بلاتکلیفی راست و چپ

تقریبا یک سال تا انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باقی مانده است و هر دو جریان سیاسی تحرکات خود در این زمینه را آغاز کرده اند و از گوشه و کنار اخبار مختلفی در خصوص جلسات اصلاح‌طلبان و اصولگرایان شنیده می‌شود. اما هنوز مشخص نیست که برنامه آن‌ها برای اسفند سال آینده چیست. البته بی راه نیست که بگوییم جنس مشکلات دو جریان تفاوت زیادی با یکدیگر دارد. اصولگرایان همچنان به دنبال ایجاد انسجام و تعیین تکلیف مسئله رهبری خودشان هستند و اصلاح‌طلبان با توجه به اظهار نظر‌های شخصیت‌های برجسته‌شان، دغدغه رد صلاحیت‌های گسترده را دارند که در دوره‌های قبل گریبان گیر آن‌ها شده است.

اصولگرایان صرفا چند جلسه برگزار کرده اند

به نظر می‌رسد یک سری تحرکات در خصوص گفتمان، درون جریان اصولگرایی در حال شکل‌گیری است و در این خصوص جلساتی برگزار شده که جلسه احزاب با جامعه روحانیت مبارز که اخیرا برگزار شد هم در همین راستا بود. در این جلسه بسیاری از احزاب جریان اصولگرا مانند جبهه ایستادگی، پیروان خط امام و رهبری و همچنین احزاب مستقل حضور داشتند. علاوه بر این جلسات دیگری هم توسط یک سری افراد در حال برگزاری است و به نظر می‌رسد همه در تلاش هستند تا مشکلات موجود در درون این جریان را رفع کنند. البته به نظر می رسد به قول ورزشی‌ها صرفا در حال گرم کردن هستند و هنوز اتفاق خاصی رخ نداده است. یعنی نه ترکیب تیم مشخص است و نه معلوم است که از چه تاکتیکی استفاده می‌کنند.

به غیر از جامعه روحانیت مبارز، پیروان امام و رهبری، جبهه ایستادگی و جبهه پایداری هم جلساتی برگزار می‌کنند. همچنین شورای وحدتی هم شکل گرفته است که برخی احزاب و شخصیت‌ها در آن حضور دارند و آنها هم یک سری جلسه برگزار کرده اند. به عبارت ساده‌تر فعلا به صورت جزیره‌ای همه در تلاش هستند مشکلات موجود در جریان اصولگرایی را حل و فصل کنند و به دنبال یک سری راهکار هستند و هنوز هیچگونه پیوندی میان این گروه‌ها و احزاب ایجاد نشده است. آنها امید دارند که این پیوند شکل بگیرد. اما باید پنج هدف در این میان محقق شود تا بتوانند در انتخابات پیش‌رو پیروز شوند. یکی وحدت در رهبری جریان است. دوم بحث نقشه راه است. دیگری موضوع مطالبات مردم است. چهارم مسئله گفتمانی است که باید در درون جریان حاکم شود و پنجم تشکیلات منسجم و قوی است که می‌تواند یک ائتلاف سیاسی را رقم بزند. در غیر این صورت احتمال پیروزی اصولگرایان در انتخابات مجلس یازدهم بسیار کم خواهد بود. مشکل عمده در درون جریان اصولگرایی این است که یک رقابت درون جناحی در داخل آن وجود دارد. یعنی به جای اینکه تمرکز و انرژی و منابع خود را معطوف به رقیب کنند، با یکدیگر رقابت می‌کنند. تا موقعی که این رقابت‌ها وجود دارد، دور از ذهن نیست که هر چه به انتخابات نزدیکتر شوند، بر رقابت ها افزوده شود و اصولگرایان نتوانند انسجام لازم را به دست بیاورند؛ لذا آنها امیدوارند که طی جلسات آتی بتوانند از شدت و حدت این رقابت‌ها کم و به سمت انسجام حرکت کنند. در غیر این صورت باز هم یک شکست دیگر در انتخابات در انتظارشان خواهد بود.

اصلاح‌طلبان در انتظار اصلاح قانون انتخابات

اما گویا شرایط در درون جریان اصلاحات تا حدودی با اردوگاه اصولگرایان متفاوت است. شرایط آنها با اصولگرایان متفاوت است و با مشکلی مواجه هستند که اصولگرایان اصلا تا به امروز تجربه خاصی نسبت به آن نداشته اند و این نظارت استصوابی شورای نگهبان و قانون انتخابات است؛ بنابراین الان تمام تمرکز اصلاح طلبان بر این دو مسئله معطوف شده است. دولت یک لایحه‌ای به مجلس فرستاده است تا بتواند قانون انتخابات را اصلاح کند و از این طرف اصلاح‌طلبان مجلس هم منتظر بررسی استانی شدن انتخابات هستند. البته مسئله استانی شدن انتخابات و اصلاح قانون انتخابات چندین دهه است که با مخالفت شورای نگهبان مواجه شده و به احتمال زیاد این بار هم رد می‌شود. از نظر ساختاری اصلاح‌طلبان همان شورای عالی سیاستگذاری را تشکیل داده اند و این شورا جلسات منظم خود را برگزار می‌کند. اما هنوز خیلی زود است که اصلاح‌طلبان بخواهند اعلام موضع کنند. قاعدتا مسئله اصلاح قانون انتخابات و استانی شدن انتخابات در تصمیمات اصلاح‌طلبان بسیار تاثیرگذار است. زیرا از سال 92 تا کنون اصلاح‌طلبان مجبور شده اند با کاندیدا‌های حداقلی در انتخابات شرکت کنند و همین مسئله موجب شده نتیجه برایشان اصلا رضایت بخش نباشد.

در حال حاضر دغدغه آنها این است که دیگر نباید به چنین نتایج غیرقابل قبولی تن داد و اصلاح‌طلبان نباید با کاندیدا‌های حداقلی در انتخابات شرکت کنند. البته خود آنها هم باور دارند که ضرورت آن زمان همین بوده و آن تصمیمات به اقتضای زمانه گرفته شده، اما این به معنی آن نیست که در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی هم مجبور باشند مجددا همان تصمیمات سال 94 را اتخاذ کنند. زیرا باید مطالبات و برنامه‌هایی را دنبال کنند که مردم خواهان آن هستند و با این وضعیت امکان تحقق آنها فراهم نیست. جلسات رسمی اصلاح طلبان صرفا تحت عنوان شورای عالی سیاستگذاری برگزار شده و خواهد شد، ولی قاعدتا تصمیم نهایی با رئیس دولت اصلاحات خواهد بود. اما به صورت غیررسمی جلسات و دیدار‌هایی داشته اند و در این باره صحبت‌هایی انجام شده است. شنیده ها حاکی از آن است که نتیجه جلسات این بوده که در خصوص شرکت در انتخابات با توجه به شرایط گذشته، تردید‌های بسیاری وجود دارد و همچنان امیدوارند که شورای نگهبان شرایط مناسبی برای انتخابات فراهم کند که اصلاح‌طلبان هم بتوانند مانند اصولگرایان با کاندیدا‌های حداکثری در انتخابات حاضر شوند.

علی روغنگران