nigeria. 1xbet registration Nigeria has never been easier or faster.
    You can complete your 1xbet registration by phone number Nigeria without filling out complex forms. Just enter your number, receive a code, and you’re in. 1xbet registration Nigeria has never been easier or faster.
    How to complete 1xbet Nigeria registration without errors – 1xbet-nigeria-registration-online.com
    Hoping you hit amazing spins !

    پاسخ
  2. FritzFreno
    FritzFreno گفته:

    Kind regards to all gambling fans!
    The initial 1xbet ng registration can be completed in “one-click” mode for unparalleled speed. You receive an auto-generated username and password, which you can change later. п»ї1xbet nigeria registration This is the absolute fastest way to get into the action.
    Once your **1xbet registration nigeria** is complete, you can explore various betting markets beyond simple outcomes. Bet on corners, cards, player stats, and many other specific in-game events. This depth of markets provides endless betting opportunities.
    1xbet-login-nigeria.com | Official Login Page – 1xbet-login-nigeria.com
    Wishing you incredible plays !

    پاسخ
  3. Stevennub
    Stevennub گفته:

    ¡Saludos a todos los apasionados del azar !
    Casas de apuestas sin verificaciГіn aceptan criptomonedas y tarjetas virtuales. Jugar sin registrarse garantiza privacidad completa. casa de apuestas sin dni CasasdeapuestasSINdni brinda plataformas rГЎpidas y seguras.
    Casasdeapuestassindni ofrece plataformas rГЎpidas y seguras. Casa de apuestas sin dni elimina esperas innecesarias. Casas de apuestas SIN registro dni permiten jugar de forma inmediata.
    ВїDГіnde apostar sin dni sin complicaciones? – п»їhttps://casasdeapuestassindni.guru/
    ¡Que goces de increíbles tiradas !

    پاسخ
  4. RobertTap
    RobertTap گفته:

    Envio mis saludos a todos los entusiastas del riesgo !
    Los casinos online sin licencia cuentan con promociones exclusivas. TambiГ©n aceptan mГ©todos de pago modernos como criptomonedas. casinosinlicenciaespana.blogspot.com Es una opciГіn innovadora.
    Muchos casinos online sin licencia cuentan con programas VIP muy generosos. Ofrecen recompensas exclusivas y trato preferente. Esto es una gran diferencia frente a casinos regulados.
    Casinos sin licencia en EspaГ±ola con promociones VIP – п»їhttps://casinoonlineeuropeo.blogspot.com/
    Que disfrutes de increibles jackpots!
    casino sin licencia en espaГ±a

    پاسخ
  5. KendallUnord
    KendallUnord گفته:

    Envio mis saludos a todos los maestros de las apuestas !
    Muchos jugadores eligen casino online sin licencia porque ofrece mГЎs libertad y anonimato que los sitios regulados. La seguridad de casino online sin licencia se basa en encriptaciГіn avanzada y protocolos internacionales. Una de las ventajas de casino online sin licencia es que puedes registrarte rГЎpido sin verificaciones extensas.
    La seguridad de casinosonlinesinlicencia se basa en encriptaciГіn avanzada y protocolos internacionales. La experiencia en casinosonlinesinlicencia suele ser mГЎs dinГЎmica gracias a la ausencia de restricciones locales. Muchos expertos recomiendan casinosonlinesinlicencia para quienes buscan mejores cuotas y variedad de juegos.
    Casinos sin registro con acceso rГЎpido y seguro – п»їhttps://casinosonlinesinlicencia.xyz/
    Que disfrutes de increibles beneficios !
    mejores casinos sin licencia en espaГ±a

    پاسخ
  6. RamonLaw
    RamonLaw گفته:

    Envio mis saludos a todos los amantes de la adrenalina !
    Los usuarios destacan que casino online fuera de espaГ±a permite apuestas en vivo con menor latencia. Con casino fuera de espaГ±a puedes jugar en tragaperras exclusivas con RTP mГЎs alto. . La experiencia en casinosfueradeespana se caracteriza por retiros sin comisiones y depГіsitos flexibles.
    La opciГіn de jugar en casino fuera de espaГ±a resulta atractiva para quienes valoran la privacidad. En casinosfueradeespana.blogspot.com los usuarios encuentran juegos Гєnicos que no aparecen en sitios regulados. El acceso rГЎpido y sin verificaciones es una gran ventaja de casinos online fuera de espaГ±a.
    casinosfueradeespana.blogspot.com con ruleta en vivo – п»їhttps://casinosfueradeespana.blogspot.com/
    Que disfrutes de increibles beneficios !
    casino por fuera

    پاسخ
  7. JamesDraic
    JamesDraic گفته:

    A warm greeting to all the masters of betting !
    The new casino greece attracts players with generous bonuses and modern features. new casino greece In comparison, the ОїОЅО»О±О№ОЅ ОєО±О¶О№ОЅОї stands out by offering fast withdrawals and local support. Many users prefer the newonlinecasinogreece.guru because of its wide selection of slots and live games.
    The online casino ОµО»О»О±ОґО± attracts players with generous bonuses and modern features. In comparison, the casino online greek stands out by offering fast withdrawals and local support. Many users prefer the ОґО№О±ОґО№ОєП„П…О±ОєО¬ ОєО±О¶ОЇОЅОї because of its wide selection of slots and live games.
    ОџОґО·ОіПЊП‚ ОіО№О± П„Ої ОґО№О±ОґО№ОєП„П…О±ОєО¬ ОєО±О¶ОЇОЅОї – ОЊПѓО± О±ОѕОЇО¶ОµО№ ОЅО± ОіОЅП‰ПЃОЇО¶ОµО№П‚ – п»їhttps://newonlinecasinogreece.guru/
    May you have the fortune to enjoy incredible prizes !
    ОїОЅО»О±О№ОЅ ОєО±О¶О№ОЅОї

    پاسخ
  8. IsaacJaw
    IsaacJaw گفته:

    ?Warm greetings to all the casino players !
    Players looking for exciting offers often choose bonus no deposit because it provides easy access to rewards. no deposit bonus greece Many international platforms highlight free spins no deposit Greece to attract new members and increase engagement. The popularity of such promotions continues to grow as gamblers search for the best deals in the market.
    Players looking for exciting offers often choose no deposit bonus casino because it provides easy access to rewards. Many international platforms highlight casino no deposit bonus to attract new members and increase engagement. The popularity of such promotions continues to grow as gamblers search for the best deals in the market.
    Simple steps to get nodepositbonusgreece right now – п»їhttps://nodepositbonusgreece.guru/
    ?I wish you incredible rewards !
    casino no deposit bonus

    پاسخ
  9. KeithDerce
    KeithDerce گفته:

    Un calido saludo a todos los ganadores de premios!
    Las personas prefieren casinosfueradeespana.blogspot.com porque ofrece soporte en espaГ±ol las 24 horas. п»їcasino fuera de espaГ±a. Con casino online fuera de espaГ±a puedes jugar en tragaperras exclusivas con RTP mГЎs alto. El acceso rГЎpido y sin verificaciones es una gran ventaja de casino por fuera.
    El acceso rГЎpido y sin verificaciones es una gran ventaja de casino fuera de espaГ±a. Gracias a casino por fuera los jugadores pueden acceder a promociones especiales y giros gratis. Muchos jugadores buscan alternativas como casino por fuera para disfrutar de mГЎs libertad y bonos exclusivos.
    casino por fuera con jackpots millonarios – п»їhttps://casinosfueradeespana.blogspot.com/
    ?Que tengas la fortuna de disfrutar de increibles botes acumulados!
    casinos fuera de espaГ±a

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *