پرسه در مسیر شعر

هفتادوششمین جلسه نقد و پژوهش شعر با نقد کتاب “در مسیر باد پرسه میزنم” اثر محبوبه بزمآرا در حوزه هنری خراسان و با مدیریت استاد محمدکاظم کاظمی برگزار شد.

عباس ساعی از منتقدین برجسته خراسان در ارتباط با این کتاب گفت: این مجموعه در مقایسه با غزلهای امروز، تافتهی جدا بافتهای است و ما در آن با دستهای از غزلهای عاشقانه روبرو هستیم. اما در رابطه با کلیت مجموعههایی با مفهوم عاشقانه باید به این موضوع اشاره کرد که به بنبست تکرار واژهها و مفاهیم اساسی رسیدهایم که این موضوع باعث تولید مجموعههایی یکدست میشود. در حیطه شعر عاشقانه مسائل بسیاری مطرح است اما متاسفانه غالبا شاعران امروز دایره توصیفات محدودتری دارند.

وی ادامه داد: در این مجموعه دوست داشتنها شکافته شده نیست و با توصیف شکل و شمایل نشان داده میشود که در نهایت به سوال “چرا دوست داشته باشیم؟” برمیخوریم.

یکی دیگر از جلوههایی که در این کتاب به چشم میخورد کاربرد بعضی واژهها و هنجارگریزیهای زبانیاست. همچنین شاهد این مهم در نحو کلام نیز هستیم.  مطلب دیگری که از نظر زیباشناسی بحث برانگیز است قافیه کردن کلماتی مثل اندوه و انبوه است که فقط هماهنگی آوایی دارند. گاها تعدادی از اضافههای تشبیهی در این مجموعه باعث تجسم تصویرهای جدول ضربی شعرهای چهل سال پیش  میشود و در پایان بهنظر من، یکی از نقاط قوت این مجموعه تلاشهای متحورانه از نوع تلاشهای فروغ است که با نجابت بیشتری به آن پرداخته شده است.

ابوطالب مظفری در رابطه با این کتاب گفت: طرح جلد و حروفچینی کتاب رضایتبخش است اما میشد که با گنجاندن هر شعر در دو صفحه حجم کتاب را کمی بیشتر کرد. از نگاه من، غزلهای این کتاب از نظر زبانی، غالب و محتوا یکدست هستند و تمام آنها تجربههای واحدی از شاعر را در یک دوره زمانی خاص مطرح میکنند.

مظفری افزود: در مجموع در شعر امروز تجربهگرایی بیش از مفهومگرایی رایج شدهاست و شعرهای این کتاب نیز غالبا در حیطه شعرهایی، با تجربههای خاصی که شاعر از سرگذرانده است قرار دارد. همچنین اغلب شعرهای این کتاب، با ضمیر دوم شخص بیان شده که به نوعی شاعر با خودش حرف میزند. دایره واژگانی این غزلها محدود است و در بعضی اشعار با تکرار واژگان مربوط به اعضای بدن مثل چشم و دست و مو، روبرو هستیم.

مظفری در جمعبندی صحبتهای خود گفت: عموم شعرها خوب بود ولی بی دقتیهایی هم داشت و بهطورکل در این مجموعه شاهد اتفاقات روزگار شاعر و مسائل اجتماعی روز نیستیم.

زهرا محدثی در تایید صحبتهای دیگر منتقدین به مفهوم عاشقانه غزلها اشاره کرد و گفت: شاعر در وزنهای دوری و بیتهای موقوفالمعانی غالبا موفق عمل کرده است. در این کتاب با تصویرسازیهای زیبایی روبرو هستیم اما از موارد نقص آن میتوان به تکرار یک کلمه در دو بیت متوالی شاره کرد.

محدثی گفت: همانطور که میدانیم شاعر این کتاب، آیینیسرا نیز هست و امیدوارم که شعرهای عاشقانه ایشان متعالیتر شود و به شعر عارفانه هم برسد.

سیدمصطفی حسینیراد در رابطه با این مجموعه اذعان داشت: روح غزل به خوبی در وجود شاعر شناور است. به اعتقاد من، این مجموعه با توجه با اختلاف سطح اشعار، مربوط به یک بازه زمانی طولانیست و شاعر میتوانست نقصهای کوچک زبانی را با دقت و حساسیت بیشتری رفع کند. نکته پایانی اینکه در غزل عاشقانه، معشوق باید از شخصیت خاص برخوردار باشد و این شخصیت معشوق، نکته گمشده این مجموعه است.

این جلسه با قدردانی مولف از منتقدین و حضار و شعرخوانی وی به پایان رسید .

مهناز اصغری