تهران و دوشنبه مصمم در ترمیم روابط

/87 دیدگاه /در , , /توسط

سراج‌الدین مهرالدین، وزیر خارجه تاجیکستان، روز جمعه وارد تهران شد و پس از گفت‌وگو با محمدجواد ظریف، همتای ایرانیش، روز شنبه به دیدار حسن روحانی رفت. دو طرف در این دیدار بر گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی به‌ویژه در عرصه ترانزیت کالا و مبارزه با تروریسم تاکید کرده‌اند. حسن روحانی در این دیدار ضمن اعلام آمادگی ایران برای «ارائه خدمات فنی – مهندسی» و «مشارکت بیشتر در اجرای پروژه‌های تاجیکستان»، بر «گسترش همکاری در مسیر مبارزه با تروریسم» نیز تاکید کرده است. وزیر خارجه تاجیکستان نیز در این دیدار، از جمله خواستار توسعه همکاری‌ها در بخش ترانزیت و همچنین استفاده از خدمات فنی – مهندسی شرکت‌های ایرانی شد و بر گسترش همکاری دو کشور برای «مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی» تاکید کرد. وزیر خارجه تاجیکستان در سفر خود به تهران از حسن روحانی برای شرکت در اجلاس سران «سیکا» که قرار است 25 خرداد در دوشنبه آغاز به کار کند دعوت کرده است. کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا، موسوم به سیکا، از سال 1992 و به ابتکار رئیس جمهوری قزاقستان تاسیس شد و در حال حاضر بیش از بیست کشور آسیایی در آن عضویت دارند. ​روابط تهران و دوشنبه از زمستان 1394 به دنبال سفر محی‌الدین کبیری، رهبر حزب «نهضت اسلامی تاجیکستان» به ایران با تنش‌هایی همراه بوده است. به نظر می رسد احیای روابط میان دو کشور می تواند گام مهمی برای پیشبرد اهداف دو کشور در آسیای مرکزی قلمداد شود. روابطی که چندان خوشایند برخی کشورهای این منطقه نیست.

پیشینه روابط

ایران یکی از نخستین کشورهایی بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخته و از همان آغاز، توسعه روابط با این کشور را مورد توجه قرار داد. پس از آن، در جریان جنگ داخلی تاجیکستان در فاصله سال‌های 1992 تا 1997، ایران تلاش‌های فراوانی را برای میانجی‌گری و پایان دادن به درگیری‌ها انجام داد که نمود آن، برگزاری مذاکرات صلح دولت تاجیکستان و مخالفان در تهران بود. در پی پایان یافتن جنگ داخلی در تاجیکستان نیز ایران تلاش خود را برای فعال شدن در حوزه اقتصادی این کشور جهت‌دهی نمود که مشارکت در پروژه‌های زیرساختی این کشور، مشخصا در حوزه‌های سدسازی و راه‌سازی، مهمترین جنبه آن به شمار می‌رفت. با این حال، نگاهی به روند کلی روابط ایران و تاجیکستان از زمان فروپاشی شوروی تاکنون، نشان می‌دهد که سطح روابط میان دو کشور همواره با پتانسیل‌های موجود فاصله فراوانی داشته است. این موضوع به ویژه طی حدود دو سال اخیر بیش از گذشته به چشم خورده و روابط تهران و دوشنبه را عملا در حالتی از سردی قرار داده است. فروردین ماه سال جاری، زمانی که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در جریان سفر منطقه‌ای خود به آسیای مرکزی از تاجیکستان دیدار نکرد، «عادی نبودن» وضعیت روابط دو کشور برای ناظران مسجل شد. افزون بر این، آنگونه که در گزارشهای رسمی و نیمه‌رسمی آمد، در اجلاس امسال سازمان همکاری شانگهای نیز همچون سالهای پیش، مخالفت دوشنبه با عضویت ایران بود که سبب شد این موضوع در دستور کار اجلاس قرار نگیرد. بر این اساس، نگاهی به زمینه‌ها و عوامل سردی روابط میان دو کشور و راه‌های برون‌رفت از وضعیت موجود ضروری به نظر می‌رسد.

دلیل سردی روابط تهران- دوشنبه 

یکی از مهمترین عواملی که از همان سالهای نخست پس از فروپاشی شوروی به عنوان عاملی «حساسیت‌زا» در نگاه رهبران آسیای مرکزی نسبت به روابط با ایران معرفی شد، وجهه مذهبی نظام جمهوری اسلامی ایران و طرح این ادعا – در داخل و خارج از منطقه – بود که ایران قصد دارد ضمن اعمال نفوذ بر جمهوریهای مسلمان‌نشین آسیای مرکزی، زمینه روی کار آمدن دولتهای اسلامی را در این کشورها فراهم سازد. در مورد خاص تاجیکستان، رویکرد بی‌طرفانه ایران در جریان جنگ داخلی و تلاش‌های عینی برای پایان دادن به جنگ داخلی در این کشور، سبب شد تا پس از پایان جنگ، این نگرانیها تا حد زیادی برطرف شود. با این حال، از دو سال پیش تاکنون، موضوع روابط ایران با حزب نهضت اسلامی تاجیکستان به عاملی برای مطرح شدن دوباره ادعاهای مذکور از سوی دولت تاجیکستان تبدیل شده است. دولت تاجیکستان در سال 2015 در اقدامی که با انتقادات فراوانی مواجه شد، حزب نهضت اسلامی را یک «سازمان تروریستی» اعلام کرده و نسبت به بازداشت رهبران آن اقدام کرد. در همین راستا، دعوت ایران از محی‌الدین کبیری، رهبر این حزب برای شرکت در کنفرانس وحدت اسلامی در تهران، از سوی دولت دوشنبه با اعتراض مواجه شد. صدور دستور توقف فعالیت کمیته امداد امام خمینی در دوشنبه در سال 2016 از سوی دولت تاجیکستان، اقدام دیگری بود که باز هم با دستاویزهای مشابهی همچون «فعالیت‌های غیرمجاز» ایران در این کشور انجام گرفت. بر این اساس، موضوع سوءظن دوشنبه نسبت به اهداف ایران در تاجیکستان و طرح مجدد این عامل در سایه تحولات مذکور، مهمترین عامل سردی روابط طی دو سال اخیر بوده است. موضوع دیگری که طی این دوره بر سردی روابط ایران و تاجیکستان موثر بود، مسائل مربوط به پرونده فساد مالی بابک زنجانی بود که به واسطه ارتباطات مالی و اقتصادی وی با تاجیکستان، به دولت دوشنبه نیز ارتباط پیدا می‌کرد. مطرح شدن نام تاجیکستان در پرونده زنجانی و ابهامات موجود در این زمینه، دیگر عاملی بود که سبب شد فضایی منفی بر روابط دو کشور حاکم شود. اگر ماهیت این موضوع دوم را بیشتر اقتصادی بدانیم، می‌توان مسائل دیگری را نیز که در عرصه اقتصادی میان دو کشور بروز کرده، به عنوان عوامل موثر بر تندتر شدن شیب سردی در روابط به فهرست افزود؛ از جمله خودداری تاجیکستان از عمل به تعهدات مالی خود در پروژه سد و نیروگاه «سنگ توده».

ریشه مسئله در کجاست؟

هرچند سردی روابط ایران و تاجیکستان در دو سال اخیر بروز و ظهور بیشتری پیدا کرده، اما در دیدی وسیع‌تر، نمی‌توان روند کلی که روابط را به سطح کنونی رسانده را تنها به موارد فوق‌الذکر تقلیل داد. در همین راستا، ریشه‌ها و عوامل زمینه‌ای این موضوع را می‌توان در چند سطح مورد بررسی قرار داد. از یک دیدگاه، به نظر می‌رسد نداشتن مرز مشترک و نیز ضعف اقتصادی تاجیکستان یکی از عواملی بوده که سبب شده تاجیکستان به طور بایسته در رویکردهای منطقه‌ای ایران در آسیای مرکزی مورد توجه قرار نگیرد. این عامل به ویژه در مقایسه با سطح روابط ایران با ترکمنستان و قزاقستان به شکلی مشخص‌تر قابل مشاهده است. به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد در رویکرد منطقه‌ای ایران، برقراری روابط با کشورهای همسایه (ترکمنستان) و کشورهایی که دارای مزیت نسبی اقتصادی بوده و روابط با آنها از این منظر توجیه‌پذیر است (قزاقستان و البته باز هم ترکمنستان) در اولویت قرار داشته است. اگر یک مقایسه منطقه‌ای را نیز به تحلیل افزوده و فعالیت سیاست خارجی ایران در خاورمیانه و حتی آسیای جنوبی را با آنچه در مورد آسیای مرکزی روی داده مقایسه کنیم، ابعاد بی‌توجهی به رابطه با تاجیکستان حتی بیش از پیش آشکار می‌شود. به عبارت دیگر، کلیت منطقه آسیای مرکزی هیچگاه از وزن و جایگاه لازم در سیاست خارجی ایران برخوردار نبوده و به این ترتیب، توجه به تاجیکستان در قالب این منطقه نیز «کمترین در میان کمترین» بوده است!

در پیوند با همین موضوع، عاملی که شاید کمتر درباره آن بحث شده اما به نظر می‌رسد مشخصا در روابط با تاجیکستان تاثیرگذار بوده، چندگانگی نهادهای تصمیم‌ساز و اجرایی ایرانی در این کشور بوده که خود منشاء اصلی ابهامات و البته سوءتفاهمات موجود به شمار می‌رود. به عبارت دیگر، در سایه بی‌میلی کلی دستگاه سیاست خارجی برای تدوین یک استراتژی مدون در روابط با تاجیکستان، نهادهای مختلف فعال در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و… با دستور کارهای مختلف وارد عرصه شده و شروع به فعالیت کردند. حقیقت تلخ آن است که بخش عمده آنچه به سوءتفاهمات درباره وجود یک دستور کار نفوذ سیاسی- مذهبی ایران در تاجیکستان دامن زده نیز حاصل فعالیتهای ناهماهنگ و «جزیره‌ای» همین نهادهاست. در عرصه اقتصاد نیز از آنجا که بخش عمده فعالیتهای صورت گرفته به صورت پراکنده بوده و تحت لوای یک استراتژی و مدیریت اقتصادی مشخص انجام نشده، اکنون نتایجی همچون معلق ماندن پرداخت تعهدات طرف تاجیک به ایران را به همراه داشته است. عامل دیگر، حساسیت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نسبت به توسعه روابط ایران و تاجیکستان است. حقیقت این است که با وجود روابط همواره مساعد ایران با روسیه، روسها هیچ‌گاه – دستکم تا همین دو سال اخیر – نظر مساعدی نسبت به افزایش فعالیت ایران در منطقه نزدیک به خود نداشته‌اند. در این میان، از آنجا که زمینه توسعه روابط ایران و تاجیکستان از دو جنبه، یعنی اسلام و فرهنگ مشترک فراهم بوده، این حساسیت حتی بیش از دیگر کشورهای منطقه نیز بوده است. اگر نگاهی به عقب‌تر بیاندازیم، تلاش‌های میانجی‌گرایانه ایران در موضوع جنگ داخلی تاجیکستان نیز تا زمانی که با هماهنگی روسها همراه نشد، بختی برای موفقیت نداشت. این البته فقط رویکرد روسیه به عنوان قدرت مسلط منطقه‌ای در آسیای مرکزی است، اگرنه مخالفت آمریکا با هرگونه توسعه نفوذ منطقه‌ای ایران و تلاش برای مهار تهران نیز در این عرصه بی‌تاثیر نبوده است. هم‌راستا با این روند، عربستان سعودی نیز از یک سو از سردی روزافزون روابط تهران- دوشنبه استفاده کرده و از سوی دیگر، خود به سردی بیش از پیش این روابط دامن زده و دامنه اقدامات خود علیه جمهوری اسلامی ایران را از حوزه غربی و جنوبی، به حوزه همسایگی شمالی ایران نیز کشانده است. در این چارچوب، ریاض تلاش کرده ضمن بهره‌گیری از ضعف اقتصادی تاجیکستان، از طریق اعطای کمک‌های مالی به این کشور و دیگر انواع ارتباطات اقتصادی، به توسعه روابط با این کشور – به هزینه ایران – اقدام کند و البته موفق نیز بوده است. سفر امام علی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان به ریاض، درست در زمان اوج‌گیری تنش‌ها با ایران، از سوی ناظران به عنوان پیامی مشخص درباره افزایش روزافزون فعالیت سعودی‌ها در دوشنبه تفسیر شد.

علی روغنگران

image_print
87 پاسخ
  6. MichaelSuemn
    MichaelSuemn گفته:

    ГГУ имени Ф.Скорины https://www.gsu.by/ крупный учебный и научно-исследовательский центр Республики Беларусь. Высшее образование в сфере гуманитарных и естественных наук на 12 факультетах по 35 специальностям первой ступени образования и 22 специальностям второй, 69 специализациям.

    پاسخ
  7. JimmyHaK
    JimmyHaK گفته:

    Francisk Skorina https://www.gsu.by Gomel State University. One of the leading academic and scientific-research centers of the Belarus. There are 12 Faculties at the University, 2 scientific and research institutes. Higher education in 35 specialities of the 1st degree of education and 22 specialities.

    پاسخ
  10. WallaceObest
    WallaceObest گفته:

    Недвижимость в Болгарии у моря https://byalahome.ru квартиры, дома, апартаменты в курортных городах. Продажа от застройщиков и собственников. Юридическое сопровождение, помощь в оформлении ВНЖ, консультации по инвестициям.

    پاسخ
  11. EdwardMax
    EdwardMax گفته:

    Срочный выкуп квартир https://proday-kvarti.ru за сутки — решим ваш жилищный или финансовый вопрос быстро. Гарантия законности сделки, юридическое сопровождение, помощь на всех этапах. Оценка — бесплатно, оформление — за наш счёт. Обращайтесь — мы всегда на связи и готовы выкупить квартиру.

    پاسخ
  12. DonaldWet
    DonaldWet گفته:

    Портал о недвижимости https://akadem-ekb.ru всё, что нужно знать о продаже, покупке и аренде жилья. Актуальные объявления, обзоры новостроек, советы экспертов, юридическая информация, ипотека, инвестиции. Помогаем выбрать квартиру или дом в любом городе.

    پاسخ
  54. GarrettMom
    GarrettMom گفته:

    Научно-популярный сайт https://phenoma.ru — малоизвестные факты, редкие феномены, тайны природы и сознания. Гипотезы, наблюдения и исследования — всё, что будоражит воображение и вдохновляет на поиски ответов.

    پاسخ
  59. jarvi_korm_lsPt
    jarvi_korm_lsPt گفته:

    Jarvi корм для активных собак с повышенной энергетической ценностью
    jarvi корм сравнение [url=https://www.ozon.ru/product/suhoy-korm-jarvi-polnoratsionnyy-dlya-sterilizovannyh-koshek-i-kastrirovannyh-kotov-s-krolikom-1-1566639756]https://www.ozon.ru/product/suhoy-korm-jarvi-polnoratsionnyy-dlya-sterilizovannyh-koshek-i-kastrirovannyh-kotov-s-krolikom-1-1566639756[/url] .

    پاسخ
  61. StevenBreew
    StevenBreew گفته:

    sitio web tavoq.es es tu aliado en el crecimiento profesional. Ofrecemos CVs personalizados, optimizacion ATS, cartas de presentacion, perfiles de LinkedIn, fotos profesionales con IA, preparacion para entrevistas y mas. Impulsa tu carrera con soluciones adaptadas a ti.

    پاسخ
  63. BrandonNog
    BrandonNog گفته:

    Модульный дом https://kubrdom.ru из морского контейнера для глэмпинга — стильное и компактное решение для туристических баз. Полностью готов к проживанию: утепление, отделка, коммуникации.

    پاسخ
  83. klining_SPb_eiSt
    klining_SPb_eiSt گفته:

    Среди клининговые компании СПб мы выделяемся ответственным подходом и высоким качеством сервиса. Наши клиенты возвращаются снова.
    Услуги клининга в Санкт-Петербурге набирают популярность. Многие компании предлагают широкий спектр услуг. Среди них можно выделить уборку квартир, офисов и коммерческих помещений.

    Услуги клининговых компаний востребованы в основном из-за экономии времени. Это позволяет им уделять время другим аспектам жизни. Услуги клининга идеально подходят для тех, кто ведет активный образ жизни.

    Одна из основных причин популярности клининговых компаний – это профессионализм. Специалисты обучены использовать современное оборудование и эффективные моющие средства. Эффективное использование техники дает возможность достигать быстрого и качественного результата.

    Клиенты могут выбрать различные пакеты услуг, чтобы удовлетворить свои потребности. Некоторые компании предлагают разовые уборки, другие – долговременное сотрудничество. Это позволяет выбрать наиболее подходящее предложение каждому клиенту.

    پاسخ
  84. kursy_barbera_wfKn
    kursy_barbera_wfKn گفته:

    Опытные преподаватели ведут курсы барбера с упором на результат. Никакой теории без практики — только реальный навык.
    Запись на курсы барбера набирает популярность среди молодежи. Учебные заведения все чаще предлагают курсы для барберов. Рост популярности мужских стрижек и ухаживающих процедур объясняет интерес к таким курсам.

    Курсы охватывают как техники стрижки, так и важные аспекты общения с клиентами. Ученики получают все необходимые знания для успешного начала карьеры. Курсы предлагают изучение разнообразных техник стрижки, ухода за волосами и бородой.

    Выпускники имеют возможность трудиться в парикмахерских или запускать собственные проекты. Месторасположение и репутация учебного заведения также играют важную роль в выборе курсов. Следует ознакомиться с мнениями и отзывами клиентов о курсах перед регистрацией.

    В конечном счете, выбор курса зависит от ваших целей и желаемых результатов. Рынок услуг растет, и качество обучения становится всё более важным. Не забывайте, что успех в этой профессии зависит от постоянного обучения и практики.

    پاسخ
  85. drone_light_show_crOr
    drone_light_show_crOr گفته:

    From citywide festivals to private events, our show dron technology elevates every occasion with precision and spectacle.
    Drone light shows have become increasingly popular in recent years. These spectacular displays use coordinated drones to create stunning visual effects. They offer a fresh alternative to typical firework displays. Numerous event planners are adopting this cutting-edge technology.

    One of the main advantages of drone light shows is their environmental friendliness. Unlike traditional fireworks, they don’t create toxic smoke or litter. This makes them a more secure choice for public gatherings. Furthermore, they can be designed to align with a variety of themes and events.

    The technology behind drone light shows involves precise coordination and programming. Drones come with lights capable of varying colors and formations. This advanced technology facilitates engaging displays that can enthrall spectators. In essence, drone light shows represent the future of entertainment.

    Looking ahead, the possibilities for drone light shows are immense. As technology evolves, we are likely to witness more sophisticated and astounding shows. These events will not only entertain but also leave a lasting impression on audiences. The entertainment landscape is certainly brightened by the emergence of drone light shows.

    پاسخ
  86. wok_fjKl
    wok_fjKl گفته:

    Вкусно, быстро и с заботой — Сакура доставка предлагает роллы, суши, вок и многое другое по приятным ценам.
    В последние годы вок-заказ становится всё более востребованным методом доставки еды. Это связано с удобством и разнообразием предлагаемых блюд.

    Существует множество ресторанов, предлагающих вок-заказ. Каждый ресторан имеет свои особенности и уникальные блюда в меню.

    Важно следить за мнениями клиентов, чтобы выбрать наилучший ресторан. Это позволит выбрать только те рестораны, которые предлагают отличное качество пищи.

    Следите за специальными предложениями, которые могут сделать ваш заказ более выгодным. Акции могут значительно снизить общую стоимость заказа, что радует клиентов.

    پاسخ
  87. zakazat_sushi_cwmt
    zakazat_sushi_cwmt گفته:

    Отличный способ завершить день — доставка ролл СПб без задержек и с высоким уровнем сервиса. Попробуйте и убедитесь.
    Процесс заказа суши не вызывает трудностей. Существует несколько способов заказа суши, включая сайт ресторана и мобильные приложения. Каждый из них имеет свои особенности, которые важно учесть.

    При выборе ресторана обратите внимание на отзывы. Изучите мнения клиентов о качестве блюд и уровне сервиса. Это поможет избежать разочарований и выбрать надежное заведение.

    Ознакомьтесь с представленными блюдами перед тем, как оформить заказ. Некоторые рестораны могут радовать вас необычными рецептами и комбинациями. Выбор уникальных и необычных позиций может сделать ваш вечер интереснее.

    При заказе обязательно уточните, когда ожидается доставка. Это поможет вам организовать свой вечер и быть готовым к приезду курьера. Также важно узнать, есть ли доставка в вашу местность.

    پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *