دیپلماسی منطقه ای و تحرکات اخیر ظریف 

از بغداد تا مسکو

/201 دیدگاه /در , , /توسط

علی روغنگران

در شرایطی که کشورهای مختلف در کل جهان تا حدودی به سمت دیپلماسی منطقه ای نگاهی خوشبینانه دارند و سعی دارند که بیشتر به این عرصه بپردازند، جا دارد که کشورهای قدرتمند منطقه از جمله ایران و روسیه و کشورهایی همچون عراق به این امر توجهی ویژه داشته باشند. روز سه شنبه گذشته حوالی ساعت 12 ظهر در حالی که مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، در سفری مهم عازم تهران شده بود، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، تهران را به مقصد مسکو ترک کرد. سفر دو روزه کاظمی به تهران، اولین سفر خارجی وی بعد از تصدی نخست وزیری بود و به همین خاطر به طور گسترده مورد توجه رسانه‌ها و تحلیلگران قرار گرفت. از آنجا که وزیر خارجه عراق، نخست وزیر این کشور را در سفر به تهران همراهی می‌کرد، تصور می‌شد که ظریف با همتای عراقی خود در تهران مباحثاتی انجام خواهد دهد. اما ظریف در اقدامی قابل توجه، عازم روسیه شد و حدود یک ساعت با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، گفتگو کرد. همچنین، با سرگئی لاوروف، همتای روسی خود نیز گفتگو‌های مفصلی درباره موضوعات مختلف انجام داد. هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چرا در حالی که نخست وزیر عراق عازم تهران بود، ظریف به مسکو سفر کرد و در نشست‌های متعدد‌ هیات‌های عراقی و ایرانی غایب شد. برخی معتقدند که چون ظریف دو روز قبل از سفر کاظمی، به عراق رفته بود و گفتگو‌های مفصلی با مقامات عراقی انجام داده بود؛ بنابراین لزومی نداشت که در تهران هم گفتگو‌هایی انجام دهد. با این حال، وزیر خارجه می‌توانست سفر خود به مسکو را طوری تنظیم کند که بعد از سفر کاظمی انجام شود. به نظر می‌رسد که موضوعات «بسیار مهمی» وجود داشته که ظریف ترجیح داد به مسکو برود. دلیل نخست سفر ظریف ظاهرا با برجام و تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل مرتبط است. وزیر خارجه گفته است که پیام ویژه حسن روحانی را به ولادیمیر پوتین تحویل داده است. به گفته ظریف، پیام روحانی درباره برجام و برخی مسائل دو جانبه است.

موعد رفع تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران، که طبق مفاد برجام باید اواسط اکتبر رفع شوند، نزدیک شده است. آمریکا دنبال تمدید نامحدود این تحریم هاست. کشور‌های اروپایی موضع مبهمی در این خصوص گرفته اند و در عین تاکید بر ضرورت حفظ برجام ادعا می‌کنند که رفع تحریم‌های تسلیحاتی برای منطقه «تبعات بزرگی» خواهد داشت. معنای این عبارت، این است که اروپایی‌ها از احتمال رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران نگران هستند. در این میان، فقط روسیه و چین به وضوح از لزوم رفع تحریم‌های تسلیحاتی طبق برجام سخن گفته و درباره تبعات تمدید این تحریم‌ها هشدار داده اند. بنابراین، احتمالا پیام ظریف شامل هماهنگی ایران و روسیه درخصوص مقابله با تلاش‌های آمریکا در این خصوص است. همچنین این احتمال وجود دارد که روحانی در پیام خود به پوتین اقدامات آتی ایران در صورت تمدید تحریم‌های تسلیحاتی را تشریح کرده باشد. چنین اقدامی می‌تواند در جلب حمایت روسیه از گام‌های بعدی ایران موثر باشد. اما علاوه بر برجام و مباحث مرتبط با آن، ظریف موضوع دیگری را در مسکو بررسی کرد که از منظر گسترش مناسبات ایران و روسیه در آینده می‌تواند حائز اهمیت باشد. او گفته است که در مباحثاتش با مقامات روس که بیش از چهار ساعت طول کشید درباره تمدید یک قرارداد قدیمی میان ایران و روسیه گفتگو کرده است. دیپلمات ارشد ایران در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما جزئیات این قرارداد را توضیح داد و گفت: «در زمان آقای خاتمی توافقی 10 ساله بین دو کشور ایران و روسیه امضا شده بود و دو کشور تصمیم گرفته بودند که در صورت رضایت از اجرای قرارداد، هر 5 سال یک بار این توافق را تمدید کنند، این قرارداد دو بار تاکنون تمدید شده و اسفند ماه مدت تمدید دوباره آن به اتمام می‌رسد در همین چارچوب در جریان رایزنی که با مقامات روسیه داشتیم تصمیم گرفتیم که یک قرارداد راهبردی جامع و درازمدت بین دو کشور تدوین شود و در واقع قرارداد مورد اشاره به روز و برای تصویب به مجلس دو کشور ارائه شود.» از اظهارات ظریف اینگونه برمی‌آید که ایران به موازات مذاکره با چین درباره سند همکاری راهبردی 25 ساله میان دو کشور، درباره یک قرارداد راهبردی و بلندمدت دیگر با روسیه نیز مذاکره می‌کند. اما فراتر از همه این موضوعات، سفر ظریف محور دیگری داشت که می‌تواند دلیل سوم سفر ظریف به مسکو باشد. او با مقامات روسیه درباره مسائل منطقه‌ای مانند سوریه، افغانستان و یمن گفتگو کرد و این مسائل را برای ایران بسیار مهم خواند. جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، در کتاب خاطرات خود که به تازگی منتشر شد، ادعایی مطرح کرده که کنفرانس خبری مشترک ظریف و لاوروف را تحت الشعاع قرار داد. بولتون ادعا کرده که پوتین طی نشستی در ژوئن 2018 در کاخ کرملین به او گفته است که روسیه تمایلی به حضور ایران در سوریه ندارد. لاوروف در کنفرانس خبری مشترک خود با ظریف، این ادعا را رد کرد و گفت: «گمان می‌کنم که آقای بولتون هیچگونه مدرکی برای انتساب این سخنان به پوتین ندارد و این نوع اظهارات متعلق به رئیس جمهور روسیه نیست. مشی ما اینطور نیست و خط مشی پوتین هم انجام چنین رفتار‌هایی پشت سر شریکانش نیست.»

از اظهارات ظریف اینگونه برمی‌آید که ایران به موازات مذاکره با چین درباره سند همکاری راهبردی 25 ساله میان دو کشور، درباره یک قرارداد راهبردی و بلندمدت دیگر با روسیه نیز مذاکره می‌کند

 

از سوی دیگر، ظریف نیز گفت او ادعای بولتون را باور ندارد. وزیر خارجه ایران گفت: «هیچ وقت آنچه را که بولتون به دوستان روسیه‌ای ما مخصوصا رئیس جمهور روسیه نسبت داد را نه منطبق با واقعیات می‌دانیم و نه منطبق با همکاری‌هایی که ایران با روسیه و ترکیه برای ایجاد صلح و ثبات و آرامش در سوریه داشته است. فردی (بولتون) که بیشترین نقش را در جنگ افروزی در سوریه داشته و بیشترین تلاش را کرده که آمریکا را وارد جنگ‌های بی پایان کند و به قول ترامپ اگر در اختیار او بود حتما جنگ جهانی سوم را راه انداخته بود، حتما در موقعیتی نیست که برای پر فروش کردن کتابش به اختلاف ایران و روسیه دامن بزند و یقینا در تهران و مسکو کسی خریدار این حرف‌ها نیست.»

با نگاهی به دو سفر فشرده ظریف به بغداد و مسکو در بازه زمانی کوتاه و دستاوردهای آن به نظر می رسد از آنجایی که امروز حاکمیت و امنیت کشورهای منطقه تا حدودی به هم گره خورده و تحت تاثیر یکدیگر است و همچنین از این جهت که زمینه همکاری های منطقه ای سیاسی و فرهنگی بیش از پیش فراهم شده است؛ کشورهای منطقه به خصوص ایران، عراق و روسیه دریافته اند که اکنون برای افزایش قدرت خود بیش از هر دوره ای باید بر محورهای مختلف دیپلماسی منطقه ای تاکید کنند و اقدامات مهمی در این زمینه انجام شود تا شاهد افزایش قدرت کشورهای منطقه در عرصه جهانی و همکاری های مختلف داخلی با یکدیگر در عرصه منطقه ای باشیم.

image_print
201 پاسخ
  1. Szpiegowskie Telefonu
    Szpiegowskie Telefonu گفته:

    Szpiegowskie telefonu – Ukryta aplikacja śledząca, która rejestruje lokalizację, SMS-y, dźwięk rozmów, WhatsApp, Facebook, zdjęcie, kamerę, aktywność w Internecie. Najlepsze do kontroli rodzicielskiej i monitorowania pracowników. Szpiegowskie Telefonu za Darmo – Oprogramowanie Monitorujące Online.

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *